Almanya'da dokunulmazlığı olan dinlenemiyor

BERLİN - Yasa dışı dinlemelere ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan avukat Sarıyar, Almanya'da telefon dinlemelerinin ancak savcılığın başvurusu üzerine hakim kararı ile olabileceğini belirterek, hakim kararı olmadan dinleme yapılmasının zaten yasak olduğunu, mahkeme kararıyla da ancak belli bir süre için dinleme yapılabileceğini ifade etti.

Almanya'da milletvekili dokunulmazlığının kapsamının çok geniş olduığunu vurgulayan Sarıyar, "Almanya'da başbakan, bakan ya da milletvekillerinin dokunulmazlığı var. O olduğu sürece dinlenmeleri mümkün değil. Dinleme için dokunulmazlıklarının kaldırılması gerekiyor. Bunun için de suç duyurusunda bulunulması gerekiyor. Suç duyurusu, dokunulmazlık kaldırıldıktan sonra işleme alınıyor. O kaldırıldığı anda zaten duyuluyor" dedi.

Almanya'da yasal yolla yapılmış dinleme kayıtlarının medyada ya da internette yayınlanmasının suç olduğunu belirten Sarıyar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Almanya'da hukuki izinle yapılmış dinlemelerin yayınlanması da suç. Çünkü sonuçta devlet tarafından bir suçlamayla ilgili dinleme yapılmış. Bu yalnızca o suçla ilgili savcının yapacağı değerlendirmede kullanılır. Bunu tabii medyada yayınlayamazsınız, internette de yayınlayamazsınız."

Yasa dışı ses ya da görüntü kaydedenlerin bu faaliyetleri yaptıkları anda suç işlemiş olduklarına dikkat çeken Sarıyar, şöyle konuştu:

"Eğer biri mahkeme kararı, müsaade olmadan yasa dışı olarak gizli bir kayıt yapmışsa ister ses kaydı, ister görüntü kaydı, suç işlemiş olur. Telefon kaydı ya da özel başka bir görüşme olsun, bunu kaydettiği anda suç işlemiş olur.  Bunun da cezası var. Bu kayıtların yayınlanması durumunda ise bunların yayınlandığı YouTube, Twitter gibi platformlar suç işlemiş olmuyor. Bunu kaydeden ve yükleyen kişi suç işlemiş oluyor."

Almanya'da yasa dışı dinlemelerde, suçun ağırlığına göre para cezasından, hapis cezasına kadar cezalar verilebileceğini belirten Sarıyar,  yasa dışı dinleme kayıtlarının ya da görüntülerinin internette kaldırılması konusunda, teknik açıdan sorunlar yaşanabildiğine işaret etti.

"Hakkı ihlal edilmiş kişi, o kayıtların kaldırılmasını, silinmesini her zaman talep edebilir. Hukuki olarak bu konuda mahkemelerden karar aldırmak zor değil" diyen Avukat Sarıyar, "Ama teknik açıdan bunların kaldırılması, silinmesi çok kolay olmayabiliyor Facebook, YouTube ya da Twitter’a yüklenmesi durumunda, biliyorsunuz bunların çoğunun merkezleri Almanya dışında. Onlara bir mahkeme kararını ulaştırmak, bürokratik açıdan, formaliteler açısından uzun sürebiliyor" ifadesini kullandı.

Almanya'da gizli kayıt ve dinlemeler yasak

Kişilerin veya kurumların yasa dışı yollarla dinlenmesi ve dinleme kayıtlarının medyada yayınlanması ile ilgilil Anadolu Ajansı'nın sorularını cevaplandıran Alman hukukçulardan, Almanya'da medya hukuku konusunda uzman avukat Frank Fischer,  "Anayasa’nın 1. ve 2. maddeleri, kişi özgürlükleri ile özel yaşamın gizliliğini teminat altına almaktadır. Ceza Kanunu’nun 201. maddesi, özel görüşmelerin gizlice kaydedilmesini ve bunların daha sonra diğer tarafın açık şekilde onayı olmadan kullanılmasını yasaklamaktadır" dedi.

Yasa dışı telefon dinlemelerine ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Wilde Beuger Solmecke bürosu avukatlarından Frank Fischer, Almanya’da yasaların özel hayatın ve haberleşmenin gizliliğini güvence altına aldığını söyledi. Yasaların diğer yandan basın özgürlüğünü de geniş bir şekilde yorumladığına, sansürü yasakladığına işaret eden Avukat Fischer, “Almanya’nın hukuk sistemi, ifade özgürlüğünü genel insan hak ve özgürlüklerinin parçası olarak görmekte, insan onur ve haysiyetine zarar verme amaçlı olmadığı sürece bu özgürlüklerin korunmasına öncelik vermektedir” dedi.

Fischer, hükümet üyelerinin telefon görüşmelerinin dinlenmesi ve bunların internette ya da basında yayınlanması durumunda, mahkemelerin yasalarca güvence altına alınmış kişi özgürlükleri ile kamunun çıkarları, basın özgürlüğü konularında bir denge arayacağını belirtti. Yasadışı dinlemelerin kayıtlarının internette yayınlanması durumunda, bunu yayınlayan sitelerin tamamen kapatılmasının söz konusu olamayacağını belirten Avukat Fischer, “Böyle bir adım Anayasa’nın 5. maddesi ile yasaklanmış olan yasal sansüre yol açacaktır. Her zaman için, bu tür kayıtların kaldırılması talebi yalnızca söz konusu içerik için yapılabilir, genel olarak tüm internet platformu için geçerli bir talep yapılamaz” şeklinde konuştu.

Kohl de dinlenmişti

Hukukçu Dr. Cornelius Renner de, Almanya ceza hukukuna göre telefon görüşmelerini yasadışı olarak dinleyip kaydetmenin suç olduğunu, medyanın dinleme kaydının tamamını birebir yayınlamasının geçmişte önemli mahkeme kararlarında yasalara aykırı bulunduğunu kaydetti.

Yasadışı telefon dinlemeleri ve medyada yapılan yayınlar konusunda AA’nın sorularını yanıtlayan ve Almanya’daki yasal çerçeve hakkında bilgi veren Dr. Renner, bu konuda Federal Yargıtay’ın (BGH) 1979 yılında aldığı kararın örnek niteliğinde olduğunu söyledi.1975 yılında başbakan adayı Helmut Kohl’ün bir telefon görüşmesi kaydının bir dergide birebir yayınlandığını belirten Dr. Renner, mahkemenin bunu yasalara aykırı bulduğunu kaydetti. Alman hukukçu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Federal Yargıtay (BGH) 1979 yılında verdiği hükümde, başbakan adayı Helmut Kohl ile partisi CDU’nun genel sekreteri Kurt Biedenkopf arasındaki telefon görüşmesinin yazılı kaydının bir gazetede yayımlanmasını yasalara aykırı bulmuştur. Mahkeme bazı durumlarda, basının, kendisi yasadışı yollara başvurmadığı sürece, kendisine ulaşan ancak yasadışı yollardan elde edilmiş bilgileri yayımlayabileceğini belirtmiştir. Ancak mahkeme yine kararında, derginin Kohl ile Biedenkopf arasındaki görüşmenin birebir kaydını yayımladığına, bunun iki siyasetçinin kişisel haklarıyla ilgili olduğuna ve seçim taktiklerine ilişkin olan görüşmenin yayımlanmasında genel kamu çıkarı bulunmadığına vurgu yapmış ve bunun yasalara aykırı olduğu hükmünü vermiştir.”