Müşteriyi bilmekten müşteriyi anlama aşamasına hızlı geçiş olacak

RÜŞTÜ BOZKURT

Dijital teknoloji ve bilgisayar bilimi dendiğinde akla ilk gelen kuruluş IBM’dir. IBM ortalama firma ömürleri dikkate alındığında oldukça uzun soluklu, uzun ömürlü firmadır; 105 yıldır insanlık hayatına dokunmaktadır.

IBM firmasının birikim yeteneklerini koruyarak uzun dönemli geleceğini güven altına almasının sırrı biliniyor: Kendini sorgulaması, zamanın ruhunu iyi anlaması, gelecekle ilgili nesnel öngörülerde bulunması ve kendini sürekli dönüştürmesi.

Jay Bellissimo IBM Global Kognitif Çözümler Genel Müdürü. Teknolojik gelişmelerin ürünlerin doğasını değiştirmesi, üretim süreçlerini farklılaştırması ve işgücü profilini yeniden tanımlaması aşamasındayız. Çağdaş gelişmelerin izlerini yakından süren meraklı birkaç insanımızla IBM Türkiye Genel Müdürü Defne Tozan ve Jay Bellissimo ile kuruluşun yeni çözümünü tartışıyoruz: IBM Watson.

IBM WATSON ÇÖZÜMÜ NEDİR?

IBM Watson çözümü, temelde bulut üzerinden sağlanan kurumsal bir iş platformudur; küresel ölçekte geliştiriciler, öğrenciler, girişimciler, teknoloji meraklılarının oluşturduğu giderek büyüyen ekosistemiyle firmanın kendi anlatımıyla "kognitifi bilgi işlem" sağlayan bir yapılanma oluşturmaktadır.

Bellissimo, yeni çözümün 7 temel hedefi olduğunu söylüyor: "Birincisi, yeni çözüm sayesinde insanlık daha sağlıklı yaşayacak, hayat kolaylaşacak, hayat kalitesi artacak. İkincisi, hayatın bütün kesimlerinde insanlar sorularına ve sorunlarına daha hızlı ve güvenli yanıtlar bulacak; hızlı değerlendirmeler ve gerçek zamanlı erken uyarılar kararların kalitesini artıracak.

Üçüncüsü, yaşamın her alanında üretkenlik artacak; kullandığımız zamandan tutunda her çeşit kaynağı daha etkin değerlendireceğiz. Dördüncüsü, yeni çözüm hız ve esneklik yaratmadaki potansiyelleri 'kişiye özel çözümleri' artıracak. Beşincisi, ürün, üretim süreçleri, müşteri gibi yaşam gerçeğinin her alanda sağladığı 'verimlilik' artışlarıyla israfı önleyecek; daha güzel bir dünya oluşturmanın önündeki engellerin aşılmasını kolaylaştıracak. Altıncısı, bu yeni çözüm insanlığı daha yaygın biçimde hüner aşamasından 'yaratıcılık' aşamasına taşıyacak. Yedincisi de, insanlara, örneğin okullardaki çocuklara tek tip eğitim dayatmaları aşılacak; her çocuğun kendi potansiyeline göre öğrenim imkanı sunan ve 'çekiciliği' artıran uygulamaların önü açılacak ve bu gibi imkanları giderek daha da büyütecek."

DERİN ÖĞRENME AŞAMASINA GEÇİYORUZ

Bellissimo 7 önemli beklentisini paylaşırken, “Watson Çözümlerinin kendini yeniden üretebilmesi potansiyelinden" söz etmesi dikkatimizi çekti. Kognitifi bilgi işlem olanakları eğitimde birey-odaklı öğrenme olanakları yaratacak: Bu kendini yeniden eğiten ve üreten yapının, "anlamayı kolaylaştırıcı" özellikleri var. Sistem 'asla unutmayan' ve "tamamen nesnel olma" özelliğine sahip. Bir İlişkiyi kavrama. Verilere erişme, verileri uygun yöntemlerle enformasyona dönüştürme, enformasyonu işleyerek bilgi üretme, bilgiyi anlamaya, anlamayı değer üretmeye süreçlerinde kullanmaya yeni bir boyut ekleniyor. İnsanların yeni gelişmelere, teknolojik inisiyatifl ere karşı duruşu, algılama biçimleri beni etkiledi. başka özellik, "muhakeme derinliği" sağlaması: Eğilimlerin olası fırsat ve tehlikelerini tam zamanında gözlemeyi kolaylaştırdığı gibi, kalıpların oluşturulmasıyla da anlamaya yeni boyutlar ekliyor ve muhakeme gücünü artırıyor. Hipotezlerin, algoritmaların süreçlenmesi gibi sistemin katmanları arttıkça zayıf yapay zekâ işlemleri, güçlü ve etkili yapay zekâ uygulamalarına evriliyor. Bir başka özellik, "öğrenme derinliği": Unutmuyor; sürekli geri-bildirim döngüleriyle insan gibi düşünebilmeye yaklaşıyor; öğrenmenin niceliği ve niteliğini artırıyor. Bir özelliği daha var: İlişkiyi kavrama. Verilere erişme, verileri uygun yöntemlerle enformasyona dönüştürme, enformasyonu işleyerek bilgi üretme, bilgiyi anlamaya, anlamayı değer üretmeye süreçlerinde kullanmaya yeni bir boyut ekleniyor. Bellissimo bütün bu gelişmeleri "derin öğrenme" kavramıyla tanımlıyor.

Yeni insiyatifin vazgeçilmez idealı "insan yaşamını kolaylaştırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek" ise, yaratmak istediği sonuç da " anlamanın verimini arttırmaktır" diye tanımlayabiliriz. Bütün bu gelişmeleri sezmemiz, anlamamız ve açıklamamız insanlığın her zaman geçerliği olan bir özelliğini öne çıkarıyor: İşbirliği yaparak uyumu hızlandırma.

TEKNOLOJİ İNSANIN YERİNİ ALACAK MI?

Bellissimo, küresel dijital dönüşümü anlatırken en güçlü vurguyu "makinelerin öğrenmesi ve veriye erişilebilirliklerin artması sürecinin hızlanmasına" yapıyor.

IBM yöneticisine soruyoruz: "Zayıf yapay zekâ, güçlü yapay zekâ aşamasına doğru ilerledikçe, insanlar yeni bir eğilimin tehdidi altında mı? Genel olarak bütün teknolojilerin, son dönemde dijital teknolojinin yarattığı imkan ve kabiliyetler yakın geçmişe kadar insanın kol gücünün ve zihin gücünün uzantısıydı; insanın performansını artıran bir özelliğe sahipti. Bugün, yapay zeka ve otomasyonun ulaştığı ileri aşama, teknolojinin insanın yerini alması gibi bir sonuç yaratacak mı?"

Jay Bellissimo, IBM'in kurucusunun oğlunun fotoğrafını ve 60 yıl önceki bir sözünü görselde yansıtarak yanıt veriyor. Özetle şöyle diyor: Teknoloji bugüne kadar insanın yerini alamadı, bundan sonra da alamayacak!

Dijital dönüşümü yaratan teknolojik gelişmelerin kolay erişilebilir olmasının ve uygulanabilmesinin, özellikle gelişmekte olan ülkeler için büyük fırsat yarattığının da altını çiziyor IBM yöneticisi.

Ayrıca IBM, Microsoft ve Google'ın "gelişmelerin sosyal etkileri izleme" inisiyatifinden söz ediyor.

TÜRKİYE'DEKİ DÜŞÜNME TARZI ETKİLEYİCİ

IBM gibi küresel ölçekte iş yapan, çok farklı toplumsal yapıları yakından tanıyan, kültürlerin gelişmeleri olumlu ya da olumsuz yönde etkilerini gözleyen bir firmanın üst yöneticisine ülkemiz insanına ilişkin gözlemlerini de soruyoruz. İçten olduğunu düşündüğümüz yanıt bizi sevindiriyor:

"Bu benim Türkiye'ye ilk gelişim. Çok sıcak insanınız var; çok güzel bir ülke. İş insanlarıyla da görüşme fırsatım oldu. İnsanların yeni gelişmelere, teknolojik insiyatifl ere karşı duruşu, algılama biçimleri beni etkiledi. Çok meraklı ve alıcı ruhla anlamaya çalışan sorgulayıcı yaklaşan insanlarınız beni etkiledi."

Bellissimo her toplumun farklı bir gelişme yolu izlediğini anlatıyor. "Müşteriyi bilmekten müşteriyi anlama aşamasına geçiyoruz. Veri ve bilgiye erişmek, müşteri daha derinliğine tanıma olanakları yaratıyor," diyor. Müşteri açısından bakıldığında "açık, ölçeklenebilir ve güvenilir yapılar" oluşturulduğunda gelişmelerin hızlanacağının altını da çiziyor.

DİJİTAL DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE BAZI EŞİKLER

- Öğrenmenin kişiselleştirme potansiyeli insan kaynağında yeni bir düzey yaratacak.
- Piyasa yapıcısı kuruluşlar, şirketleri değil, toplumu dönüştürme sorumluluğunun bilincinde.
- Liderlik önemli ama, ekiple birlikte çalışabilen liderlik önem kazanacak, işbirliği anahtar olma özelliğini koruyacak
- Gelişmelerle ilgili inisiyatifl er zaman içinde ölçeklendirilebilecek.
- Piyasa yapıcısı kuruluşlar kuşkusuz günü düşünüyor ama asıl güçlerini geleceğe odaklıyor.
- Bugün ile gelecek arasında doğru dengeler kurmadan geleceği güven altına alamayız.