Bamtur krizine karşı 'Alman modeli'

Sayime BAŞÇI

İSTANBUL - Bamtur'un yaşadığı kriz, turizmde yeni sigorta sistemi taleplerini gündeme taşıdı. Ekonomik krizin ardından kâr marjlarında düşüş yaşayan operatörler, işin perakendecisi sayılabilecek seyahat acenteleri ile aynı kategoride yer almaktan şikayetçi. Bugün yaklaşık 14 olan tur operatörü sayısı seyahat acenteleri ile aynı kategoride yer almaları nedeniyle 5 bin olarak görünüyor. Konaklamadan uçuşa kadar tüm organizasyonun riskini üstlenen taraf olan tur operatörleri, yeni bir düzenleme ile seyahat acenteleri ile ayrışmak istiyor. Bu ayrışmada en büyük aşama ise operatörlerden alınacak teminat. Sektörün önde gelen temsilcileri, operatörün toplam cirosunun yüzde 10'u kadar bir rakamın her yıl teminat olarak alınmasının sistemi büyük ölçüde rahatlatacağına işaret ediyor.

Bugüne kadar sektörde bir türlü çözüme kavuşturulamayan sorunlar Bamtur'un Kurban Bayramı öncesinde düştüğü sıkıntı ile yeniden gündeme geldi. Türkiye'de tatil hizmetini otelden ulaşıma kadar tam bir paket halinde sunan tur operatörleri, mevzuat nedeniyle ürünlerini satan seyahat acenteleri ile aynı kategoride yer alıyor. Avrupa'da pek çok uygulamanın aksine, Türkiye'de lisans belgesi ile birlikte çok küçük bir teminat ile firmalar tur operatörü veya acente olarak hizmet verebiliyor. Yürürlükte olan 'Zorunlu Paket Tur Sigortası" yasası yurtiçi ve yurtdışı turlarda sigorta zorunluluğunu getirmesine rağmen, gereken sigortalama işlemi yapılamayabiliyor. Verilen teminatların da çok düşük ücretli olması, sektörde riskleri üstlenemeyecek pek çok firmanın faaliyete geçmesine zemin hazırlıyor.

Türkiye'ye Frankfurt Tabelle modeli önerisi

Bamtur'un turlarını iptal etmesi ile birlikte ortaya çıkan mağduriyet, sektörde Alman modelini gündeme getirdi. Frankfurt Tabelle olarak anılan sistem ile tur operatörleri, havalimanından başlayarak tatil bitimine kadar tatilcinin tüm zararını tazmin ediyor. Örneğin 2'inci katta kalması gerekirken 3'üncü kattaki bir odada kalan tatilci, tatil dönüşü firmaya tazminat davası açabiliyor. Her detayı teminat altına alınan bu sistem, büyük teminatlar ödeyen firmalara ağır müeyyideler ile sorumluluk altında bırakıyor. Türkiye'de ise firmalar 5 bin TL gibi bir teminat ile lisans belgesi alabiliyor. Firmalar ise tur paketlerini sigortalandırmak zorunda olmasına rağmen ağır işleyen sistem ve hafif yaptırımlar nedeniyle tam olarak uygulanamayabiliyor.

TÜRSAB Başkan Yardımcısı Talha Görgülü:

Seyahat sigortası olmadan tatile çıkmayın

Bu durumun önüne geçebilmek için gelecek genel kurulda sigorta ve mevzuat konularına yoğunlaşacaklarını açıklayan TURSAB Başkan Yardımcısı Talha Görgülü, şu açıklamaları yaptı: "Seyahat acentesi tur operatörünün ürününü satan kuruluş. Dünyada geçtiğimiz birkaç yılda yaşanan ciddi kriz var, kâr marjları çok düştü. Biraz eksik planlama, eksik limit ve sermaye ile yola çıkanların rekabeti de kötü yönde yönlendirmesi nedeniyle sektörde kapanmalar olabiliyor. Biz tatile çıkan insanlara 'TÜRSAB'ın duyurularını dikkate alın, seyahat sigortası olmadan yola çıkmayın' diyoruz.  Tur operatörlerini en iyi Almanya uyguluyor. GTI olarak ben orada tur operatörlüğü yapıyorum ve tur başına sigorta dışında her yıl 10 milyon euro teminat yatırıyorum. Önümüzdeki dönemlerde kongrede daha ağır müeyyideler içeren bu sistemi de Türkiye'ye getirmek için uğraşacağız" bilgilerini verdi.

OTİ Holding Başkanı Ayhan Bektaş:

Cironun yüzde 10'u teminat olarak verilmeli

Sektörde Odeon, Coral, Sunmar gibi markalarla iç ve dış pazarda faaliyet gösteren OTİ Holding Başkanı Ayhan Bektaş, sorunun mevzuattan kaynaklandığını anlatı. Bektaş, Türkiye'de ulaşımın daha çok tur operatörlerinin kendi araçları ile gerçekleştiğine işaret ederek, otellerle anlaşmadaki ödeme opsiyonlarının sıkıntı yaratabildiğini söyledi. Ayrıca firmaların yanlış finansman planları uyguladığını ileten Bektaş, "Çok yüksek indirimler, 700-800 TL'lik meblağların taksitlendirilmesi ve bunlar için yüzde 8-10 faizlerin ödenmesi sıkıntı yaratıyor. Yasadaki veya mevzuattaki eksiklik, tur operatörleri ile otobüs bileti satma hakkı da olan acenteler arasındaki karışıklıktan kaynaklı. Sektörde mas operasyonu yapan toplam alımı ve riskleri üstlenen firmaların belli şartlarla belli bir teminat vermesi gerekir. Dünyada uygulanan metodlar belli. Türkiye'de de operasyonun bir önceki yılının yüzde 10'unu güvence altına alınması gerekir. Yani bir önceki yılın cirosunun yüzde 10'u kadar teminat peşin olarak ödenmeli" ifadelerini kullandı.

ETS Tur Başkanı Mehmet Ersoy:

Küçük teminatlarla para toplanabiliyor

Son dönemlerde internet üzerinden tatil paketi satışları oldukça revaçta. Çok küçük teminatlarla kamuya açık alanda para toplamak olarak yorumlanan bu sistemin önüne geçmek için öne sürülen çözüm ise teminat sistemi. Sistemin sadece sigorta şeklinde değil de teminatı yatırma şeklinde olması gerektiğini belirten Mehmet Ersoy, "Bugün Avrupa'da tur operatörü sayısı belli. Acente ile tur operatörünü karıştırmamak gerekir. Acente yetkisi olan tur operatörü yetkisine de sahip oluyor. O kadar düşük teminatlarla kamuya açık para toplama yetkisi verilmiş oluyor. Bu işin teminat miktarları ile tur operatörü ve seyahat acentesi ayrımı yapılması gerekir. Kamuya açık bir alanda çok rahat para toplanabiliyor ve herkes iyi niyetli olmuyor maalesef" diye konuştu.

Bamtur:

Evet, krize girip tüm turları iptal ettik

Dün DÜNYA Gazetesi'nde yer alan haberle turizm gündemine düşen Bamtur'un içine düştüğü kriz, şirketin tüm bayram turlarını iptal ettiğini açıklaması ile yeni bir boyuta ulaştı. Bamtur, dün yaptığı açıklamada TÜRSAB'dan destek görmek yerine tur ilanlarının iptal edildiğini söylerken, Talha Görgülü ise "Biz TÜRSAB olarak mevzuata uymayanları bakanlığa bildirmekle yükümlüyüz. 15 gün önce Turizm Bakanlığı'na da Bamtur'un faaliyetlerinin durdurulması ile ilgili bir yazıyı yazdık. Biz ancak bakanlığa aracı olabiliyoruz" dedi. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy ise "Bamtur'un sigortalı olan mağdurlarına gerekli ödeme yapılacak" açıklamasını yaptı.