500 Büyüklerle ilgili bilgiler sanayinin durumunu ortaya koyuyor

İSO'nun 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun 2016 yılı faaliyet sonuçlarını sergileyen çalışması, Türk sanayinin durumunu ortaya koyuyor.

Bu çalışmayı iyi değerlendirmeden sanayi ve büyüme politikaları oluşturulamaz.

Türkiye'nin 500 büyüklerinin durumu, Türk sanayinin durumunu yansıtıyor. 500 Büyük sanayi kuruluşunun sanayi sektörü toplam üretimindeki payı yüzde 19.7 oranında. GSYH (Milli gelir) oluşumundaki payı yüzde 7.1 oranında.

Açık anlatımıyla bizim sanayi üretimimiz küçük ölçekli KOBİ ağırlıklı işletmeler tarafından gerçekleştiriliyor. Ekonomik ölçekli sanayi kuruluşları ile KOBi'lerin üretim yapıları, güçleri farklıdır.

Ülke ekonomisinde üretimin, istihdamın, ihracatın artması için, 'ekonomik ölçekli' basit anlatımıyla 'büyük' sanayi kuruluşlarına ihtiyacımız var.

Ekonomik ölçekli sanayi kuruluşları araştırmaya, geliştirmeye, yenilikçiliğe para harcayabiliyor. Dünyada talebi olan malları dünya kalitesi ve fiyatıyla üretime ve ihracat pazarlarında yer edinme gücüne sahip olabiliyor.

Bekleyişimiz, üretimin, istihdamın, ihracatın artması 2016 yılında:

-500 Büyüğün üretimden satışları cari fiyatlarla yüzde 8.8 oranında arttı ama enflasyondan arındırılmış olarak üretimden satışların net artışı sadece yüzde 0.2 oranında. Açık anlatımla 500 Büyükler 2016 yılında üretimden satışları artıramadı.

-500 Büyüklerde ücretle çalışan sayısı 648 binden 662 bine yükseldi. İstihdam artışı yüzde 2.2. 500 Büyükler bir yılda 14 bin kişiye ek istihdam imkanı sağladı. Görülüyor ki sanayi sektörü üretim artmadıkça istihdam yaratamıyor.

-500 Büyüklerin ihracatı 2015 yılında 53.4 milyar dolardı. 2016 Yılında 55.1 milyar dolar oldu. İhracat artışı yüzde 3 dolayında. 500 Büyüğün toplam ihracattaki payları yüzde 38.7 oranında. Toplam satışların yüzde 70'i iç piyasada yapılıyor, yüzde 30'u ihracata gidiyor.

-500 Büyüğün toplam ihracatının yüzde 33.0 ü motorlu taşıt araçları, yüzde 12.7'si ana metal sanayi, yüzde 10.5'u elektrikli makine ve aletler, yüzde 8.8'i gıda ve içki sanayi, yüzde 6.2'si tekstil ve giyim sanayi ihracatı.

-500 Büyüğün 123'ü, yabancı sermaye paylı kuruluş. Bu kuruluşların üretimden satışlarda yüzde 33.4, ihracatta yüzde 47.8 oranında payları var.

-500 Büyüklerin sanayi üretime katkısını bu kuruluşların yarattığı brüt katma değerden, büyümeye katkısını net katma değerden izliyoruz. 500 Büyüklerin 2016 yılında yarattıkları brüt katma değerde Üretici Fiyatlarıyla yüzde 10.5 artış oldu.

-500 Büyüğün yarattığı toplam brüt katma değerin sektörlere dağılımı, 500 büyüğün, daha doğrusu Türk sanayinin brüt katma değer yaratmada hangi sektörlerin ağırlığı olduğunu oryaya koyuyor.

Toplam brüt katma değerde rafineri, petrol ürünleri ve kömür sektörünün payı yüzde 24.0, tütün ve tütün ürünlerinin payı yüzde 18.3, gıda ve içki sanayinin payı yüzde 13.1, motorlu kara taşıtlarının payı yüzde 8.9, ana metal sanayinin yüzde 7.6, elektrikli makine cihazların yüzde 7.6, tekstil ve giyim sanayinin yüzde 3.6 oranında.

-500 Büyüklerin üretiminde teknoloji yoğunluklu payı sadece yüzde 3.7 oranında. Düşük ve orta düşük teknolojinin payı ise yüzde 76.7 gibi büyük oranda. Devletin teşviklerine rağmen 500 büyüklerde Araştırma Geliştirme harcamaları artmadı, yüzde 13.2 oranında azaldı.

- Faktör gelirleri itibariyle 2016 yılında 500 Büyüklerde yaratılan 100 birim katma değerin yüzde 52.7'si emek payına, yüzde 13.9u sermaye payına, yüzde 33.4'ü müteşebbis kârına gitti.

-500 Büyüklerde üretim, istihdam, ihracat artmazken borçlanma artıyor. Şirketlerin toplam kaynaklarının yüzde 62'si borçlardan, yüzde 38'i özkaynaktan oluşuyor. Özkaynak oranı 2010 yılında yüzde 50 idi.

-Toplam borçların öz kaynağa oranı 2014 yılında yüzde 132, 2015 yılında yüzde 150 iken 2016‘da yüzde 162 oldu.

-Her şeye rağmen, satışların, ihracatın artmamasına rağmen 500 Büyük 2016 yılını kârlı bitirdi. Döviz kurundaki dalgalanmalara, TL.sının değer kaybının neden olduğu döviz riskine rağmen Vergiden önceki kar oranı yüzde 6.8 oldu.

2017 Yılında ne değişiyor? Ekonomiyi canlandırma arayışında kredi genişletilmesi devam ediyor. Mevcut yapıya yönelik yeni teşvikler veriliyor. KOBİ ağılıklı destekler artırılıyor. Bizim derdimiz sanayileşmeye dayalı büyüme. Sanayileşmeye dayalı istihdam artışı. 2016 yılı rakamları mevcut yapıda büyüyemediğimizi, istihdamın artmadığını ortaya koyuyor.