Kuşaktan kuşağa "mübadil lezzetler"
Didim mutfağında ot yemekleri hâkim… İlçeye 1924'te gelen mübadiller yemeklerini de getirmişler. Onların tarifleri kuşaktan kuşağa geçip bugünlere gelmiş...
Didim'de bir zamanlar dört bir yanı kaplayan tütün tarlaları yerini zeytinliklere bırakmış… Gemlik tipi zeytin ağaçlarının sayısı 1 milyona ulaşmış durumda… Pamuk ve hububat üretimi de söz konusu… Didim mutfağına gelince bütün Ege'de olduğu gibi ot yemekleri hâkim…
Vegan Festivali'nde üreticilerin, ev hanımlarının kurdukları pazarda da ot hâkim… Gittiğimiz lokantalarda da otlu yemekler yemeye çalıştım… Mutfağın bir özelliği de 1924'te gelen mübadiller yemeklerini de getirmişler. Onların tarifleri kuşaktan kuşağa geçmiş…
Otları kavurunca…
Festival sırasında tanıtımı yapılan Bikem Öğünç'ün kaleme aldığı, Zeynep Seda Çakır'ın fotoğrafladığı "Mübadil Lezzetler / Didim" kitabında bunlar, öyküleriyle birlikte anlatılıyor…
Taze soğan, dereotu, ısırgan, pırasa, maydanoz, mısır ve buğday unu, çökelek veya lor peyniri, zeytinyağı, yoğurt ile yapılan kaşopita, tütün kırmaya gitmeden önce sabah kahvaltılarında yenilen dızmana, çeşitli otların kavurma ve ekşilemeleri, mamalinga, pırasa ile yapılan çornik, kuru soğanla yapılan pide bunlardan yalnızca birkaçı…
Tütün kıran insanlar
Kitabın arka kapağında şöyle yazıyor:
"Didim, bugün daha çok mübadillerin ikinci ve üçüncü kuşak temsilcilerinin yaşadığı bir sahil kenti…
Ataları, Samos'tan, Leros'tan, Kuçkar'dan, Selanik'ten göç etmiş çoğu mavi gözlü, beyaz tenli ve kırık Türkçeli insanlar yıllarca bu toprakları ektiler, biçtiler. Tütün kırdıkları tarlalarda sabahın erken saatlerinden, akşamın karanlığına varıncaya dek çalıştılar.
Tütün karasının geçenini karasını aratmadığı elleriyle hazırladıkları geleneksel yemeklerle sofralar donattılar ama o sofralara yokluğun ağırlığını taşımadılar. Çoğu zaman 2-3 malzemenin karılmasıyla yapılan yemeğin lezzeti onlar için en büyük mutluluk oldu."
Bugün, tütün kırılmıyor, zeytin hasadı yapılıyor Didim'de… Bu nedenle de zeytinyağı, zeytinyağlılar yöre insanının vazgeçilmezi…
Didim'le ilgili bir başka kitap, Didim Rumeli Kültürünü Yaşatma ve Dayanışma Derneği Başkanı Gülay Zübeyde Yalçın'ın kaleme aldığı "Bir Öyküdür Yoran." Yoran, Didim'in eski adlarından biri… Gerçekten de öykülerini dinlediğinizde kimi zaman hüzünleneceğiniz, bazen gülümseyeceğiniz hayatlar birikmiş Didim'de… Tabii ki bu kültürüne de yemeklerine de yansıyor…
