Rusya ile ticari gerginlik koster sahiplerini vurdu

Aysel YÜCEL

Rusya ile Türkiye arasındaki ticari gerginlik kostercilerin işlerini düşürdü. Global denizcilik piyasalarındaki hızlı yükselişe rağmen kosterciler yılın ilk 4 ayında beklediği performansı gösteremedi. Noel sonrası ciddi bir toparlanma bekleyen ancak umduğunu bulamayan kosterciler umutları temmuz ayına erteledi. Rus brokerler Rusya ve Türkiye’nin hububat ve domates restleşmesinin temmuzda son bulacağını öngörüyor. Çelik fiyatlarındaki artışın da Karadeniz’e olumlu yansıması bekleniyor.

Konteynere kayış da etkiledi

Uluslararası denizcilik piyasalarındaki hızlı yükseliş sürüyor. Büyük tonajda yılın ilk dört ayında navlun yüzde 30’dan fazla arttı. Baltık koster filosu yükselişte. Ancak Karadeniz’de faaliyet gösteren Türk koster piyasında beklenen iyileşmenin olmadığını dile getiren İstanbul Navlun Endeksi (İstfix) Yönetim Kurulu Başkanı Salih Zeki Çakır, “Bu bölgede en büyük potansiyel Rusya ve Türkiye. Kostercilerin bölgede en önemli müşterisi Rus tüccarlar ve Türk alıcılar ile satıcılar. İki ülke arasındaki ticarette daralma olunca doğrudan bu bölge ticaretini olumsuz etkiliyor. Bu da doğrudan taşımaya yansıyor. Ana nedeni bu. Diğer bir neden de konteyner navlunları çok düşünce bölgedeki yükler yüzde 10 civarında konteynere kaydı. Koyteyner operasyonel olarak daha kolay geliyor. Bundan kaynaklı da bir düşüş var. Ancak konteyner navlunları artışa devam ederse ton başına konteyner navlunu kosterle rekabet edemeyebilir. Koster navlunları olumlu etkilenir. Bizim bölgemizde piyasayı olumsuz etkileyen bir diğer neden de kötü hava koşulları oldu. Kış ayları oldukça sert geçti. Ama genel olarak 2017’de bölge ticaretinde bir artış var. Avrupa ülkelerinde arap ülkelerinde iyileşme var” diye konuştu.

İstfix Uzmanı Engin Koçak da ocak-nisan döneminde baltık koster piysasındaki gibi bir artış beklentileri olduğunu ifade ederek,“ Petrol fiyatlarındaki yükselişe rağmen Baltık’taki koster hızlı yükseliyor. Baltık-Kontinen arasındaki koster navlunları noel seviyelerini yakalaşım durumda. Ocak ayında çok sert düşüş olmadığı için noel sonrası beklentilerimiz yüksekti. Endeksin 650 puanlara kadar çıkmasını öngörüyorduk. Ancak 620 puanlara çıktıktan sonra tekar 600’e indi biz yükselme beklerken. Ama yine de geçen yıldan iyiyiz. Rusya ile ile yaşanan gelişmeler, jeopolitik sebepler ve emtia piyasındaki gelişmeler bunda etkili oldu” dedi.

Referandum süreci hurda teşvikindeki beklentileri geciktirdi

Yaşlı Türk koster fi losunun yenilenmesi için bakanlığın yaklaşık 2 yıl önce çıkarttığı hurda teşvik kanununun sektörün beklentilerini karşılamadığını ve armatörlerin henüz bu teşvikten yararlanamadığını hatırlatan Salih Zeki Çakır, “Refarandum süreci hurda teşviki konusundaki gelişmeleri geciktirdi. Biz taleplerimizi yineledik. Kanunun beklentilerimiz doğrultusunda düzeltilmesi lazım. Bu şekliyle verimli olamıyor, kimse bu şartlarda gemi yenileyemiyor. Kanunun yenilenmesi şart. Teşvik miktarı artırılmalı, hurda değeri groston üzerinden hesaplanmalı. Finasman sorunu çözülmeli. Bu teşviklerin sadece koster fi losu için değil daha geniş kapsamlı römorkör, tanker, feribot ve Ro-Ro gibi tüm gemileri kapsaması gerektiğini düşünüyoruz çünkü gemi inşada da işler iyi gitmiyor. Siparişler çok sıkıntılı” dedi.

Umutlar Temmuza kaldı

Önümüzdeki aylara yönelik beklentileri de açıklayan İstanbul Navlun Endeksi Uzmanı Engin Koçak, nisan ayından sonra Ramazan sonuna kadar piyasanın yatay seyredebileceğini belirtti. Rusya ve Türkiye’nin hububat ve domates üzerinden restleşmesinin Rus brokerlerin beklentisine göre Temmuz ayında normale dönebileceğini aktaran Koçak, temmuzdan sonra piyasaların yeniden yükselişe geçebileceğini belirterek, “Karadeniz’de yeni hasat hiç fena değil. Çelik fiyatlarında gözlemlenen artış trendi Karadeniz’den çıkışları arttırabilir. Çin’de fiyatlar düştüğünde Çin malları ihraç pazarları aramaktalar, bu durum tersine döner. Avrupa Birliği’nde ciddi bir toparlanma gözlemleniyor. Avrupa’daki gelişmeler mutlaka Karadeniz - Orta ve Batı Akdeniz ticaretine olumlu yansır” dedi.