Çelikte 1 milyar dolarlık ABD pazarı tehlikede

Türkiye'nin toplam ihracatının yüzde 7'sini oluşturan çelik sektörü, çeşitli ülkelerde maruz kaldığı anti-damping soruşturmaları nedeniyle ihracat kayıpları yaşarken; sektörün en büyük ihracat pazarı konumundaki ABD'nin çelik ithalatına sınırlama getirme girişimleri Türk ihracatçılarını daha da zora sokabilir.

İthalata sınırlamanın gündeme gelmesinin ardından oluşan belirsizlik nedeniyle nisan ayından bu yana ABD'ye çelik ihracatında sürekli bir düşüş gözlendiğini belirten Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı Namık Ekinci'ye göre, Türkiye bu ülkeye yıllık 1 milyar doların üzerindeki ihracatını kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya kalabilir.

ABD Başkanı Donald Trump, nisan ayında çelik ithalatının Amerikan ulusal güvenliğini tehlikeye atıp atmadığı konusunda bir inceleme başlatmıştı. Sektör incelemesinin yapılmasına izin veren "Section 232" adlı yasaya göre, ulusal güvenliği tehdit etmesi halinde ithalata vergi veya kota getirilebiliyor.

Trump, temmuz ayında ise öncelikli başka konular çözümlenene kadar çelik konusunda nihai kararının erteleneceğini söylemişti.

Ancak, geçen hafta ABD'nin 25 kadar çelik sektörü şirketinin yöneticilerinin Trump'tan ithalatın derhal kısıtlanmasını istemesiyle konu yeniden gündeme geldi.

İhracatın tamamı tehlikeye girebilir

Reuters ile yaptığı söyleşide Ekinci, ithalat kısıtlamasının gündeme geldiği nisan ayından bu yana Türkiye'nin ABD'ye çelik ihracatında düşüş gözlendiğini belirterek, "Belirsizlik ihracatta daha şimdiden düşüşe neden oldu. Sözü edilen kısıtlamalarının uygulamaya geçmesi durumunda ABD'ye olan çelik ihracatımızın tamamı tehlikeye girebilir" dedi.

Ekinci'nin ÇİB verilerine dayanarak verdiği bilgiye göre, ABD'ye nisan ayında 261 bin ton olarak gerçekleşen çelik ihracatı mayısta 240 bin tona, haziranda 147 bin tona, temmmuzda ise 114 bin tona geriledi.

Türkiye'nin en büyük pazarı

Türkiye 2016'da ABD'ye 1.1 milyar dolar tutarında 2.3 milyon ton civarında çelik ihracatı yaparken; ABD ülke bazında Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı oldu.

ABD'li çelik üreticilerinin kâr marjlarını artırmak için Türkiye'ye yönelik haksız suçlamalarda bulunduğunu belirten Ekinci, "ABD'li üreticiler kârlarında daralma olduğu zaman, kendi ülke pazarlarında daha yüksek fiyattan mal satabilmek için ihracatçı durumdaki Türkiye'yi suçlamayı tercih ediyorlar" dedi ve ekledi:

"Ayrıca haksız yere suçlama ve soruşturmalara maruz kalıyoruz. Türk çelik ihracatçıları olarak dünyanın hiçbir ülkesine dampingli ya da devlet teşvikli ürün ihraç etmiyoruz."

ABD'nin damping soruşturması

ABD Ticaret Bakanlığı, geçtiğimiz yıllarda Türkiye menşeli nervürlü inşaat çeliği ithalatına karşı anti-damping ve telafi edici vergi soruşturmaları sonunda bazı Türk firmalara çeşitli oranlarda anti damping ve telafi edici vergi getirmişti.

Mayıs ayında da ABD tarafından Türkiye menşeli inşaat çeliği ithalatına yönelik yürütülen soruşturmaların nihai kararında, söz konusu ürünlerin dampingli ve devlet teşvikli olduğuna karar verilmiş; Türk çelik ihracatçıları ise bu kararları DTÖ'ye taşımıştı.

ÇİB araştırmasına göre, ABD'de iç piyasasında KDV hariç 606 dolar/ton olan inşat çeliği fiyatı, Türkiye iç piyasasında 555 dolar/ton seviyesinde bulunuyor.

Ekinci'nin verdiği bilgiye göre, ABD'de mevcut durumda Türk inşaat çeliği için ithalat vergisi uygulamıyor. Ancak açılan soruşturmalar neticesinde Türk firmalara değişen oranlarda anti-damping vergisi ve telafi edici vergi uygulanıyor.

'ABD'de sıkıntıya girer'

ABD'nin çelik sektörüne yönelik getirmeyi planladığı kısıtlamaların kendi ülke ekonomisine de zararlara neden olacağını kaydeden Ekinci, suni fiyat artışlarıyla ABD'nin çelik tüketen sanayisinde de sıkıntı yaşanacağına dikkat çekti.

Türkiye'nin de ABD'nin hurda ihracatında en büyük pazarı olduğuna işaret eden Ekinci'nin verdiği bilgiye göre, Türkiye 2016'da ABD'den 3.2 milyon ton hurda ithal ederken; bu yılın ilk altı ayındaki ithalat 1.5 milyon ton oldu.

'Çelik sektörü ihracatı artış kaydeder'

Dünyada korumacı politikalarda gözlenen artış, adil ticareti engellemeye dönük haksız davalar ve ihracat pazarlarındaki istikrarsızlıklara karşın, Türk çelik sektörü ihracatının ilk yedi ayda yüzde 15 artış gösterdiğini belirten Ekinci, "Ocak-temmuz döneminde çelik ihracatı miktarda yüzde 15.3 artışla 10.9 milyon tona, değerde ise yüzde 30.8 artışla 6.6 milyar dolara yükseldi" dedi. Ekinci, "2017'yi miktar bazında yüzde 15'in üzerinde artışla tamamlamayı bekliyoruz. Dolar bazındaki artış ise yüzde 25 civarında olur" değerlendirmesini yaptı.

Ekinci, söz konusu artışta, dünyanın en büyük ihracatçısı konumundaki Çin'in ihracatındaki yavaşlama ve ondan boşalan pazarlara Türk firmaları tarafından gerçekleştirilen ihracatın yanı sıra, AB ülkelerinde yassı ürünlere yönelik artan talebin etkili olduğunu söyledi.

Çelik sektörü 2016 yılında yaptığı 9.1 milyar dolarlık ihracatla Türkiye'nin en büyük 5. ihracatçı sektörü konumunda bulunurken, Türkiye'nin toplam ihracatının da yaklaşık yüzde 7'sini gerçekleştirdi.

2016 yılında 16.5 milyon ton çelik ihraç eden Türkiye, dünyanın dokuzuncu büyük çelik ihracatçısı konumunda.

Türkiye 33 milyon ton ham çelik üretimiyle dünyanın sekizinci büyük çelik üreticisi konumunda bulunuyor.