Esnek çalışmaya 3 başlıklı paket
Esnekleşme paketinde alt işverenlik yeniden tanımlanırken, daha önce Çankaya’dan dönen özel istihdam büroları aracılığıyla işçi temini de yeniden gündeme geliyor.
Mehmet KAYA
Gazeteniz DÜNYA, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın sosyal taraflara sunduğu “esnekleşme” paketi önerisinin detaylarını elde etti. Bakanlık, taşeron aracılığıyla işçi çalıştırılması (alt işverenlik), uzaktan çalışma modelleri ve özel istihdam büroları aracılığıyla işçi temin edilmesine yönelik üç başlıktaki önerilerinde, daha önce tartışmaya açılan ve esnekleşme başlığı altındaki unsurları içeriyor.
Alt işverenlik yeniden tanımlanacak
Çalışma Bakanlığı, kamuda da çok sayıda dava kaybetmesine neden olan taşeron işçilikle ilgili olarak tanımın değiştirilmesini önerdi. Önerilen yeni tanım şöyle: “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal ve hizmet üretimine ilişkin asıl işin teknoloji veya uzmanlık gerektiren bölümlerinde, ya da yardımcı işlerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçileri sadece o işyerinde çalıştıran işverene, alt işveren denir. Alt işverene verilen işlerde asıl işveren çalışanı ile alt işveren işçisi birlikte çalışamaz.”
Taşeron işçilere yönelik diğer düzenlemeler ise emsal ücret, ücret skalası, tam ve düzenli ücret, sendikal örgütlenmenin sağlanması ile yıllık ücretli izin oldu. Emsal ücret uygulamasında hukuki olarak alt işveren kapsamında çalışmaması gereken ve bunu mahkeme kararıyla belirleyen işçinin “işe başladığından beri bütün hakları” kazanması sözkonusuyken, yeni düzenlemede, sadece davayı kazandıktan sonra eşit ücret ve sosyal hakları kazanması önerildi. Ayrıca, iş mahkemelerinin bu konudaki kararlarına işverenin temyiz etme hakkı tanındı.
Kamu kuruluşları için alt işverenler tarafından çalıştırılacak işlerde, asıl işveren olan kamu için genel bir ücret skalası ilan edilmesi önerildi. Bunun yanında, asıl işveren aylık olarak ücretlerini alıp almadıklarını kontrol etme zorunluluğu önerildi.
İşçilerin yıllık ücretli izinlerini kullanabilmesi için, son alt işveren 1 yılın altında dahi çalışmış olsa o işçinin yıllık izninden sorumlu olacak. İşçilerin bu maddeye dayanarak kullanmadıkları izinlerin ücretini talep edebilmesi amaçlanıyor. Taşeron işçilerin sendikalara üyeliği konusunda da öneriler sıralandı. Buna göre, ihale mevzuatı ile iş kanunu arasında uyum sağlanacak, ayrıca 3 yıl süreyle iş verme imkanı sağlanacak. Bu işçiler toplu iş sözleşmesine muhatap olursa, kurumlar otomatik olarak yetkili sendika-konfederasyon ile varılan toplu sözleşme zammı kadar ihale bedellerinde artış yapabilecek.
Prime dayalı fon sistemi getirilsin
Pakette kıdem tazminatı düzenlenmesine yönelik öneriler, taşeron işçilikle ilgili sorunlar bağlamında sıralandı. Bakanlık fonda toplanan zorunlu prime dayalı sistemi önerdi. Daha önce kamuoyuna yansımayan bir öneri ise kıdem tazminatı ya da bireysel katılım fonu özelinde, kalifiye elemanlar için işçi ve işverenin ayrıca özel hükümlere dayalı bir sözleşme yapabilmesine imkan sağlanması oldu.
Öneri paketinde, bireysel katılım fonuna işçi adına prim yatırmayan işverenlerin 5 puanlık SGK prim indirimi ile 6111 sayılı kanuna dayalı teşviklerden yararlanamaması esası önerildi. Buna ek olarak zamanında yatırılmayan primlere faiz uygulanması da yaptırım önerileri arasında yer aldı.
Pakette kıdem tazminatına yönelik devletin garantör olup olmayacağı konusunda bir madde yer almadı. Bunun dışında, mevcut çalışanların yeni sisteme katılıp katılmamakta serbest olması ilkesi benimsenirken, yeni işe girenlerin hepsinin mecburi olarak fon sistemine katılması önerildi.
ÖİB ile geçici işçi temini yeniden gündemde
Daha önce Cumhurbaşkanı tarafından veto edilen, işçilerin özel istihdam bürosu çalışanı olarak başka işyerlerinde çalıştırılabilmesine yönelik düzenleme de pakette yer aldı. Buna göre, iki koşulda geçici işçi çalıştırılabilecek. Bunlardan ilkinde, askerlik, doğum izni, hastalık gibi haller nedeniyle işe gidemeyen işçi yerine geçici işçi verilebilecek.
İkinci durum ise iş hacminin beklenmeyen şekilde artması, iş güvenliğin sağlanması için acil çözüm, işin mevsimlik olması hallerinde en fazla 6 ay süreyle geçici işçi çalıştırılabilecek.
Özel istihdam büroları, evde temizlik, bakım hizmetleri için süre şartı olmaksızın geçici işçi temin edebilecekler. Özel istihdam büroları işçi ile yazılı sözleşme yapacak. Sözleşmeler 3 ay için olacak ve en fazla 3 kez yenilenebilecek. Ancak bir defada 6 aydan fazla çalıştırılamayacak. İGeçici işçi sayısı, toplam işçinin 5’te birinden fazla olamayacak. İşveren, sözleşmesini feshettiği daimi işçisini 6 ay içinde geçici işçi olarak çalıştıramayacak.