Fiyatlardaki artış demir-çelikçiye finansman sıkıntısı yarattı

İZMİR - Demir-çelik ürünlerindeki fiyat artışının yurtiçindeki üreticilerden değil, dünya piyasalarında hammadde fiyatlarında aşırı yükselmeden kaynaklandığı dile getirildi. Demir-çelik fiyatlarındaki hızlı artıştan Türkiye'deki üretici firmaların da rahatsız olduğunu söyleyen Ege Demir ve Demir Dışı Metal İhracatçıları Birliği Başkanı ve İzmir Demir Çelik Sanayi AŞ (İDÇ) Yönetim Kurulu Başkanı Halil Şahin, fiyat artışına uluslararası şirketlerin oluşturduğu kartelin neden olduğunu söyledi. Ege Palas Oteli'nde gerçekleştirilen İDÇ 33. Genel Kurul Toplantısı'ndan sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Halil Şahin, demir-çelikteki fiyat artışının Türkiye'deki üreticileri finansman sıkıntısına soktuğunu, kârlılıklarını düşürdüğünü söyledi. Şahin, demir fiyatlarındaki yükselişin inşaat sektörüne nasıl yansıdığının 3-5 ay içinde daha net görüleceğini kaydetti. Demir-çelik fiyatlarındaki artışın tamamen uluslararası piyasalardan kaynaklandığını dile getiren Şahin, "Günümüzde dünyada demir-çelik fiyatını asıl belirleyen cevher ve kömürden demir-çelik üreten entegre tesislerdir. Yaklaşık 1.3 milyar ton olan dünya demir-çelik üretiminin yüzde 75'ini bu tür tesisler karşılıyor. Son dönemde demir cevheri ve koklaşabilir toz kömür fiyatlarında oluşan yüzde 200'lere varan fiyat artışları, dünya piyasasında demir çeliğin bu fiyatlara gelmesine neden oldu. 3 ay önce tonu 800 YTL'ye demir satıyorduk. Şu anda hurda fiyatları 720 dolar. Üretiminin yüzde 85'ini ihraç eden Türk üreticileri de rekabet açısından uluslararası piyasalarda oluşan bu koşullardan etkileniyor. Yani Türkiye'deki üreticilerden kaynaklanan fiyat artışı olmadığını herkesin bilmesi gerekiyor" diye konuştu. Fiyatların yükselmesine rağmen demir-çelik üreticilerin eskisi gibi kâr edemediğini ileri süren Şahin, şunları söyledi: "Eskiye kıyaslarsak oransal olarak bizim kârlılığımız daha da aşağıya çekildi. Ayrıca Türk üreticileri şu anda finansman sıkıntısı çekmeye başladı. Hurda demirin tonunun 350-400 dolardan 750 dolara çıkmasıyla 30-40 bin tonluk hurdanın maliyeti 25-30 milyon dolarlara çıktı. Dolayısıyla bize finans yönünden ciddi ek mali yükler getirdi. Fiyatlar aşağıya gelmezse müteahhitler gibi bizler de zor duruma düşeceğiz. Yani bu fiyat yükselmelerinden hiçbirimiz mutlu değiliz." Piyasayı karteller belirliyor Şahin, demir-çelik ve hammadde üreticilerinin hızla birleşerek piyasa hakim olmaya başladığını, 10 yıl içinde dünyadaki demir-çelik üretiminin yüzde 50'sini 3-5 firmanın gerçekleştireceğini vurgulayarak, "Dünyada her şey globalleşmeye doğru gidiyor. Dünyadaki 1.3 milyar ton demir-çelik üretiminin belki de önümüzdeki 10 yılda yüzde 50'ye yakınını 3-5 firma üretecek. Bir Arcolor-Mittal birleşmesi 120 milyon tonluk üretime ulaştı. Gross birleşmesi 50 milyon tonluk üretim oluşturdu. Bunun gibi kartelleşmeler başladı. Bunun yanında hammadde üreticilerinde de ciddi bir kartelleşme var. Güney Afrika'daki, Rusya'daki, Avusturalya'daki kömürcüye veya Brezilya'daki demir cevheri üreticisine baktığın zaman bunlar da güçlerini birleştirip fiyatlarını her sene yükseltiyorlar. Dolayısıyla uzun vadede cevherde fiyat, spekülatif demeyeyim ama, çok güçlü firmaların eline geçiyor. Bu birleşmeler ayakta kalmak, piyasaya daha hakim olmak adına oluşuyor. Belki buna kartel dememek lazım. Demir-çelik üretiminde ana girdi bunlar, hiçbir üreticinin bunları göz ardı etmesi mümkün değil. Türkiye'de şu anda böyle bir birleşme öngörülmüyor. 10 yılda ne olur bugünden söylemek mümkün değil. Türkiye'deki üretici şimdilik kendi içinde kapasite artırarak, büyüme gayreti içinde fedakarlılık yapıyor" görüşünü savundu. Demir fiyatındaki artış devam edebilir Dünyada yuvarlak inşaat demir fiyatının yassı demir fiyatıyla paralel gittiğini söyleyen Halil Şahin, şu anda uluslararası piyasalarda sıcak rulo saçın tonunun bin 300 dolardan satıldığını belirterek, demir fiyatının da bu seviyelere gelebileceğini ifade etti. Şahin, 10 gün öncesine kadar demirin Türkiye'de uluslararası piyasalardan 80-90 dolar daha ucuza satıldığını ancak şu anda fiyatların eşitlendiğini belirterek, şöyle konuştu: "Fiyatın daha nereye kadar gideceğini bilemiyoruz. Hurda fiyatları her hafta 10-20 dolar artıyor. Cevher fiyatlarında sıkıntılar oluşuyor. Zaten dünyada metal fiyatlarında son 2-3 yılda ciddi yükseliş var. Geçen yıl demir-çelikteki fiyat artışı diğer metal ürünlerindeki fiyat artışından daha düşük oldu. Kömür, demir cevheri, yassı ve uzun inşaat demirindeki fiyat artışları bakır, çinko, gümüş, altın ve diğer emtia ürünlerinden daha az seviyede oldu." Çözüm bulunmazsa müteahhitler 8 ilde 15-30 Mayıs'ta eylem yapacak Anadolu Yapım Müteahhitleri Federasyonu Genel Başkanı İsmail Babacan, demir fiyatlarındaki 4 aylık artışın yüzde 100 dolayında olduğunu belirterek, bu artışın en büyük sebeplerinden birinin Çin ve Dubai'nin demir-çelik oyunu olduğunu belirterek çözüm bulunmadğı taktirde inşaat sektörünün çıkmaza sürükleneceğini söyledi. Babacan soruna çözüm bulunmadığı taktirde kendilerine bağlı 8 ilde 15-30 Mayıs tarihleri arasında iş bırakma eylemi yapacaklarını söyledi. Babacan, dün yaptığı açıklamada, inşaat demiri fiyatlarının 4 ay içerisinde yüzde 100'e varan oranda arttığını belirterek, "1 Ocak 2008'de tonu 850 YTL olan inşaat demiri fiyatı, 4 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla bin 750 YTL'ye yükseldi. Aynı tarihler arasındaki enflasyon TÜFE'de yüzde 9.0, ÜFE'de yüzde 7.0 civarında iken demirde bu oran yüzde 100 oldu" diye konuştu. Babacan, demirdeki fiyat artışının 2006 yılında da yaşandığını, 1 ton demirin fiyatının bin 150 YTL'ye kadar yükseldiğini, iç piyasada talep yüksekliğini fırsat bilen üreticilerin ihracat fiyatlarından 100 dolar fazlasına iç piyasaya satış yaptıklarını hatırlatarak, 2006 yılındaki fiyat artışının daha sonra durduğunu ve normale döndüğünü anımsattı. Babacan, durumun 2006 yılından çok farklı olduğunu iç piyasada talep olmamasına rağmen, 2007 yılı sonunda tonu 850 YTL olan demirin fiyatının 4 Mayıs 2008 itibarıyla bin 750 YTL'ye kadar çıktığına dikkat çekerek, "Bu artışa, Çin'e yapılan, navlun ücretlerindeki demir cevheri ve hurda ihracatı etkeni de var. Geçen yıl 62.65 milyon ton nihai ürün ve 6.4 milyon ton yarı mamul ürün ihraç eden Çin, ihracata caydırıcı vergiler koyarak 2008 yılında demir-çelik ihracatını kısıtladı. Bu durum Türkiye'nin demir-çelik fiyatının artmasına etken oldu. Şu anda ihracatta demirin tonu bin 100 dolardan satılıyor" dedi. Kamuya 'anahtar teslim' iş yapan müteahhit zor durumda Dubai'nin demir-çelik ithalatında vergileri kaldırdığının altını çizen Babacan şunları kaydetti: "Bu nedenle en yüksek fiyatla ihracat yapan ülke Dubai. Talep gelen diğer ülkelerin başında İspanya, Romanya, Bulgaristan, Lübnan, Singapur geliyor. Bu ülkelerden sürekli talep gelmesi demir fiyatlarını etkiledi. Sonuç olarak Türkiye'deki demir fiyatlarının artışının başrolü Çin ve Dubai'nin oynamış olduğu demir-çelik oyunundan kaynaklanıyor. Bu oyun Türkiye'deki inşaat sektörünü çıkmaza soktuğu gibi sektör çalışanlarını da zor durumda bırakıyor." Özellikle kamu kurumlarına ya da özel sektörde anahtar teslimi iş yapan müteahhit firmalarımız zor durumda. Bu firmalar 4 ay önce yapmış oldukları anahtar teslimi sözleşmelerde; demir fiyatlarını ortalama 850 YTL olarak hesaplamış ve yıllık enflasyonu da devletin en yetkili ağızlarından yapılan açıklamalar ışığında yüzde 10 olarak öngörmüştür. Aradan daha 4 ay geçmeden demir fiyatlarının yüzde 100 oranında artması, bu firmalarımızı ve dolayısıyla inşaat sektörünü olumsuz etkileyecektir. Kamu ihalelerinde yaşanan yüksek kırımlar da göz önüne alındığında, yapılan işin kalitesi ve imalat programının sağlıklı yürümesi zorlaşmaktadır. Her iki durumda da ülkemiz ekonomisi ve inşaat sektörü ciddi zarar görecektir. Bu zararları ve çöküşü önlemek için, kamu ve TOKİ inşaatları müteahhitlerine ya idarece demir temin edilmeli, ya da enflasyonun üzerindeki fiyat farkları ödenmelidir" diye konuştu. Üretici firmalar ortak hareket edip fiyatları belirliyor Ülkedeki demir fiyatlarının yurtdışı piyasalara ve özellikle dolara endeksli olduğunu, ancak dolarda ve dış piyasada bu denli bir artış olmadığına göre 'serbest piyasadaki' bu gelişmenin nasıl açıklanacağını merak ettiklerini söyleyen Babacan, "Gelişmeler üretici firmaların piyasa fiyatlarının belirlenmesinde birlikte hareket ettikleri yönünde bir kuşkuya da yol açmaktadır ki, bu durumda Rekabet Kurumu'nun olaya el koyması gerekiyor" dedi. Babacan, Anadolu Yapım Müteahhitleri Federasyonu Yönetim Kurulu olarak yapılan olağan toplantıda kendilerine bağlı olan Adana, Mersin, Kayseri, Gaziantep, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Malatya ve Hatay'da 15-30 Mayıs tarihleri arasında iş durdurma tavsiye kararı aldıklarını da sözlerine ekledi. Öte yandan Gaziantep İnşaat Müteahhitleri Dernek Başkanı Mehmet Rıdvan Köksüzer ise dün düzenlediği basın toplantısında, demir fiyatlarındaki artış konusunda çözüm bulunmadğı taktirde Anadolu Yapım Müteahhitleri Federasyonu'na bağlı binlerce müteahhitle 15-30 Mayıs tarihleri arasında iş bırakma eylemi yapacağız" dedi. Demir fiyatları Ürün KDV hariç KDV dahil Düz yuvarlaklar (YTL/ton) 12-14-16 mm 1.377,12 1.625,00 18-20-22 mm 1.377,12 1.625,00 Ürün Fiyatı Pikler (US$/TON) H1 piki 800+KDV H2 piki 785+KDV H2 piki özel 790+KDV Kaynak: KARDEMİR