BAE-EADS müzakerelerindeki başarısızlığın perde arkası

 

 

Didem ERYAR ÜNLÜ

 

Avrupa Havacılık ve Uzay Savunma şirketi (EADS) ile İngiliz Savunma Sistemleri (BAE) arasındaki ortaklık projesiyle ilgili müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı. Fransa ve Almanya'nın Almanya'nın "Avrupalı Boeing" yaratmak için hazır olmadıklarını geç de olsa anlayan EADS Başkanı Enders ve BAE Başkanı King, görüşmeleri sona erdirme kararı aldı. 

 

10 Ekim 2012 tarihinde, saat 14.15'te Airbus şirketini bünyesinde bulunduran Avrupa Havacılık ve Uzay Savunma şirketi (EADS) ile İngiliz Savunma Sistemleri (BAE) arasındaki ortaklık projesiyle ilgili müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlandığı duyuruldu. 

 

Fransız, Alman ve İngiliz yetkililerle sürdürülen görüşmelerde, yeni şirketin sermaye dağılımına katkı konusunda üç ülke hükümeti arasında ortak bir anlaşma sağlanamadığı ifade edildi. 

 

Eğer  evlilik gerçekleşseydi havacılık ve savunma sanayinde 72 milyar euro ciroya sahip bir dünya devi doğmuş olacaktı.

Birleşme projesinin hedefi, ABD'li Boeing karşında önemli bir avantaj yakalamaktı. Anlaşma kapsamında BAE'nin yüzde 40, EADS'ın ise yüzde 60 hisseye sahip olduğu yeni bir şirket oluşturulması; ve bu sayede maliyetlerin düşürülüp, grubun ürünlerinin ticari Airbus uçaklarından askeri jetler ve nükleer denizaltılara kadar genişlemesi amaçlanıyordu. Coğrafi açıdan ise BAE'nin ABD, İngiltere ve Suudi Arabistan'daki gücünün, EADS'ın Avrupa faaliyetleriyle bir araya getirilmesi hedefleniyordu. 

 

Müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından, her iki grup tarafından yapılan açıklamada, "Her iki grup da, Almanya'nın anlaşmaya hiçbir zaman onay vermeyeceği konusunda hem fikir.  Bu yüzden dolayı EADS Başkanı Tom Enders ve BAE Başkanı Ian King müzakereleri durdurma kararı aldılar" ifadeleri kullanıldı. Bu açıklamanın ardından, müzakerelere dahil olan beş yüz yönetici, bankacı, avukat, iletişim danışmanı büyük bir şaşkınlık içinde kaldı. Dört aydır sürmekte olan çalışmalar, Alman Şansöyle Angela Merkel'in Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'a "nein" demesi son buldu. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise, evliliğin gerçekleşmemesine rağmen, EADS'nin geleceği konusunda inancının tam olduğunu ve Fransa'nın EADS'ye gerekli desteği vermeye devam edeceğini söyledi. 

 

Fransız gazetesi La Voix du Nord, müzakerelerin başarızlıkla sonuçlanmasından Almanya'yı sorumlu tutarak,  "EADS sadece çok değer verilen bir şirket değil, aynı zamanda da örnek bir şirket. Ne zaman Avrupa sanayinin başarısından sözedilse, hep EADS'nin adı dile getirilir. Ancak savunma ve silahlanma şirketi şimdi Avrupa kıtasının zayıf yönlerini gösterdi. Berlin, EADS ile İngiliz BAE'nin yakınlaşmasının başarısız olmasını sağladı. Bu evlilikten silahlanma ve savunma sektöründe bir dünya şampiyonu doğacaktı. Ancak Almanlar şeref listesindeki yerlerinden hiç memnun değildi. Ülkelerin ulusal çıkarları, giderek daha ağır basıyor" yorumlarına yer verdi.

 

Le Figaro gazetesi ise müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlanmasını, Avrupa'nın başarısızlığı olarak görüyor ve bu başarısızlığın perde arkasını değerlendiriyor. 

 

 

 

 

 

Le Figaro'ya göre Angela Merkel, 9 Ekim tarihinde Atina'ya hareketinden önce yaptığı bir telefon görüşmesi ile, havacılık ve savunma sektörlerinde tüm zamanların en büyük evliliğinin kaderini belirlemiş oldu. Sürpriz büyüktü. Oysa, Almanya müzekereler boyunca olumsuz sinyaller vermekten vazgeçmemiş ve sürekli olarak işi yokuşa sürmüştü.  Buna rağmen, EADS ve BAE yöneticileri son dakikaya kadar evliliğin gerçekleşeceğine inanmaya devam ettiler.

 

Aslında işler ekimin ilk haftasında karışmaya başladı. 3 Ekim'de Almanya, Fransa ile aynı oranda hisse payı istediğini açıkladı. Tüm gece boyunca süren müzakerelerde Almanya'nın bu talebi kabul edildi. Fakat Almanya 5 Ekimd'de, AFP (Fransız Haber Ajansı) yoluyla ilk bombasını gönderdi: Açıklamada, Fransa'nın EADS'ın yüzde 7'sine sahip olan Lagardere Grubu'nun payını satın almak istediği dile getirildi. Fransa ise böyle bir talepte bulunmadığını açıkladı. 

 

Bunun ardından, Londra, her devletin katılımının yüzde 10 ile sınırlandırılması talebini masaya getirdi. BAE'nin bir numaralı hissedarı Invesco buna karşı geldi. İngiltere'nin endişesi ise, BAE'de Fransa-Almanya payının artmasının Pentagon ile ilişkileri tehlikeye sokabileceği idi.  İngiltere, Fransa ve Almanya'dan şirketlerin birleşmesinin ardından BAE'deki paylarını sınırlı tutmalarını isteyerek, Pentagon ile güçlü iş ilişkileri sürdürülebilecekti. İngiltere ve Fransa bu konuya yönelik bir uzlaşma zemini aradılar. 9 ekimde yaptıkları açıklamada ise Fransa ve Almanya'nın katılım payının yüzde 18 olmasına karar verdiklerini dile getirdiler. Almanya buna karşı geldi ve Alman haber ajansı DPA: "Birleşme başarısız oldu" yorumunu yaptı.

 

Müzakereleri yakından takip edenlerin yaptıkları yorumlara göre müzakereler sırasında Almanya sürekli olarak kabul edilemez bir şart koymaya çalıştı. Ve daha da kötüsü, birleşmenin Fransa ve İngiltere arasındaki anlaşmazlıktan kaynaklandığı izlenimini yarattı.

Tabi ki birleşmenin başarısız olmasında tek sorumlu Almanya değil; Fransa ve İngiltere'nin de başarısızlıkta payı var. Müzekerecilere göre daha en başından itibaren EADS-BAE projesi ülkelerde heyecan yaratmayı başaramadı. Birleşmeyi başta destekleyen David Cameron ise, daha sonra geri adım attı. 

 

Oysa Louis Gallois'nın ardından 1 Haziran'da EADS'ın başına geçen Tom Enders, "Elm and Birch" (Karaağaç ve Kayın) adı verilen operasyona yeşil ışık yakmıştı. EADS, karaağaç oldu. BAE ise kayın. Her iki tarafın strateji ve finans direktörleri ile avukatlarından oluşan bir ekip, hızla çalışmaya başladı. İlk fizibilite raporu Londra'da açıklandı. Sonrasında yapılan görüşmeler ise başarısızlıkla sonuçlandı.  

BAE İcra Kurulu Başkanı Ian King "Taraf hükümetlerle kabul edilebilir bir anlaşma sağlayamadığımız için hayal kırıklığı yaşıyoruz" derken,  EADS başkanı Tom Enders "Ian King'e güveni ve ortaklığı için özel teşekkürlerimizi iletiyoruz. Yazık ki başaramadık, ancak denediğimize memnunum" yorumlarını yaptı.

 

* Angela Merkel: Müzakereler boyunca sadece Almanya'nın çıkarlarını korudu. Ulusal çıkarları, vrupa'nın çıkarlarının üstünde tuttu.

* François Hollande: EADS-BAE evliliğinin, kendini inşaa eden Avrupa'nın sembolü olmasını istemedi.

* David Cameron: Tüm müzakereler sürecinde ihtiyatlı bir tutum sergiledi. 

 

Şirket Ciro (Milyar euro)

Boeing 49 

Lockheed Martin 33

General Dynamics 23

Northrop Grumman 19

Raytheon 18