Etiyopya, Türk şirketlerini vergisiz yatırıma çağırıyor

ADDİS ABABA 

Etiyopya Cumhurbaşkanı Mulatu Wirtu ve Başbakanı Hailemariam Desalegn, Türk yatırımcıları ülkelerine yatırıma çağırdı. Türkiye’den ekonomi gazetecileri ile buluşan Wirtu ve Desalegn, Etiyopya’nın son 10 yılda çift haneli büyüdüğünün ve bu hızda büyümeye devam edeceğinin altını çizerek, Çin ve Hindistan başta olmak üzere son dönemde pek çok ülkeden yatırımcı çektiklerini ancak Etiyopya’nın Türkiye’den gelen yatırımlara ülkenin büyüme perspektifi ile örtüşmesi nedeniyle özel bir önem verdiğini vurguladılar.

‘En az 1 milyar dolar’

“Son derece güzel diplomatik, siyasi ve sosyal ilişkimiz var” diyen Etiyopya Cumhurbaşkanı Mulatu Teshome Wirtu, “Ancak ticari ilişkilerimiz istenilen düzeyde diyemem. Ben 2006’da Ankara’da büyükelçilik yaparken, ülkelerimiz arasındaki ticaret neredeyse yok gibiydi. Şimdi önemli gelişmeler var. Ancak bana göre hala zayıf. Şu anda Türkiye-Etiyopya ticaret hacmi 400 milyon dolar düzeyinde. Bunun en kısa zamanda en az 1 milyar dolara ulaşması gerekiyor” açıklamasında bulundu.

‘Tekstil bizim için kritik’

“Türkiye, Etiyopya için çok önemli. Özellikle de tekstil sektöründeki birikimleri nedeniyle” diyen Cumhurbaşkanı Wirtu, “Bizim hükümetimiz Etiyopya’nın sanayileşmesini tekstil sektörü üzerinden yapmayı planladı. Bu doğru bir yaklaşım çünkü Etiyopya pamuk üretimi açısından dünya çapında potansiyellere sahip bir ülke. Türkiye’nin know-how getirerek burada tekstil alanında yapacağı her türlü yatırım Etiyopya’yı ileriye götürecek. Bu çerçevede, özellikle Else Tekstil ve Altınbaş Holding’in dikey entegrasyonla yaptığı tekstil yatırımları çok önemli bizim için. Bu girişim, pamuk üretimi, çırçır, iplik, boyama ve konfeksiyonu kapsıyor. Etiyopya’da yetiştirilen pamuk, yine Etiyopya’da iplik haline getirelecek, boyanacak, kumaş haline gelecek ve dikilip elbise yapılacak. Bu bizim için tam bir ‘model’ yatırım. Bu yatırımın başarıya ulaşması için çok uğraş verdik. Çok da vereceğiz. Çünkü Else’nin başarısı ümit ediyoruz ki, diğer Türk tekstilcilerinin dikkatini de Etiyopya’ya çekecek” diye konuştu.  

Yatırıma teşvik paketi

Etiyopya’nın yatırımı ve sanayileşmeyi teşvik etmek için yabancı yatırımcıyı çekmeyi hedeflediğini vurgulayan ve bu amaçla “bir teşvik paketi” uygulamasını yürürlüğe soktuğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Wirtu, “Sorun yok diyemem. Bazı sorunlar var.  Ancak yatırımın yarısından fazlasına kredi vermek ve vergi almamak dahil önemli avantajlar var teşvik paketinde. Sorunları da gelen yatırımcıları dinleyerek çözüyoruz ve bu konuda her gün biraz daha ilerleme kaydediyoruz” dedi.

‘Türklerin katkısı önemli’

Türk yatırımcıların Etiyopya’ya ilgili göstermeye başladıklarını memnuniyetle izlediklerini belirten Cumhurbaşkanı Mulatu Wirtu, “Ayka Tekstil önemli bir örnek. Buradaki tesislerinde 10 bine yakın istihdam yaratıyor. Else’nin yatırımları da tamamlandığında belki 10 binin de hayli üzerinde Etiyopyalı bu projede çalışıyor olacak. Saygın Tekstil’in fabrikası bitmek üzere Türkiye’nin çok başarılı tekstil ve konfeksiyon sektörü var. Ancak Türkiye’nin gücünün sadece tekstille sınırlı olmadığını iyi biliyoruz. Örneğin Yapı Merkezi, 390 kilometrelik Awash-WeldiaWhara Gubaya demiryolu ihalesini 1.7 milyar dolar teklif vererek kazandı. Şu anda Etiyopya Demiryolu İdaresi ile görüşmeleri sürdürüyorlar.Finansman işi tamamlanınca projeye başlanacak. Ben Türk müteahhitlerinin Etiyopya’da çok önemli projelere imza atacaklarını düşünüyorum ve bekliyorum” açıklamasında bulundu.

Şu anda Türkiye’den yatırımların 2.5 milyar doları geçtiğini son gelenlerle birlikte 3 milyar dolara ulaşacağını belirten Wirtu, “Daha dün Kayseri’den ziyaretçilerimiz vardı. Kumtel’in temsilcileri geldi. Ülkemizde beyaz eşya üretimi planlıyorlar. Örneğin kablo üretiminde BMT ve başka şirketler Türkiye’den yatırıma gelip, ülkemizde alanlarında önemli oyuncular oldu. Sıvı sabun üretiminden, Türk lokantalarına 100’den fazla Türk firması faaliyet gösteriyor. Kısa süre içinde madencilik alanında da Türk yatırımcıları göreceğimize inanıyorum.İmam Altınbaş’ın ve holdinginin altın ve mücevherat sektöründeki yerini iyi biliyorum. Kendilerinden Etiyopya’da bu konuda da faaliyet göstermesini bekliyorum. Etiyopya’da bir altın madeni işletmek kendilerine yakışır” dedi.  

Türk sanayi bölgesi

Etiyopya’da bir Türk Sanayi Bölgesi kurulması için harekete geçildiğini açıklayan Cumhurbaşkanı Mulatu Wirtu, “İstanbul’daki İkitelli Organize Sanayi Bölgesi’nin Başkanı Yusuf Akgün, sahip olduğu Akgün İnşaat adına burada bir Türk Organize Sanayi Bölgesi kurmak için bizden 1500 hektar yer istedi. Bu arazi kendilerine sağlandı. Şimdilik 100 hektar ile başlayacaklar. Daha sonra 600 hektarlık ikinci faz ve geri kalan da üçüncü faz olarak devreye girecek. Etiyopya’ya yatırıma gelecek Türk firmaları için önemli bir avantaj. Arsa ile bina ile uğraşmayacaklar. Altyapı kendilerine sağlanmış olacak. Bu bölgenin yönetimi de tümüyle kendilerinde olacak. Biz devlet olarak işlerine karışmayacağız. Şimdi bu projenin hızlandırılmasını bekliyoruz. Çünkü, Türk şirketlerinin Etiyopya’ya daha erken gelmesini istiyoruz, Çin’den, Hindistan’dan ülkemize birçok yatırımcı geliyor. Birkaç gün önce ABD’den bir şirket 4 milyar dolarlık jeotermal enerji yatırımı için anlaşma imzaladı” dedi.

Başbakan Desalegn: Türkiye’yi ağabey görüyoruz

Etiyopya Başbakanı Hailemariam Desalegn, geçen hafta Türkiye’den bir grup ekonomi gazetecisi ile Başbakanlık binasında Bakanlar Kurulu’nun toplantı salonunda görüştü. “Türkiye, bizim stratejik ortağımız”diyen Başbakan Desalegn, “Bizim için model ülkesiniz. Türkiye’yi ağabeyimiz olarak görüyoruz” dedi. 

Başbakan Desalegn, Etiyopya’nın yatırım için çok uygun bir ülke olduğunu, Türk yatırımcısının da Etiyopya’ya uygun olduğunu düşündüklerini kaydetti.

Başbakan Erdoğan ile kısa süre önce Rusya St. Petersburg’da bir araya geldiklerini belirten Etiyopya Başbakanı, “Öncelikle kendisine ülkemizin altyapısı ile ilgili verdiği desteğe teşekkür ediyorum. Enerjide şu anda 12 bin megavat kurulu gücümüz var. Ama 30 bin megavata ulaşmayı hedefliyoruz. Altyapı yatırımları tüm hızıyla devam ediyor. Demiryolları ve otoyollar inşa ediyoruz. Önümüzdeki dönemde enerji ve altyapıda Türkiye’den daha fazla büyük yatırımcıya ihtiyacımız olacağını düşünüyoruz. Tabii sadece enerji ve altyapıda değil.Biz tekstili ülkemiz için birinci sıraya koyduk. Ayrıca tarım ve hayvancılıkta önemli potansiyeller barındırıyoruz. Buna paralel olarak deri ve mamüllerinde Türk yatırımcılar için ciddi fırsat penceleri var. Keza turizm ve özellikle hızla gelişmekte olan otelcilikte de öyle” dedi.

‘Etiyopya fırsatlar ülkesi’

Etiyopya’nın şu anda “düşük gelirli” bir ülke olduğunu vurgulayan Desalegn, “Hedefimiz önümüzdeki 10 yılda orta gelir grubuna yükselmek.  Bunu başaracak bir performans da sergiliyoruz. Geçen 10 yılda, bir süre önce kaybettiğimiz Başbakanımız Meles Zenawi’nin liderliğinde çift haneli büyüme gerçekleştirdik. Önümüzdeki 10 yılda da yine çift haneli büyeyeceğiz. Nüfusun yüzde 70’i 18 yaşın altında. Etiyopya, bu büyümeye ortak olmak isteyenler için fırsatlar ülkesi” dedi.

‘Suç oranı çok düşük’

Etiyopya’nın “güvenli” bir ülke olduğunu vurgulayan Başbakan Desalegn, “Gece yarısı Addis Ababa sokaklarına çıkın. İstediğiniz gibi dolaşın. Size kimse nereden geldiğinizi sormaz.Ne yaptığınızı sormaz. Sizi rahatsız eden olmaz. Suç oranı çok düşüktür. Kimsenin tek bir doları bile çalınmaz” diye konuştu. Güvenlik sistemlerinin çok iyi olduğunu kaydeden Desalegn, “Ülkemizin güvenli olmasının asıl nedeni ise insanımızın yapısıdır. Etiyopyalılar, barışsever ve yardımseverdir. Onurlu ama bir o kadar da alçak gönüllüdür. Bu açıdan Türklerle önemli benzerliklerimiz var. Kültürel ve dini benzerliklerimiz var. Kimyamız tutuyor. Becerilerinin yanı sıra bu açıdan da Türk yatırımcılarının Etiyopya’ya uygun olduğunu düşünüyoruz” dedi.

‘Türkiye de bizim gibiydi’

“Türkiye de bir zamanlar bizim gibi düşük gelirliydi” diyen Başbakan Desalegn, “Şimdi ise Avrupa Birliği ile müzakere masasında. Belki de önümüzdeki dönemde Avrupa Birliği, Türkiye’ye “tam üye olması” için yalvaracak. Bu da işlerin zaman içinde nasıl değiştiğini gösteriyor.  Türkiye’den cesaret alıyoruz. İyi bir liderliğin bir ülkeyi nereye taşıyabileceğini görüyoruz. Ve bu bize umut veriyor. Sanıyorum bunu, en iyi Türkiye’den gelen sizler anlarsınız. Bu anlamda, Türkiye’yi ağabeyimiz olarak görüyoruz” açıklamasında bulundu.