Denizlili sanayici ‘kısmen’ umutlu

KAMİL ESER/GÜLSÜM CAN 

YURT HABERLER - Denizli Sanayi Odası (DSO) her yıl üyeleri arasında gerçekleştirdiği ‘Denizli Sanayisi Genel Görünüm Anketi’nin 2014 sonuçlarını açıkladı. Bu yıl 9’uncu su gerçekleştirilen anketi 210 oda üyesi yanıtladı. Ankete göre Denizlili sanayici, yatırımlar açısından yavaş yıl olarak gördüğü 2014’e, istihdam oranını, iç ve dış sipariş sayısını ve karlılığını artırarak girdi. Anket, Denizli ekonomisinde 2013 ve kısmen de olsa 2012 gibi olumlu olsa dahi 2014’ün çok daha zor bir yıl olabileceğini gösteriyor. 2013 anketi bugüne dek yapılan anketler içinde en olumlu tabloyu ortaya seriyordu. 2014 anketinde ise beklentilerde iyimserlik bakımından azalma var. Tekstil ve konfeksiyon sektörü geçen yıla göre daha iyimser. Kablo-bakır tel ve metal- makine sektörlerinde beklentileri kötümserleşiyor.

2013 anketinde 139 kişi olan ortalama çalışan sayısı yeni ankette yüzde 14 artarak 159’a yükseldi. SSK’lı istihdamında da 2013’te bir önceki yıla göre 12 bin 23 kişilik bir artış var. 2013’te sanayicilerin yüzde 95’i ‘istihdamım arttı ya da aynı kaldı’ diyor. Bu oran 2012’de yüzde 89 idi. En olumlu tablo, ankete yanıt veren firmaların üçte 2’sinin ‘istihdamım arttı’ dediği ‘Kablo-Bakır Tel’ sektöründe. Onu yüzde 63 ile ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörü izliyor. İstihdam beklentilerinde 2014’ün kısmen olumlu ancak 2013’ten biraz daha yavaş bir yıl olacağı öngörülüyor. 2014’te ‘İstihdamımız azalacak’ diyenler sadece yüzde 5.

Dış satış beklentisi iç satıştan yüksek 

2013’te her 3 sanayiciden 2’si üretim, iç ve dış satış ile yeni siparişlerinin arttığını belirtiyor. 2014 yılı beklentileri ise bu alanlarda daha da olumlu. Ancak iç satışlarda ankete katılanların yüzde 62’si ‘2013’te iç satışlarım arttı’ derken, 2014’te artmasını bekleyenlerin oranı yüzde 57’ye düşüyor. ‘Kablo-Bakır Tel’ sektöründe dış satışlar yüzde 80, siparişler 91 artmış. Kablo-Bakır Tel ve ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörlerinde hiçbir sanayici 2014’te ihracatın azalmasını beklenmiyor.

Sanayici 2014’te kapasite kullanımı artacak diyor 

Denizlili sanayicilerin yüzde 91’i 2013’te yüzde 50’nin üzerinde bir kapasite kullanım oranına eriştiğini bildiriyor. Bu şimdiye kadarki anketlerden elde edilen yüksek oran. 2014 beklentisi ise yüzde 93.

‘Tekstil ve Konfeksiyon’ sektörü genel ortalamalara yakınken (2013’te yüzde 85’ti) , ‘Kablo ve Bakır Tel’ sektöründe ankete katılanların tamamı yüzde 50’nin üzerinde kapasite kullanımı bekliyor.

Kârlılıkta iyiye gidiş sürüyor 2013’te ‘Kârlılığım arttı’ diyenler yüzde 36, ‘aynı kaldı’ diyenler yüzde 32 oranında. 2012’de bu oranlar yüzde 40 ve yüzde 28 idi. ‘Kârım azaldı’ diyenler 2012’de yüzde 28, 2013’te ise 27. 2012’de ankete katılan sanayicilerin yüzde 4,63’ü zarar ettiğini beyan ederken 2013’te de bu oran yüzde 4,03 düzeyinde. 2012’ye göre 2013’te ‘Tekstil ve Konfeksiyon’ ile ‘Kablo ve Bakır Tel’ sektörlerinde ‘zarar ettik’ diyenlerin oranı istisnasız azalırken, ‘Metal-Madeni Eşya ve Makine’ sektöründe ise sıfırdan yüzde 7’ye yükseliyor.

Finansman maliyeti arttı 

Ankete göre Denizlili sanayicilerin 2013’te bütün maliyet kalemleri arttı. Hammadde ve ara malında artış yüzde 83’le ilk sırada. Bunu yüzde 82 ile enerji izliyor. Denizli’de, ‘istihdam maliyetim arttı’ diyenlerin oranı geçen seneye göre 2 puan artışla yüzde 73’e ulaşıyor. Her 2 sanayiciden biri geçen yıla göre tahsilat vadelerinin değişmediğini vurguluyor. ‘Uzadı’ diyenlerin oranı da yüzde 45. Finansman sorunu yaşayanların oranı 2009’daki seviyelerine kadar yükseldi. 2013’te finansman sorunu yaşayanlar yüzde 36. Bu oran, 2009’daki yüzde 37’nin ardından son 5 yılın en yüksek ikinci rakamı. 2012’de 22 idi. Finansman sorunlarında ‘müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirememesi’, ‘kredi maliyetinin yüksekliği’ ve ‘teşviklerin azaltılması’ öne çıkıyor. Bankaların kredi kapatma çağrısı da önceki ankete göre artmış. 2013’te kredilerini yenileyenlerin oranı, 6 puanın üzerinde artışla yüzde 45, ‘Kredi maliyetim ‘arttı’ diye belirtenlerin oranı yüzde 51. Yüzde 60’ı FED kararlarından olumsuz etkilendiğini belirtiyor. Yabancı para cinsinden kredilerin toplam kredilere oranı değişmemiş. 2013’te toplam kredilerde yüzde 50’nin üzerinde döviz kredisi kullandığını belirtenlerin oranı 41. Bu oran 2011’de yüzde 55’in üzerindeydi. Yanıt sanayicinin döviz riskinden kaçındığını gösteriyor.

Yatırım hevesi yüzde 17 düştü 

Sanayicilerin yüzde 67’si 2013’te yatırım yapmış. Bu son 5 yılın zirvesi. Yeni yatırıma gidenlerin oranı yalnızca yüzde 24. Modernizasyon yüzde 35 ile en büyük sabit sermaye yatırımı. Sanayici 2014 için yatırımlar bakımından kötümser. Sadece yüzde 29’u yurtiçinde yatırım yapmayı düşünüyor. Bu oran geçen yıldan 17 puan daha düşük. Denizlili sanayici 2013’te, rekabetçi kalabilmek için öncelikle ürün kalitesini artırma yoluna gitti. Ankette, ‘Ürün kalitemizi yükselttik’ diyenler yüzde 21 iken, ‘Teknolojimizi yeniledik’ diyenler yüzde 16 ve ‘İşgücü verimliliğini artırdım’ diyenler yüzde 13 oranında.

 Yüzde 43’ü yabancı işçi çalıştırmak istiyor 

Ankete katılan sanayicilerin yüzde 43’ü, nitelikli eleman sorununu çözmek için yabancı işçi çalıştırmaya ‘evet’ diyor. İşçi haklarına veya iş sağlığı ve güvenliğine yönelik bir davayı kazandığını belirtenlerin oranı yüzde 14.

Müjdat Keçeci: Sanayici iyimser 

Anketi değerlendiren Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci, sanayicinin iyimser olduğunu belirterek, “2013’te olduğu gibi bu yıl da üretimden, istihdama, ihracattan, ciroya, Ar-Ge ve inovasyondan teknolojiye, yatırıma kadar her şey artış gösterecek” dedi. Anket sonuçlarına göre, Denizli’de istihdamın artmaya devam ettiğini kaydeden Keçeci, “ İstihdamdaki en olumlu tablo, ankete yanıt veren firmaların üçte ikisinin ‘istihdamım arttı’ dediği kablobakır tel sektöründe. Onu yüzde 63 ile tekstil ve konfeksiyon sektörü izliyor” dedi. Keçeci, 2013’te her 3 sanayiciden 2’sinin üretim, iç ve dış satış ile yeni siparişlerinin arttığını belirttiğini söyledi. Keçeci, “2014 yılı beklentileri ise üretim, dış satışlar ve yeni siparişler bakımından daha da olumlu. Ancak iç satışlar söz konusu olduğunda ankete katılanların yüzde 62’’si ‘2013’te iç satışlarım arttı’ derken, 2014’te artmasını bekleyenlerin oranı yüzde 57’e düşüyor” dedi.