Bir gecede hiç yaşanmayan oldu

Türkiye'nin çekirdeksiz üzüm ambarı olarak bilinen Manisa ovasında, daha önce hiç olmamış bir şey yaşandı, 23 Nisan gecesi eksi 2 derece soğukluktaki don nedeniyle, 340 bin dönümlük alandaki bağlardaki üzüm henüz çiçek halindeyken dalında kurudu.

Çiftçi doğal afet kapsamında borçlarının 3 yıl ertelenmesini talep etti. Dondan kurumuş asmaları çalışmaktan çatlamış elleriyle temizleyen 56 yaşındaki Fatma Şakar, “Devletin bize el uzatması lazım" dedi. Bu arada çiftçi zararlarını göz önünde bulunduran CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise, 22 Mayıs'ta Manisa'da yapacağı mitingi, erkene çekip 8 Mayıs'ta yapmaya karar verdi.

Manisa Gediz Ovası, 5 milyon dekarlık ekili dikili alanıyla Türkiye'nin en büyük tarım alanlarından bir tanesi. Bu alanın 1 milyon dekarlık bölümünde "Sultaniye" cinsi çekirdeksiz üzüm yetiştiriliyor. Diğer tarım ürünlerinin yanı sıra üzüm Manisa'daki çiftçilerin önemli kazanç kapılarından birisi. Ancak geçen 23 Nisan'da, son 50 yıldır görülmediği bildirilen, eksi 2 derece soğukta don olayı yaşandı. Bir gecede, birkaç saatlik don sonrasında, üzüm üreticileri büyük şok yaşadı. Manisa'da, 1 milyon dekarlık alanda bulunan üzüm bağlarının yaklaşık 340 bin dekarlık bölümü zarar gördü. Bu arazilerin yüzde 80'lik bölümündeki üzümler ise, tamamen donup dalında kurudu. Don olayından sadece, şaraplık olarak yetiştirilen ve özel olarak korunan bağlar ile bazı yüksek bölgelerdeki bağların zarar görmedikleri öğrenildi. Üzümde, rekoltenin 100 bin tonun altına inmesinin beklenmesi ise, yaşanan afetin büyüklüğünü gözler önüne serdi. Geçen yıl 280 bin ton olan rekoltenin, bugüne kadar en kötü olduğu zamanda bile ancak 185 bin tonlara kadar indiği ortaya çıktı.

Bu tür felaketler sonrasında zararlarını karşılayabilmek için tarım sigortası yaptıran çiftçilerin sayısı da genele bakıldığı zaman çok alt sıralarda kaldı. Manisa'da 5 milyon dekarlık tarım arazisinin, sadece yüzde 10'luk bölümü olan 500 bin dekarlık bölümünün sigortalı olduğu öğrenildi. Sigortayı yaptıran çiftçilerin de, zararlarını tam olarak karşılayamadıkları kaydedildi.

Borçların 3 yıl ertelenmesi istendi

Bağlardaki dondan en çok etkilenen ilçelerden birisi ise Turgutlu oldu. Turgutlu'da, üzüm üretilen 90 bin dekarlık araziden 75 bin dekarının zarar gördüğü açıklandı. Geçen yıl 35 bin ton çekirdeksiz kuru üzüm rekoltesine ulaştıklarını anlatan Turgutlu Ziraat Odası Başkanı Abdullah Şenol, “Bu rakamım bu yıl 8 bin tonlarda kalmasını bekliyoruz. Ben babadan tarım yapan birisiyim. 50 yıldır böyle bir don olayı yaşanmadı. Biz üreticiler genellikle, 7 ve 10 Nisan aralarında yaşanacak olan soğuklardan çekiniriz. O gecelerde yaşanan soğuklardan da küçük de olsa ürünlerimiz zarar görür. Ama 23 Nisan'da, böyle bir olayı hiç yaşamamıştık. Burada tarımla uğraşan 12 bin üyemiz ve diğer üreticiler adına, çiftçi borçlarının, en az 3 yıl süreyle ertelenmesini bekliyoruz. Çünkü bir yıllık ertelemelerin bize hiçbir yararı olmaz.

Bir de tarım sigortası sıkıntımız var. Çünkü sigortadan para almak için yetkililer, temmuz ayındaki ikinci denetimlerinden sonra ancak para vereceklerini söylüyorlar. O zamana bu yılı kaybeden çiftçilere, Gelecek yılı da yine üzüm üretemeden bitirmek zorunda kalacaklar. Bu da demektir ki, bağcılık buralarda bitecek. Çünkü ben şimdiden bağlarımı donun etkili olduğu dallarını temizleyip yeniden bakıma almazsam hiç ürün vermez. Zaten iki yıl içerisinde de bağlar biter gider. Yani don sadece bu yılı değil, gelecek iki yıllık üretimi de olumsuz etkileyecek" dedi. Tarımın üstü açık bir sanayi gibi olduğunu, ancak hava şartlarından çok etkilendiğini de söyleyen Abdullah Şenol, “Hükümetin bizlere yardım elini uzatması lazım. Çünkü sadece 12 bin üyemiz değil tüm Manisalı vatandaşlar ve Türk ekonomisi de zarar görüyor" dedi.

"Yüzde 100'e yakın zararım var"

Üretim yaptığı 55 dönümlük bağdan bu yılı hiç üzüm almayacağını söyleyen Mehmet Şakar, “Yüzde 100'e yakın bir zararım var. Geçen sene 30 ton kuru üzüm sattım. Ama bu yıl hiç üzüm alamayacağım. Tek tük asmaların üzerinde var ama onlar da zaten kötü üzüm olarak değerlendirilen kısımda yer alır. Üzümden bu yılı hiç para kazanamayacağız. Diğer yetiştirdiğimiz tarım ürünlerinden elde edeceğimiz gelirlerle geçinmeye çalışacağız. Çok zor durumda kaldık, kalacağız. Aynı üzüm varmış gibi bakımımızı yapmak zorundayız. Çünkü bunu da yapmazsak bağlar kurur gider. Çubukları bir dahaki yıla hazırlayacağız. Bir yıl sonra üzüm almak için bu yıldan çalışmaya başlayacağız" dedi. Dondan kurumuş asmalarındaki üzümleri, çalışmaktan çatlamış elleriyle temizleyen 56 yaşındaki Fatma Şakar ise, “Devletin bize el uzatması lazım" dedi.

Kılıçdaroğlu, mitingi öne çekti

Üzümün yanı sıra domates, kavun, karpuz, hatta zeytinlerin bile dondan etkilendiğini söyleyen CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, “Köylünün kendi kendine altından kalkacağı bir zarar değil bu don olayı. Sadece borç ertelemekle olmaz. İnsanlar, hem güveni kalmadığı hem de zararlarının küçük bir bölümünü karşıladığı için tarım sigortası da yaptırmadı. Devlet şevkatli elini göstermezse üzümler dondu, üretici yandı. Bir tek üzümcü değil bütün Manisa'nın ekonomisi zarar gördü. Türkiye ekonomisi açısından ihraç malının rekoltesinin üçte ikisi gitti. Çok ciddi gelir kaybı oldu" dedi.

Bu arada çiftçi zararlarını göz önünde bulunduran CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise, 22 Mayıs'ta Manisa'da yapacağı mitingi, erken çekip 8 Mayıs'ta yapmaya karar verdi.