G20'den küresel finans sistemi için yeni yol haritası

Evrim KÜÇÜK

Sanayileşmiş ülkeler grubu G20 tarafından oluşturan ve kamuda, özel sektörde ve bilim dünyasında önemli başarıları bulunan 16 kişilik bir ‘akil insanlar’ grubu küresel finansal mimari ve uluslararası finansal kurumların yönetimiyle ilgili kapsamlı öneriler içeren bir ‘yol haritası’ belirledi.

Aralarında Ekonomiden Sorumlu eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) eski başkanı Jean Claude Trichet, Goethe Üniversitesi Finasal Araştırmalar Bölüm Başkanı ve ECB eski Baş Ekonomisti Otmar Issing gibi isimlerin yer aldığı G20 Küresel Finansal Yönetim Seçkin İnsanlar Grubu’ndan uluslararası finansal kurumların yönetimiyle ilgili bir tavsiye raporu istendi. Bugün kamuoyu ile paylaşılacak rapordaki tavsiyelerin hedefi “küresel ekonomik istikrarın güçlendirilmesi ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması” olarak belirlendi.

Yeni krizleri tetikleyebilecek risklere karşı tedbirler

21 Nisan 2017’de kurulan grup tamamen bağımsız bir şekilde çalıştı. Kurulan dört kişilik sekreterya, gruba lojistik destek verdi. Bir buçuk yıllık süre içinde grup, dünyanın farklı şehirlerinde sekiz kez bir araya geldi; bilim dünyasından, düşünce kuruluşlarından, uluslararası finans kurumlarından, sivil toplum kuruluşlarından ve özel sektörden görüşler aldı; geniş çaplı istişareler gerçekleştirdi. Küresel finansal krizin başlamasından bu yana geçen on yıllık süre içerisinde yapılanlar, devam eden sorunlar, yeni krizleri tetikleyebilecek risk alanları ve alınabilecek önlemler etraflıca değerlendirildi.

Raporda sunulacak önerilerin uygulanabilir nitelikte olmasına özellikle önem verildi. Bu önerilerin bir kısmı hızlı bir şekilde hayata geçirilecek nitelikte. Çok sayıda önerinin ise en geç birkaç yıl içinde uygulama aşamasına geçmesi mümkün. Nihai rapor, grup üyelerinin tam mutabakatıyla oluşturuldu.

'Akil adamlar' grubunda kimler var?

G20 Küresel Finansal Yönetim Seçkin İnsanlar Grubu’nda Ekonomiden Sorumlu eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın yanında şu isimler yer alıyor: Tharman Shanmugaratnam, Jacob A. Frenkel, Ngozi Okonjo-Iwela, John B. Taylor, Sufian Ahmed, Otmar Issing, Raghuram Rajan, Jean Claude Trichet, Takatoshi Ito, Fabrizio Sacomanni, Andreis Velasco, Marek Belka, Nora Lustig, Nicolas Stern, Zhu Min

Rapordaki öneriler 3 bölümde toplanıyor

Birinci bölümde Birleşmiş Milletler’in 2030 yılı için ilan ettiği “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri”ne ulaşmayı sağlayacak finansmanın nasıl elde edileceğiyle ilgili somut öneriler mevcut.

Bazıları şöyle: 

 -Yönetişim kapasitesine ve insan sermayesine yeniden odaklanılmalı. Daha güçlü bir yatırım ortamı oluşturulmalı.

 -Yatırımların serbest bırakılması için tüm kalkınma ortaklarını harekete geçirecek etkin ülke platformları oluşturulmalı ve bunların temel standartlar çerçevesinde maksimum düzeyde katkıda bulunmaları sağlanmalı. Temel standartlar şöyle özetlenebilir:

Borçların sürdürülebilirliği- Çevresel, sosyal ve yönetişim standartları-Makul fiyatlandırma politikaları-Yerel kapasite oluşturma-Tedarik- Şeffaflık ve yolsuzlukla mücadele

 -Sınırötesi yatırımları ve bağlantıları düzenleyecek bölgesel platformlar uygulanması

 -Projeye dayalı altyapı yatırımlarının finansmanı dahil olmak üzere daha fazla özel sektör yatırımını harekete geçirmek amacıyla sistem genelinde risklerin azaltılması ve çeşitlendirilmesi

 -Çok taraflı Kalkınma Bankaları ve diğer altyapı yatırımcıları için ‘doğru büyüklükte’ sermaye yeterliliği belirlenmesi

 -Küresel sorunlarla mücadelede ortak kapasite güçlendirilmeli. İkinci bölümde küresel finansal akımların yönetilmesi, risklerin takibi ve finansal koruma ağlarının güçlendirilmesiyle ilgili öneriler var. 

 -Uluslararası finans kurumları; ülkelerin daha derin, dayanıklı ve kapsamlı yerel finans piyasaları geliştirmesine yardımcı olacak çabalarına ivme kazandırmalı

 -IMF’nin politika rehberliği çerçevesi, ülkelerin uzun zamandır hedeflenen sermaye akışlarına açıklık hedeflerine doğru hareket etmelerini ve finansal istikrar risklerini daha iyi yönetmelerini sağlamalı.

 -IMF, FSB ve BIS’in gözetim çabaları, her birinin bakış açılarının bağımsızlığını koruyarak, tutarlı bir küresel risk haritasına entegre edilmeli.

 -Küresel risk haritasından politika takibi sağlamak için IMF-FSB Erken Uyarı Çalışması (EWE) dikkate alınmalı.

 -Ölçek ve öngörülebilirlik elde etmek için Küresel Finans Güvenlik Ağı’nın (GFSN) çeşitli katmanları birleştirilmeli.

 -Ülkelerin küresel likidite şokları sırasında geçici desteğe zamanında erişim sağlaması için bir IMF likidite kolaylığı sunulması

 -IMF’nin büyük ve ciddi küresel krizlerde ek kaynakları hızla harekete geçirmesi sağlanmalı

Üçüncü bölümde ise, uluslararası finansal mimarinin entegre bir sistem olarak çalışmasını sağlayacak; uluslararası, bölgesel ve ulusal kurumların birbirleriyle olan iletişimini, işbirliğini ve eşgüdümünü güçlendirecek; bu kuruluşların kendi içinde daha verimli ve etkin çalışmasını sağlayacak yönetişim önerileri sıralanıyor.

Satır başları şöyle:

 -G20, birçok yıla yayılmış stratejik bir gündeme yeniden odaklanmalı, iş akışlarını rasyonel hale getirmeli ve uluslararası finans kurumlarıyla daha çok çalışma yürütmeli. 

 -G20 dışındaki grup ve finans kurulaşlarının da temsil edildiği G20 liderliğindeki bir grup, IFI Başkanlarına koordinasyonun kontrolünü bırakmadan önce, önümüzdeki üç yıl içinde kalkınma finansmanının yeniden yönlendirilmesine yol göstermeli.

 -Her bir finans kuruluşunun yönetimi stratejik önceliklerine ve tüm sisteme yönelik hedeflerde gelişme sağlanmasına odaklanmalı.