Piyasada ödenmeme riski taşıyan çek sayısı: 4 milyon
Karşılıksız çek ve protestolu senet miktarları tırmanışa devam ediyor. KKB istatistiklerine göre vatandaş kredi derecelendirmesinden ‘orta’ ile geçerken, halkın üçte biri teminat göstermeden kredi kullanamıyor
Kredi Kayıt Bürosu (KKB) Genel Müdürü Kasım Akdeniz piyasada ödenmeme riski yüksek 4 milyon çek yaprağı bulunduğunu söyledi. Geçen yılın ilk yedi ayı ile karşılaştırıldığında bu yıl ödenmeyen çeklerin yüzde 15 artışla 424 bin adete ulaştığını bildiren Akdeniz, toplam çekler içinde ödenmeyenlerin oranının da yüzde 3,3’e yükseldiğini kaydetti.
Findeks sisteminin birinci yılını doldurması üzerine düzenlenen toplantıda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kasım Akdeniz karşılıksız çekler konusunda uyarılarda bulundu. Türkiye’de 310 bin kişinin vadesi geldiği halde ödemediği çeki olduğunu bildiren Akdeniz bunlardan 235 bininin elinde de toplamda 4 milyondan fazla çek yaprağı barından çek karnesi bulunduğunu söyledi. Bu 4 milyon çekin ödenmeme ihtimalinin bulunduğuna dikkat çeken Akdeniz, vatandaşın bundan korunmak için karekodlu çek talep etmesi gerektiğini bildirdi. Üzerinde karekod bulunan çeklerle, keşidecinin çek ödeme geçmişinin sorgulanabildiğini hatırlatan Akdeniz, “Bu sayede karşılıksız çek alma ihtimalinizi yüzde 80 oranında azaltabilirsiniz” dedi.
Ayda 20 bin kişinin çeki karşılıksız çıkıyor
Findeks üzerinde kredi derecesi sorgulamanın yaklaşık 3,5 lira maliyeti olduğunu belirten Akdeniz, “Korumanın ve güvenli bir ticari hayatın yolu iş yaptığınız, vadeli mal sattığınız kişileri tanımaktan geçiyor. Her ay ortalama 20 bin kişinin çeki karşılıksız çıkıyor ve bundan bir çok kişi zarar görüyor. Bu 20 bin kişinin geçmiş çek ödemelerine bakıldığında yaklaşık yüzde 80’inin geçmişte de çeklerinin karşılıksız çıktığı görülüyor. Bu kişilerin çekleri kabul edilmeden önce çek raporlarına bakılması halinde karşılıksız çek alma riskinizi yüzde 80’ne yakın bir oranda düşürebiliyorsunuz” diye konuştu.
Üç kişiden biri bankalardan teminatsız kredi alamıyor
KKB’nin geçen yıl hayata geçirdiği Findeks sistemi bir yılını doldurdu. 1 milyon 90 bin kişi ve 10 bin kurumun üye olduğu sitemde 32 milyon kişinin kredi derecelendirmesine ulaşılabiliyor. 32 milyon kişinin kredi notu ortalaması ise 1450 puana denk geliyor. 1900 puana kadar ulaşan ve çok riskli, riskli, orta, iyi, çok iyi şeklinde beş aşaması bulunan kredi derecelendirmesinde 1450 puan orta seviyeye denk geliyor.
KKB istatistiklerine göre Türkiye’de kredi notu olan 32 milyon kişinin üçte biri teminat göstermeden bankalardan kredi alamıyor. Vatandaşın yüzde 22’si çok riskli sınıfında derecelendirilirken yüzde 12’si ise riskli sınıfında bulunuyor. Bankaların bu kesime kredi vermekten kaçınabileceğini belirten KKB Genel Müdürü Kasım Akdeniz, çok riskli ve riskli grubun teminat göstermeden kredi kullanamayacağını söyledi.
Protestolu çek tutarı yüzde 26 yükseldi
Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin yaptığı açıklamaya göre, Ocak- Temmuz 2015 döneminde 564 bin adet senet protesto edilirken, bu senetlerin toplam parasal tutarı 5,3 milyar TL oldu. Protesto edilen senet adedi geçen yılın aynı dönemine göre değişmezken, tutarı %26 oranında arttı. Ocak-Temmuz 2015 dönemini kapsayan 7 aylık sürede, adet olarak en fazla senedin protesto edildiği ilk 5 il sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Konya ve Antalya oldu. Tutar olarak, Türkiye genelinde protesto edilen senetlerin %28’ini İstanbul ilindekiler oluştururken, İstanbul’u %13 ile Ankara, %6 ile İzmir, %5 ile Gaziantep ve %4 ile Antalya izledi. Protesto edilen senetlerin tutar olarak en düşük olduğu iller ise Kilis, Bayburt ve Tunceli oldu.