Yakında cerrahınız robot olabilir

MURAT YILDIZ

Günümüzde birçok işi insanların elinden alan robotlar, daha fazla oranda ameliyathanelere girerken, robot kollar üzerine çalışmalar da hız kazandı.

2008 yılından bu yana yapılan çalışmalar gösteriyor ki, kalp bypass ameliyatlarını robot üzerinden geçiren kişilerin hastanede kalma süreleri çok daha azalıyor. Çünkü bu kişiler çok daha hızlı bir şekilde iyileşiyor, daha az komplikasyon ile karşılaşıyor ve bypass olmuş damarların açık kalma ihtimalleri çok daha yüksek oluyor. Hal böyle olunca robot kollar ve hatta otonom ameliyat robotları üzerine çalışmalar giderek hızlanmaya başladı.
ABD’de Pittsburgh Üniversitesi hastanesinde uzun bir süredir özellikle boğaz ameliyatları için yılan robotlar kullanıyor. İnsan eline nazaran çok daha hassas olan bu robotlar milimetrenin onda biri hassasiyetinde işlem yapılabilmesini sağlarken aynı zamanda yumuşak dokulara çok daha az hasar vermiş oluyor.

Florida’da bir başka hastane ise geçtiğimiz yıl başladığı denemeler ile cerrahların uzaktan kontrol edip ameliyatları gerçekleştirebildiği robotlar sanal ortamdaki ameliyatlarda başarı ile geçti. 2 bin kilometre uzaklıktaki doktorlar, internet üzerinden kontrol ettikleri robot kol sayesinde başarılı ameliyatlar gerçekleştirmeye başladılar. Şimdilik yalnızca sanal cihazlar sürdürülen bu denemelerde elde edilecek sonuçlar sayesinde işinde uzman olan cerrahların ameliyatlar gerçekleştirmeleri için uzak noktalara gitmeleri gerekmeyecek. Farklı hastanelerde bulunacak robot kollar sayesinde cerrahlar bu ameliyatları uzaktan gerçekleştirebilecekler.

40 binden fazla hastaya uygulandı

2000 yılından bu yana ABD’de kullanılan da Vinci robotik ameliyat sistemi bu konuda liderlik etmeye devam ediyor. Her yıl tüm dünyada yüzbinlerce ameliyatı başarı ile yürüten da Vinci robotik sistemler, ameliyat yapılacak olan alanın yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu bir görüntüsünü çıkarıyor. Bu sayede doktorlar çok daha detaylı bir görüntüye kavuşup, birden çok kolu yöneterek ameliyatlarını kolayca gerçekleştirebiliyorlar. Robotlar yalnızca geleneksel ameliyatları yapmakla kalmıyor aynı zamanda insan elinin yapamayacağı hassasiyetteki işlemleri de gerçekleştirebiliyorlar. Örneğin CyberKnife robotik sistem sayesinde doktorlar milimetrenin çok daha azı hassasiyetinde yüksek dozda radyasyonu istenen noktaya verebiliyorlar. 2001 yılından bu yana kullanılan CyberKnife, bu güne kadar 40 binden daha fazla hasta üzerinde başarıyla kullanılmış durumda.

Cerrah gözetimi şart

Her ne kadar ameliyat robotları hızla gelişiyor olsalar da uzman hekimlerin kontrolü ve denetimi şart koşuluyor. Teknoloji geliştiren kurumların amacı ise bu robotların çok daha gelişmesi ve otonom işlemler yürütebilmesini sağlamak. Her ne kadar bu uzun bir yolculuk gibi görünüyor olsa da, kurumların ilk amacı cerrahların işini kolaylaştırmak. Bundan sonraki ikinci aşama ise, uzman olmayan ancak temel tıp bilgisine sahip olan kişilerin katılacağı ameliyatları mümkün hale getirmek. 2020 yılına kadar ameliyat robot satışlarının hızla artması ve toplamda 6.4 milyar dolarlık pazara ulaşması bekleniyor. Rakamlara göre 2020 yılına kadar satışların her sene yüzde 10.2 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor. Pazar analistlerine göre hastanelerde robot kollara olan talep giderek artacak. Bundaki en büyük neden ise hastanelerin çok daha hassas ameliyatları yapabilecek yeteneklere kavuşmak istemeleri. Bir diğer önemli sebep ise rektal kanserler, nörolojik bozukluklar ve jinekolojik hastalıkların artması ve ameliyat robotlarının bu tarz operasyonlarda çok daha başarılı sonuçlar vermesi.

Hastalar memnun, yatırım daha kârlı

Her ne kadar ameliyat robotları yüksek maliyetlere sahip olsalar da sundukları çözümlerin birkaç olumlu etkisi var. Örneğin standart bir bypass ameliyatında hastaların göğüslerinde uzun bir kesik yapılırken robot kollar sayesinde yapılan ameliyatlarda durum farklı oluyor. da Vinci robotu ile yapılan ameliyatlarda aynı süreç 3 ya da 4 adet birer santimetrelik kesikler üzerinden yapılabiliyor. Daha az kesik olması, hastaların çok daha çabuk iyileşmeleri ve daha az komplikasyon anlamına geliyor. Ameliyat robotları yatırım geri dönüşü açısından da başarılı bir profil çiziyorlar. Tipik bir robot kol 1 ila 2 milyon dolara mal oluyor. Allied Market Research verilerine göre 300 yataklı bir hastanede robot teknolojiler sayesinde 650 civarında yapılan ameliyatlar, çok daha başarılı bir şekilde 750’ye çıkarılabiliyor.