Trendlerin "koku"su yükseliyor!

VOLKAN AKI

Bir süredir bir “koku” tutkusudur gidiyor bende. Çünkü trend yazan birinin, tüketimdeki “koku”nun yükselişini atlamaması gerek. Görünmez olsa da kokunun etkinliği tahmin edilenin üstünde, çünkü önemli bir duyuyu speküle etmeden kullanıyor. Zaten yükselişini de ona bağlamak gerekiyor. Koku sektöründeki Seluz’un hikâyesini önceki haftalarda kaleme almıştım. İster birey ister tüketici gözüyle bakalım, “koku” fazlasıyla soyut bir kavram olarak kalsa da diğer yandan insanoğlunun en temel güdüleriyle ilişkili bir tarafını oluşturuyor. Bu hafta tüketici trendlerini kokuyla ilişkilendirerek özgün bir bakış açısı sunmaya çalışacağım.

Ortak bir çalışma yaptık

Hayatımızın vazgeçilmezi olan birçok alanda kokular kullanılıyor. Bunun arkasında ise işi koku geliştirmek ve tedarik etmek olan firmalar var. Seluz da onlardan. Geçtiğimiz günlerde Seluz İcra Kurulu Üyesi Ahmet Yiğider ve Seluz trend ekibiyle 3 saati aşan bir makro trend çalıştayı yaptık. Bu esnada Seluz binasının göbeğinde bulunan dev ormanın yanı başında endemik ağaç ve bitkileri izliyor olmak tüm bu konsepti tamamladı.

Makro trendlerin tanımı

Ahmet Yiğider makro trend kavramını şu şekilde açıyor: “Tüm ticari işletmeler, ürün ve hizmet sunucuları tüketicilerin yönelimini merak ediyor; bu yönelimler işletmeler için başarı açısından çok önemli… Tüketiciyi anlama noktasında ele aldığımız herhangi bir markanın kendi iş alanını oluşturan moda, hızlı tüketim, dayanıklı tüketim gibi alanların biri veya birkaçında derinlemesine bilgi sahibi olabiliriz. Ama şu gerçeği unutmamamız gerekiyor, her bir markanın kendi ürün alanı itibariyle büyük öneme sahip bu kategorilerin hiçbiri tüketicinin hayatının merkezinde değil, dolayısı ile tüketiciyi anlamak için çok daha etraflı bir bakış açısına ihtiyaç var. Gerçekte makro trend yaklaşımı temel pazar kategorilerinin ötesine geçerek sosyal eğilimleri, teknoloji trendlerini, tasarımı, sanatı, tat ve koku gibi oldukça duyusal alanları; tüm bunları dikkate alarak oldukça genel ama rafine bir bakış açısı oluşturmayı esas alıyor.”

Trend motoru nasıl ilerliyor?

“Seluz olarak yaklaşık 2,5 yıl önce kendi trend motorumuzu oluşturduk. Birçok disiplini kapsayan bir uzayda analizlerimizi yapıyoruz ve trend raporlarını sunuyoruz” diyor Yiğider. Bu “motor” ifadesini özellikle soruyorum. Yiğider şöyle yanıtlıyor: “Kapsamlı bir trend analizi yapabilmek için bir metot oluşturmanız gerekiyor. Kullandığımız yöntem tüm yıl boyunca devam eden canlı bir global taramanın üzerine kurulu. Belli dönemlerde on binleri bulan oldukça büyük kütleli bu bilgi bulutunu masaya yatırıyoruz ve birbiriyle ilişki açısından yoğunlaşmaların olduğu alanları belirliyoruz. Sonrasında bu alanları en iyi şekilde ifade edecek adlandırmalar, tipografik ve amblem yaklaşımı, görsel kolajlar, her bir bölgeyi en iyi şekilde temsil edecek müzik edit’leri ve tabii ki tüm bunlar neticesinde Seluz yaratıcı parfümör ekibinin tasarladığı kokular ortaya çıkarılıyor. Tüm bu süreç ciddi bir sistem gerektiriyor, bu sistemin tamamını ‘trend motoru’ olarak adlandırıyoruz."

Çok laf ettik, trendleri somutlaştıralım… Bana trendleri anlatırken “trend ekibi” bu trendleri sembolize eden görsel öğeleri, müzikler ve dünyadan örnek ürünleri hatta projeleri benimle paylaştı… Yani her kokunun temsili, onu tamamlayan ya da somutlaştıran unsurları var. Bunlar belli çalışmalarda hayat buluyor. Âdeta trendler aslında bir “bölge”, bir bütün olarak tanımlanıyor… Trend adlarının İngilizceleri bu ekibe ait… Hepsini kokladığımı söylememe gerek yok...

Altı başlıkta yeni dinamikler

1. “Yeniden Doğa” (RE-NATURE)

Bu tanımladığımız ilk trend bölgesi, isminden de anlaşılacağı gibi doğanın tüketiciler üzerindeki etkisinden ve doğayla olan ilişkinin daha çok yaşamın merkezine girme eğiliminden besleniyor. Aslında bu çok yeni bir eğilim değil, ancak belirtmeliyiz ki her geçen gün daha da güçlenmekte. Re-Nature bölgesinde sürdürülebilir gelecek ve veganizm gibi anahtar kelimelerin yanında; doğal malzemelerin tasarıma daha ham ve çiğ şekliyle taşındığı “raw & craft” fikrini de görüyoruz. Doğadan alınan ilham, doğallığın bir sertifikayla belgelendiği, özellikle organik tanımdaki ürünler, mimari ve tasarım dünyasındaki doğayı merkeze alan projeler ve renk trendleri yine bu bölgede işlenen başlıklar…

-Kaktüs öne çıkıyor:

Bu trend kapsamında özellikle kozmetik pazarını etkileyen doğal bir içerik olarak kaktüsün daha fazla öne çıkacağını söyleyebiliriz. Kozmetik kategorisi için dikenli bir bitkiyi tutundurmak zor olacak diye düşünülebilir ama kaktüs içeriğinin bilimsel olarak kanıtlanmış su tutma ve nemlendirme özelliği varmış, bunu duyduğumda çok şaşırıyorum. Ee malum çölde yaşayabilen bir bitkiyi konuşuyoruz.

-İlginç tasarımlar...

Kaktüs, kozmetik pazarında aloe vera'nın da tahtını sallayacak gibi görünüyor. Seluz laboratuvarlarında geliştirilen kaktüs kokularını keyifl e kokluyoruz, bu kokular geliştirilirken birçok farklı kaktüs türünün kesilerek hem duyusal hem teknik analizden geçirilmiş olmasına oldukça şaşırdım. Sürdürülebilir gelecek teması altında görünen çok ilginç bir örnekse NewWind firmasına ait. Yenilenebilir kaynaklardan rüzgârı kullanarak enerji üretmek konvansiyonel yöntemlerle oldukça maliyetli ve büyük yatırımlar gerektiriyor. NewWind biomimetik enerji ağaçları bir okulun, işyerinin hatta evin bile bahçesine konulabiliyor ve aynı zamanda pek de fena olmayan bir estetiğe sahip.

2. “Sadece Ruh" (SIMPLY SPIRIT)

İkinci trend bölgesi olan “Simply Spirit”, özet olarak minimalizm, şeff afl ık, masumiyet gibi temalardan besleniyor. Daphna Laurens’ın tasarladığı “Cirkel Wall” aydınlatma ürünü tek başına bu trend bölgesi için ciddi bir temsil oluşturuyor. Dairesel bir levhanın sadece bir kısmı üzerinde döndürülerek üç boyutlu bir aydınlatma aygıtına dönüşmesi oldukça etkili bir fikir.

3. “Artırılmış tazelik" (AUGMENTED FRESHNESS)

Bu şekilde adlandırılan trend bölgesi tazelik fi krindeki abartıyı “augmented-reality / artırılmış gerçeklik” temasına gönderme yaparak vurguluyor. Bu bölgede özellikle makyaj ve renkli kozmetikte çokça öne çıkan buz etkisi önemli bir başlık… Diğer yandan narenciye özleri ve aromatik bitkilerin birlikte verdiği çarpıcı ferahlık ve tazeliğin yaşam alanlarına etkisi gibi altbaşlıklar konuşuluyor. Seluz parfümörlerinin tasarladığı buzul kokusuyla, sadece koklayarak üşüme etkisini hissediyor olmak oldukça ilginç bir tecrübeydi.

4. “Şiirsel Yolculuk" (POETIC VOYAGE)

Bu trend bölgesi şiirsel bir yolculuk anlamı üstüne kurgulanıyor. Bu bölgede tüketicilerin hem coğrafi hem kültürel keşifl eri, hatta diğer yandan tarihsel zamanda geriye doğru arayışlar öne çıkıyor. Studio Swine tarafından tasarlanan aksesuar serisinden bir vazonun gerçek insan saçının özel bir reçine ile eritilerek kalıplanması yoluyla üretilmiş olması oldukça çarpıcı, burada tasarım fi rmasının kadim bir teknikten ilham aldığını öğreniyoruz.

Bir ritüel gibi...

Yunan mitolojisinden beslenen bir güzellik markası olan Agema oldukça nötr ve ilkel bir malzeme olarak toprağı ele alıyor ve inovatif bir yaklaşımla tamamen topraktan kozmetik ambalajları tasarlıyor. Bu serideki ürünleri satın aldığınızda öncelikle sert toprak ambalajı suyla ıslatarak parçalamanız gerekiyor, sonrasında içindeki ürüne ulaşıyorsunuz. Marka bu süreci aynı zamanda bir ritüel olarak yorumluyor.

Bir tropik tema örneği

2017’de modadan ürün tasarımına, kozmetikten parfüm trendlerine birçok alanda artık klişe olarak değerlendirebileceğimiz “tropik” temaların dışına çıkan etkili bir alternatif fi kir gördük. Bu da Doğu Avrupa’da lansmanı yapılan Küba konseptli kişisel bakım serisiydi…
Şiirsel yolculuk serüveninde, değinmeden geçemeyeceğimiz bir başka içerik ise oud-ud. Çoğunlukla Asya menşeili olan oldukça özgün karakterde ve aşırı güçlü ud kokusu özellikle Orta Doğu coğrafyası için vazgeçilmez bir koku yönü… Daha ilginç olan ise son yıllarda Avrupa ve Amerika gibi modern pazarlarda da ud temasının daha yenilikçi yorumlarını parfümler, kişisel bakım ürünleri hatta ev bakım ürünlerde görülüyor olması.

5. “Önce Sofistike” (SOPHISTICATION AHEAD)

Bu trend güçlü imgelerin, ölçeğin, zenginliğin, gösterişin, detayların, ışıltının, parlaklığın en üst seviyede temsil edildiği bir alan… Modadan sanata, mimariden koku tasarımına kadar tüm alanlarda bu etkiyi görmek mümkün. Özellikle üç boyutlu baskı tekniğindeki ilerleyiş tasarım boyutunda geleneksel yöntemlerin sınırlarını zorlayan görkemli tasarımlara ve detaylı formlara imkân veriyor. Bu bölgede öne çıkan bir başka konu ise siyahın kutsanması ve tekrardan yorumu... Bu konuda etkilendiğim örneklerden bir tanesini özellikle paylaşmak istiyorum. Avrupa, Amerika ve Asya kıtalarının her üçünden de küresel trendler için belirleyici birçok ülkede son aylarda lansmanı yapılmış kömür konseptli birçok ürün görüyoruz. Parfüm, duş jeli, sabun, cilt kremi gibi ürünlerden isli kömür kokusunu koklamak çok ilginç bir tecrübe…

“Foodie-Modie” konsepti

Bu bölgede değinmeden geçemeyeceğim bir başka tema ise “foodie-moodie” teması. Saygın bir araştırma fi rması olan Mintel’in İngiltere’de dışarda yemek yeme alışkanlığı olan bireylerde yaptığı bir araştırmada katılanların yüzde 34’ü kendilerini “foodie” olarak tanımlıyor. Bu kelime İngilizce’ de çoktan kendine yer buldu. Tat duyusunu doğanın yüklediği temel anlamının çok üzerinde bir hazza dönüştürme şeklinde tanımlayabiliriz… Belki de ülkemizde son yıllarda iyice artan “tatmak ve yemek” için seyahat olgusu bu trendin bir karşılığı…

6. “Karnaval Neşesi” (CARNIVAL CHEER)

Karnaval Neşesi ise trendlerin en canlı, genç, dinamik, hayat dolu kısmını temsil ediyor. Capcanlı meyvemsi renkler, çocuksu bir coşku, oldukça tatlı ve yenilesi kokular bu bölgenin vazgeçilmezleri…