Tacikistan ile ticareti artıracak 5 adım
Son yıllarda ekonomik kalkınma için önemli reformlar gerçekleştiren Tacikistan’la ilişkiler bir üst seviyeye çıkıyor. Karşılıklı yatırım ve ticaretin artması için iki ülke de kolaylaştırıcı adımlar atacak.
DUŞANBE - Türkiye ile Tacikistan’ın diplomatik ilişkilerinin başlamasının 25. yılı dolayısıyla Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş’in ülkeye yaptığı ziyarette karşılıklı ticaret ve yatırımları artıracak 5 alanda adım atıldı. İki ülke arasında vize, taşıma belgesi, çalışma belgesi, gümrüklerde işbirliği ve karşılıkla yatırımların korunması konusunda görüşmeler yapıldı ve her alanda iki taraf da kolaylaştırıcı yönde adımlar atılması bekleniyor. Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) IX. Dönem Toplantısı’nın da yapıldığı ziyarette bazı anlaşmalar güncellendi.
Tacik iş dünyasından yoğun ilgi
Ziyaret kapsamında Türkiye-Tacikistan İş Forumu da gerçekleşti. Türkiye’den 20’nin üzerinde iş adamının katıldığı foruma Tacikistan’da ilgi büyük oldu. Yüzlerce Tacik iş adamı toplantıya gelirken yer kalmamasından dolayı bir bölümü salona giremedi. Burada konuşan Tuğrul Türkeş, Türkiye ve Tacikistan ekonomilerinde makro istikrarın sağlandığına dikkati çekerek “Bu gelişmelerin sonucu olarak, iş ve yatırım imkanları hızla artmaktadır. Tacikistan’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne üyeliği ticaret rejimini önemli ölçüde şeffafl aştırmış ve liberalleştirmiştir. Türkiye, Tacikistan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında birinci, ithalatında ise dördüncü sıradadır. Ancak bu durumun mevcut potansiyeli yansıtmıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Tacik firmalara destek sürecek
Türkeş, Tükiye-Tacikistan karşılıklı iş imkanlarının sürekli geliştirilmesi gerektiğini vurgulayarak, iki ülkenin işadamlarını bir araya getirmek için imkanları değerlendireceklerini aktardı. Tacik firmalarının Türkiye’deki fuarlara katılmalarını desteklemeye devam edeceklerini ifade eden Türkeş, şunları kaydetti: “Türkiye’de Tacikistan’daki iş ve yatırım imkanlarının tanıtılması için bir seminer düzenleyeceğiz. Tacik öğrencilere Türkiye’de okumaları için burslarımız sürecektir. Tacikistan’ın kalkınmasına katkıda bulunacak desteği vermeye devam edeceğiz.”
“Şeffaf bir sistem için çalışıyoruz”
Tacikistan Ekonomik Kalkınma Bakanı Nematullo Hikmatullozoda, Tacikistan ekonomisinin bir geçiş döneminde olduğunu belirterek, “Şeffaf bir sisteme sahip olmak için çalışıyoruz. Burada iş yapan tüm firmaların adil rekabet içinde faaliyet göstermesini istiyoruz. Kısa zamanda uluslararası standartları yakalayacağımızı düşünüyorum” dedi. Tacikistan’ın insan kaynağı ve doğal kaynaklar bakımında zengin olduğunu kaydeden Bakan Hikmatullozoda, ülkenin kalkınma sürecinde Türk firmalarından gelecek yatırımları beklediklerini ifade etti.
“Ciddi bir reform içindeyiz”
Tacikistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şarif Said de ülkenin mevzuat alanında kaydettiği ilerlemeye vurgu yaptı. Said, “Tacikistan’da ciddi bir reform içerisindeyiz. Burada çalışmak için uygun ortamı sağlamaya çalışıyoruz. Ülkede özellikle nihai tüketiciye ulaşacak sanayi altyapısı kurulmasına yönelik çalışmalar var. Bu kapsamda Türk firmaları içinde çok fazla sayıda yatırım olanağı var” dedi.
Toplantıda DEİK / Türkiye-Tacikistan İş Konseyi Başkanı Mahmut Er de karşılıklı yatırımların ve ticaretin artırılabileceğini söyledi.
Coca-Cola İçecek, pazarı geliştirmek için çalışıyor
Tacikistan’daki en büyük Türk yatırımı, Coca Cola İçecek’in yaklaşık 50 milyon dolarlık yatırımla gerçekleştirdiği üretim ve şişeleme tesisi. Son teknolojili bir üretim bandıyla faaliyet gösteren fabrikada 120 kişi çalışıyor. Bununla birlikte alınan bilgilere göre fabrikada son aylarda ciddi bir üretim gerçekleşmedi. Şirket yetkilileri bu durumu hem makinelerin bakımı hem de çalışanların uyumu ve eğitimi ile açıklıyor. Ayrıca kurulan fabrikanın üretim kapasitesinin Tacikistan’ın halihazırdaki pazar kapasitesinden yüksek olduğu belirtilirken, şirket öncelikli hedefini ülkedeki pazarı geliştirmek olarak belirledi.
Türkiye en önemli ticaret partnerlerinden
Bağımsızlığının ardından 5 yıl iç savaş yaşayan, doğal kaynaklar bakımından çevre ülkeler gibi şanslı olmayan 8 milyon nüfuslu Tacikistan’da kişi başına milli gelir bin dolar civarında. Ülkenin temelde 2 döviz geliri var. Birincisi Rusya’da çalışan 1.5 milyon civarında işçinin gelirleri ve Sovyet döneminden kalma alüminyum fabrikası ihracatından sağlanan gelir. Ülkenin ticareti açısından Türkiye’nin önemi büyük. Türkiye, 162 milyon dolarla Tacikistan’ın ihracatında ilk sırada. Türkiye’den yapılan ithalat ise 152 milyon dolar seviyesinde ve bu alanda Türkiye Rusya, Çin ve Kazakistan’ın ardından 4. sırada. Ülkenin Türkiye’nin ihracatındaki payı ise binde 1’in biraz üzerinde. Tacikistan’da faaliyet gösteren 50 civarı Türk şirket var. Çok ciddi bir ikinci el araç pazarının olduğu ülkede teknik servis, konfeksiyon, inşaat gibi Türk KOBİ’lerinin faaliyet gösterebileceği alanlar bulunuyor.
