Zeytinyağı üreticiye de ihracatçıya da kaybettirdi

Sezonu, üretici litre fiyatı ortalama 17 liradan açan zeytinyağında yaşanan fiyat dalgalanmasıyla aradan geçen 6 ayda hem ihracatçı hem de üretici zarar etti.

Sektör temsilcilerinden alınan bilgiye göre, 2012-2013 sezonunda, 92 bin tonla 292 milyon dolarlık ihracat rekoru kırılmasının ardından fiyatlardaki artış nedeniyle ihracat geriledi. 

Fiyatlardaki aşırı yükselme nedeniyle ürün temininde güçlük çeken ihracatçılar, 2014-2015 sezonunda 14 bin bin ton zeytinyağı ile 55 milyon dolarlık ihracat kaydederken, 2015-2016 sezonunun ilk 5 ayında ise sadece 3,9 ton ihracat yaparak 20 milyon dolarlık gelir sağladı.

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Emre Uygun, yaptığı açıklamada, ihracatın zeytinyağı fiyatlarındaki aşırı yükselme ve kaliteli hammadde temininde yaşanan sıkıntı nedeniyle gerilediğini söyledi. 

Uygun, sezon başında sızma zeytinyağının Türkiye'deki litre fiyatı 16-18 lirayken, Mısır'daki fiyatının 6,5, Tunus'taki fiyatının 7,5, Yunanistan'daki fiyatının 9,5, İspanya'daki fiyatının da 10 liraya tekabül ettiğini, bu yüzden ihracatta bu ülkelerle rekabet edemediklerini dile getirdi. 

İhracattaki düşüş nedeniyle yurt dışında kazanılan önemli pazarları kaybettiklerini ifade eden Uygun, "Yurt dışındaki müşterilerimiz bizden istikrarlı bir şekilde ürün göndermemizi bekliyor. Bunu başarabilirseniz sizden ürün alıyor. Fiyat dalgalanmaları olabilir, bu her yerde yaşanıyor, ancak ham madde temin edemeyince ihracatımız bu noktaya geldi ve Türk zeytinyağı dünya piyasasında geriledi, ABD ve Japonya gibi pazarlarda önemli raflarımızı kaybettik." diye konuştu.

"Biz de kaybettik, üretici de"

Uygun, sezon başında fiyatın baskı altına alındığını savunarak, şunları kaydetti:

"Sezon başında sızma zeytinyağının üretici litre fiyatı, Kuzey Ege'de 17-18, Güney Ege'de ise 15-16 lira civarındaydı. Şimdi ise kuzeyde 13-14 liraya, güneyde de 8-10 liraya düştü. Bizim ihracatımız düştü, ama fiyatlar daha da yükselir beklentisiyle yağını satmayan üretici ve tüccar da zarar etti. Geçen sene astronomik fiyat artışından dolayı iç tüketimde de azalma oldu. Çünkü sezon başında zeytinyağında 18 lira fiyatla öyle bir hava yaratıldı ki üreticide zeytinyağı fiyatı 30 liraya yükselecek beklentisi oluştu. Bütün açıklamalar o şekildeydi. Eğer biz hepimiz sektör temsilcileri olarak bir araya gelip sezon başında zeytinyağı 12 lira deseydik, ihracat rakamları bugün 3 bin 900 tonda kalmaz 20 bin tonu bulurdu."

Uygun, daha önce bir araya gelemeyen sektör temsilcilerinin zeytinyağı fiyatlarındaki dalgalanmaların en aza indirilmesi, istikrarın sağlanması ve sürdürülebilir ihracat için bir araya geldiğine ve tartıştığına işaret etti. 

"Ramazan ayında fiyatlar artar"

Sektörün önemli temsilcilerinden Ana Gıda Genel Müdürü Ümit Ersoy da zeytinyağı ihracatında ana yönlendirici unsurun, Türkiye fiyatları ile İspanya fiyatları arasındaki indeks olduğunu, söz konusu indeksin bu yıl Türkiye aleyhinde olduğunu söyledi. 

Son günlerde ham ve sızma zeytinyağı çiftçi ve tüccar fiyatlarında yumuşama eğilimi gözlendiğini dile getiren Ersoy, "Mayıs ayında, önümüzdeki ramazan ve yaz mevsimi etkileri nedeniyle iç talebin artacağını ve bunun fiyatları etkileyeceğini düşünüyorum. Bu yüzden markalı ambalajlı ihracat yapan firmalar kar edemese de mevcut müşterilerini kaybetmemek için dış pazarlarda mücadeleye devam ediyor. Bu fedakarlığı yapabilecek güçte olanlar ne kadar dayanabilirler bilmiyorum. Kazanılmış dış pazarların korunması, ambalajlı zeytinyağının ihracatına daha çok destek verilmesini gerektiriyor." görüşünü aktardı.