Ulaştırma projelerinin kredilendirilmesinde SECI imkanları devreye sokulmalıdır...

Dr. Mustafa TURHAN / Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Amerika Birleşik Devletleri, Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası'nın desteği ile oluşturulan "Güneydoğu Avrupa İşbirliği Girişimi" (Southeast European Cooperative Initiative) hareketi Nisan 1996 tarihinde Viyana'da yapılan "Güneydoğu Avrupa İstikrar ve İyi Komşuluk Süreci Toplantısı" ile başlatılmış olsa da SECI'nin resmi kuruluşu Aralık 1996'da Cenevre'de yapılan bir toplantı ile başlatılmıştır.

Türkiye, Macaristan, Bulgaristan, Romanya, Moldova, Yunanistan, Bosna-Hersek, Makedonya, Arnavutluk, Hırvatistan ve Slovenya'nın içinde olduğu bu harekete SECI Bölgesinde olmalarından dolayı Fransa, İtalya, Rusya ve Avusturya destek vermektedir. Ayrıca bu desteğe IMF'de kaynak aktarma şeklinde katkı sağlamaktadır.

SECI, sınır geçişlerinin kolaylaştırılması, taşımacılığın serbestleştirilmesi hususlarında faydalı çalışmalar yapmıştır. Nisan 1999 tarihinde üye ülkelerin ulaştırma bakanları Atina'da toplanmış, "Uluslararası Karayolu ile Yük Taşımacılığının Kolaylaştırılması Mutabakat Zaptı" imzalamışlardır. Bu mutabakat zaptı ile;

·Uluslararası karayolu taşımacılığının aşamalı şekilde serbestleştirilmesi,

·Uluslararası anlaşmalara kesinlikle uyulması,

·Tartı işlemlerinde beraberlik,

·Azami müsaade edilen ağırlık ve boyutların standartı,

·Uluslar arası trafiğe hizmet veren karayollarının (E-Yollar) belirlenmesi,

·Eşya taşımacılığı yapan karayolu araçlarının ağırlık belgelerinin uyumu,

·Ücret politikaları,

·Bilgi sistemi kurulması,

·Profesyonel sürücülerin vize işlemlerine kolaylık getirilmesi,

konularında anlaşmaya varmışlardır.

Mutabakat zaptında en önemli konu ise "Bölgesel Karayolu Ulaştırması Kurulması" karar altına alınmış olmasıdır. SECI' ye bağlı 9 çalışma grubu oluşmuştur. Bu çalışma grupları içersinde en önemlisi " Ulaştırma Altyapısının Gelişimi" ile "Sınır Geçiş İmkanlarının Kolaylaştırılması" konularındaki iki çalışma grubudur. Bölgesel kara Ulaştırması Komitesi 2001 yılında İstanbul'da ve Antalya'da yaptığı toplantılarla "ücret politikaları" ile ilgili bir çok kararı uygulamaya geçirmiştir.

SECI ülkeleri arasında taşımacılık sorunları her ülkede farklılık taşımakta ise de genel sorunları şöyle anlatabiliriz. Bir defa yol vergileri oldukça yüksektir. Buna geçiş ücretlerinin de azımsanmayacak yüksekliğini eklemek gerekir. Ağırlık her ülkede farklıdır. Bilhassa brüt ağırlık konusunda anlaşma sağlanamamıştır. Sınırlarda uzun süre beklenilmekte, gümrüklerde yavaş hareket edilmektedir. Gümrük işlemelerinde yoğun bürokrasi devam etmektedir.

Yollar bakımsızdır. Bakım-onarım işleri zamanında gerektiği gibi, yapılmamaktadır. Geçiş emniyetinden uzak yollar vardır. Uluslararası bir faaliyet içersinde diğer sektörlere de dinamo görevi yapan taşımacılık sektörü, SECI oluşumundan yoğun şekilde yararlanmanın yollarını bulmalıdır. Çünkü SECI bünyesinde sadece taşımacılık sektörü için işbirliğini düzenleyen komiteler yoktur, KOBİ'lere kredi sağlayan, enerji enterkoneksiyonunu geliştiren, doğalgaz şebekelerinin yapımı, nehirlerin deniz kıyılarının düzenlenmesi, borsalar arası işbirliği oluşturulmasına yönelik komitelerde mevcuttur. Komitelerin konularına göre üye ülkelerin Dünya Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası ile görüşmelerle proje kredisi sağlaması düşünülmelidir.