Arjantin dolara geçmez X (eski Twitter) iflas eder

2024’te küresel siyaset ve ekonomiyi nelerin beklediği yönündeki kehanetlere, İngiliz Financial Times gazetesi de katıldı. Global finansın nabzını tutan gazetenin uzman yazarları, en çok merak edilen 13 soruya yanıt verdi.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Emre ERGÜL

İsrail-Hamas savaşı topyekun bir bölgesel çatışmayı tetikleyecek mi?

Andrew England: Hayır. Savaş, bölge genelinde İran destekli grupların da dahil olduğu şiddet olaylarını ateşledi. En büyük endişe, güçlü Lübnan hareketi Hizbullah ile İsrail güçleri arasındaki sınır çatışmalarının, ikisi arasında tam bir çatışmaya dönüşmesi. İsrail’deki Benjamin Netanyahu hükümeti artık Lübnan-İsrail sınırında kamp kuran Hizbullah savaşçılarıyla yaşayamayacağını açıkça belirtti ancak diplomatik baskının durumu kontrol altına alması umut ediliyor. Hizbullah ile İsrail arasındaki çatışmalar yoğunlaşsa bile ne Washington ne de Tahran daha geniş bir bölgesel çatışma istemiyor.

Donald Trump yeniden başkan seçilebilir mi?

Edward Luce: Hayır. Ancak Trump'ın Colorado ve Maine'de önündeki son yasal engellerin aşıldığını varsayarsak, Joe Biden'a karşı kampanyası, ABD tarihinin en berbat başkanlık seçiminin olmasına neden olacak. Çok yakın bir yarış olacak. Trump, seçimden önce göreceği 4 davadan en az birinde, muhtemelen ikisinde cezai hüküm giyecek ve bunu "Biden suç ailesi"nin siyasi zulmü olarak sunacak. Gözle görülür şekilde yaşlanmış olmasına rağmen Biden, kendisinin ikinci dönemini onaylamaktan ziyade Trump'ı reddedecek dar bir çoğunluk sayesinde kazanacak.

2024, tarihteki en sıcak yıl olarak 2023'ü geçecek mi?

Pilita Clark: Evet. 2023 yılı o kadar çok kavurucu aşırı sıcaklıklarla damgasını vurdu ki, nihai rakamlar geldikten sonra bu yılın 174 yıllık iklim kayıtlarındaki en sıcak yıl olacağı neredeyse kesin. Ancak pek çok bilim insanı, 2024 yılının daha da sıcak olmasını bekliyor çünkü 2023 sıcaklığı, doğal olarak oluşan El Niño iklim modelinin ortaya çıkmasıyla daha da arttı. Bu genellikle küresel sıcaklıklar üzerinde en büyük etkiye, zirveye ulaştıktan sonra sahip olur; bu da Ocak 2024'e kadar gerçekleşmeyebilir

Keir Starmer, İngiltere başbakanı olacak mı?

 Robert Shrimsley: Evet, ancak Birleşik Krallık seçimlerinin Ocak 2025'e kadar gerçekleşmemesi mümkün. Rishi Sunak'ın muhafazakarları bölünmüş ve bitkin görünüyor. İşçi Partisi muhalefetinin kazanması gereken sandalye sayısı, bir azınlık hükümeti ile kamuoyu yoklamalarının işaret ettiği heyelan arasında herhangi bir yere düşebileceği anlamına geliyor. Ancak başbakanın iktidarda kalmak için yeterli desteği nasıl toplayabileceğini görmek son derece zor.

ABD yumuşak iniş yapabilecek mi?

Gillian Tett: Evet, kısa vadede. Enflasyon bu yıl Federal Rezerv'i bile şaşırtacak şekilde düştü ve büyüme çoğu ekonomistin beklediğinden daha güçlü kaldı. Tüketici harcamalarının güçlü kalması ve ücret artışının (oldukça) iyi bir şekilde kontrol altına alınması nedeniyle yumuşak iniş birkaç ay daha devam edebilir. Ancak bunun 2024 yılı boyunca devam edeceğine bahse girmeyin. Hanelere verilen COVID dönemi yardımları tükendiği için mali destek daha az olacak. Yüksek faiz oranları iflaslara yol açıyor, ABD'nin borç kaygıları artıyor ve jeopolitik stresler küresel ticareti bozuyor. Bu enflasyonu artırabilir ve büyümeyi yavaşlatabilir. Yani bir yıl içinde iniş muhtemelen daha acı verici hale gelecektir.

Çin'in ekonomik büyümesi yüzde 3'e mi yoksa daha altına mı düşecek?

James Kynge: Hayır. Çin'in büyümesinin kalitesi son yıllarda kesinlikle önemli ölçüde kötüleşti. Gayri safi yurt içi hasılanın neredeyse üçte birini oluşturan emlak piyasası yavaş yavaş çöküyor. Birçok yerel yönetim borç batağına batıyor. Çinli tüketici tereddütlü. Ancak 2024'teki GSYİH büyümesinin, çeşitli borç kurtarma paketleri, mali teşvik girişimleri ve diğer resmi destek biçimlerinin yardımıyla hâlâ rahatlıkla yüzde 4'ü aşması bekleniyor. Teknolojideki ilerlemeler güçlü kalmaya devam edecek.

Arjantin, ekonomisini dolarize edecek mi?

Michael Stott: Hayır. Bazıları, uzun süredir acı çeken Arjantinlilerin pesoyu çoktan terk ettiğini iddia edebilir: Dolardan tasarruf ediyorlar ve gayri resmi olarak dolar cinsinden mülk alıp satıyorlar. Ancak seçim kampanyasında ekonomiyi dolarize etme vaadine rağmen, Arjantin'in yeni radikal özgürlükçü Başkanı Javier Milei, ilk ekonomik tedbirlerinde devalüasyona yöneldi. Ekonomi Bakanı Luis Caputo, ABD para birimine geçmenin uzun vadeli bir amaç olmaya devam ettiğini ısrarla vurgulasa da, bunun 2024'te gerçekleşmesi pek olası değil: IMF isteksiz ve çoğu ekonomist, ekonomik egemenlik kaybının yararlarından daha ağır basacağına inanıyor.

Ursula von der Leyen, Avrupa Komisyonu başkanlığında ikinci dönemi kazanır mı?

Martin Sandbu: Evet, biraz çaba sarf ederek. Ursula von der Leyen, krizlerle dolu bir dönemde kendini iyi bir şekilde akladı ve borçlanma, sağlık, savunma harcamaları ve enerji politikası konularında AB'nin ortak eyleminin değerini kanıtladı. Onun amiral gemisi olan Avrupa Yeşil Anlaşması büyük ölçüde yolunda gitti. Ancak başkentlere yönelik politikalar geliştirme ve Washington'la yakın işbirliği yapma alışkanlığı bazı liderleri rahatsız etti. 2019'daki koalisyonu, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde popülist sağın kazanımları nedeniyle risk altında. Ancak merkez sağdaki EPP partisi, Avrupa şüpheci partilerle daha yakın işbirliği anlamına gelse bile, başkanlığı korumak için ilk sırada yer alıyor. Ve şimdilik hiç kimse daha güçlü bir EPP adayı gibi görünmüyor.

Japonya Merkez Bankası, faiz oranlarını sıfırın üzerine çıkaracak mı?

Robin Harding: Hayır. 2024 yılı, Japonya Merkez Bankası’nın nihayet getiri eğrisi kontrolünden ve negatif faiz oranlarından kurtulduğu yıl olacak. Ancak piyasanın birkaç kez daha artırılacağı yönündeki beklentilerinin aksine, oranlar yılı sıfırdan yüksek olmayacak. Vasat ücret büyümesi, ABD faiz oranlarının zirve yapmasıyla birlikte daha güçlü bir yen beklentisi ve daha dik bir getiri eğrisi tercih etme nedenleri nedeniyle Japonya Merkez Bankası'nın pozitif bir faiz oranı belirlemesi pek olası değil - ancak her merkez bankası tahmininde olduğu gibi, çoğu şey gelen verilere bağlı.

ABD ve AB, Ukrayna'ya fon sağlamaya devam edecek mi?

Tony Barber: Evet. Ukrayna'nın Rusya işgaline karşı karşı saldırısı 2023'ün sonlarında dururken, Kiev'e askeri ve mali destek Atlantik'in her iki yakasında da tartışmalı bir konu haline geldi. Biden yönetimi tedarik akışını sürdürmeye kararlı: Kongre'deki Cumhuriyetçilerle yapılacak bir anlaşma, Ukrayna'ya yardımın uzatılması karşılığında ABD sınır güvenliğinden taviz verilmesini içerebilir. Donald Trump başkanlığa dönerse, daha büyük bir zorluk ortaya çıkacak. Bu arada AB liderlerinin, Macaristan'ın 50 milyar euroluk mali yardım paketine ilişkin vetosunu atlatmanın yollarını 2024'ün başlarında bulması gerekiyor. Ancak Ukrayna'nın hâlâ askeri bir atılım yapmakta zorlanması muhtemel olduğundan, Moskova ile müzakere yapması yönünde giderek artan bir baskıyla karşı karşıya kalacak.

Sam Altman yine OpenAI'den kovulacak mı?

Madhumita Murgia: Hayır. Sam Altman, şirketini, yönetim kurulunun insanlığa fayda sağlamak amacıyla kurulmuş kâr amacı gütmeyen bir kuruluşu kontrol edeceği şekilde yapılandırmıştı. OpenAI'de herhangi bir hisse senedine sahip olmadığını ve yönetim kurulunun onu her an görevden alabileceğini söyledi. Ancak Altman'ın kurucu ortağı ve üç bağımsız yönetim kurulu üyesi kasım ayında tam da bunu yaptıklarında, onu dört gün sonra yeniden göreve getirdiler. Şimdi, orijinal yönetim kurulunun biri hariç tümü devrildi; OpenAI'nin ana ortağı ve en büyük mali destekçisi olan Microsoft, yeni yönetim kurulunda oy hakkı olmayan bir gözlemci olarak rol alacak ve şirketin yönetimi elden geçirilecek, böylece bir daha böyle bir pozisyona getirilemeyecek.

Yatırımcılar yoğun bir şekilde tahvillere mi dönecek?

Katie Martin: Evet. Tahviller geri döndü. 2023'te piyasalardaki en büyük bahisti ancak başarısızlıkla sonuçlandı. Kavurucu enflasyon ve aralıksız faiz artışları, Bloomberg Barclays Aggregate tahvil endeksinin ekim ayı itibarıyla yüzde 4 düşüş yaşamasına neden oldu; bu da acımasız bir 2022'nin anılarını yeniden canlandırdı. Artık yatırımcılar, faiz oranlarındaki artışın gecikmeli etkilerinin nihayet devreye girmesiyle birlikte ABD ekonomisinde bir tür yavaşlamanın yaklaşmakta olduğuna inanıyor. Enflasyonun düşmesi ve faiz indirimlerinin ufukta görünmesiyle birlikte tahviller daha güvenli bir bahis gibi görünüyor.

Tayvan'da başkan değişikliği, Çin’le çatışmalara yol açar mı?

Kathrin Hille: Hayır. Tayvan'ın içindeki ve dışındaki birçok insan, Çin'in genişleyen askeri manevraları sayesinde bugünlerde savaş konusunda daha fazla endişeleniyor. Ocak ayındaki başkanlık seçimlerinde önde giden iktidardaki Demokratik İlerleme Partisi'nin Lai Ching-te'si de görevdeki Tsai Ing-wen'den çok farklı bir geçmişe sahip. Ancak Lai, Tsai'nin temkinli Çin politikası duruşunu takip edeceğini ve Pekin'e saldırı için hiçbir bahane bırakmayacağını açıkça belirtti. Başkan Şi Cinping yönetimindeki Çin liderliği de hâlâ, askeri gözdağı, siyasi sızma, ekonomik tuzaklar ve uluslararası izolasyonu artırarak Tayvan'ı savaşmadan birleşmeye zorlama şansı olduğuna inanıyor gibi görünüyor.

X, iflas eder mi?

 Richard Waters: Evet. Elon Musk, sıklıkla iflas uyarılarını yineliyor; bunu Tesla ve SpaceX'te yaptı. Ancak bu sefer, X'in reklam havuzu ve yeni gelir kaynakları yaratma girişimleri başarısızlığa uğradığından, bunun gerçekleşme ihtimali oldukça yüksek. X'in reklamverenlerine karşı yakın zamanda yaşadığı duygusal patlamalardan sonra, iflastan kurtulup yine de zirveye çıkabileceğini düşünecek kadar pervasız olabilir. Musk'ın iflas halindeki X'in kontrolü için verdiği mücadele, sıkıntılarla dolu Twitter satın alımının sürükleyici bir devamı olacaktır.