'Karekodlu çek' 15 Haziran'da başlıyor

Mehmet KAYA

ANKARA- Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, reel sektördeki sorunlu alanlardan biri olan karşılıksız, sahte vb. çeklere yönelik geliştirilen “kerekod” sisteminin 15 Haziran itibariyle fiilen başlayacağını açıkladı. Finansal risk kayıtlarının izlendiği sistemle entegre biçimde Kredi Kayıt Bürosu, tarafından işletilecek sistemle, isteyen kişiler üzerinde kare kod bulunan çekler alabilecek.

Çek dolaşıma çıktığında, Findeks’in akıllı uygulamasını indiren bir kişi, yine internete açık kare kod okuma özelliği bulunan bir cep telefonu yardımıyla bu kare kodu okutup, Findeks veri tabanından sınırlı bir bilgiye erişebilecek. Bu bilgiler, çek ve çeki yazan kişi-kurum ile ilgili, çekin sahte olup olmadığı, çeki yazan kişinin daha önceki çeklerine ilişkin ödenip-ödenmeme durumları “oransal nitelikli-yüzde oran” biçiminde görüntülenebilecek. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye ticaretinde vadeli mal-hizmet alış-verişinin yıllık büyüklüğünün 2,4 trilyon liraya kadar çıkabildiğini hatırlatarak, bu hacmin iyi işleyebilmesi için başta çekler olmak üzere güvenilirliğin önemli rol oynadığını vurguladı. Kare kodlu çek defterlerini isteyen kullanacak. Başbakan Yardımcısı Babacan, uygulamanın gelecekte de zorunlu hale getirilmeyeceğini açıkladı. 

Kare kodlu çek defteri uygulamasının tanıtımına yönelik yapılan basın toplantısına, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Hüseyin Aydın, Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz, Hazine Müsteşar Vekili Ahmet Genç ve Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Turalay Kenç katıldı. 

Türkiye’nin ikinci finansal inovasyonu

Ali Babacan, toplantıda yaptığı konuşmada, kare kodlu çeklerin kullanımının “ihtiyari” olacağını hatırlattı. Çek kullanımının daha güvenilir bir ortama çekilmesinin amaçlandığını hatırlatan Babacan, kredi sicillerinin sadece olumsuzu değil, olumlu verileri de içermesinin önemli bir unsur olduğunu kaydetti. 

Türkiye’nin vadeli çekler ve şimdi de kare kodlu çekler olmak üzere dünya finansal sisteme iki inovasyona dayalı yenilik sunduğunu kaydeden Babacan, kare kodlu çek sisteminin yazılım ve tasarımının da Türk mühendislerce gerçekleştirildiğini anlattı. 

Reel sektör için güvenli vadeli işlemin önemli olduğunu, Findeks tabanlı kredibilite sorgulamalarının finans kesimi tarafından sıklıkla kullanılmasına rağmen reel sektörün ilgi göstermediğini belirten Babacan, bunu kolaylaştırmak amacını da taşıdıklarını kaydetti. 

Babacan, sorgulama sonucu ekranda görüntülenecek bilgilerin uluslararası ticari sır standartlarına uygun olduğunu da hatırlatarak, bunun önemli bir husus olduğunu, bu nedenle çek sisteminin zorunlu kare kod uygulamasına alınmadığını hatırlattı. 

Hisarcıklıoğlu: Bu çek itibarın göstergesi olacak

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ise piyasalarda alış-verişin 2,4 trilyon TL’sinin vadeli işlemden oluştuğunu belirterek, toplam ticaretin (3,7 trilyon TL) üçte ikisinin vadeli yapıldığını ve bunun da kurumsal kısmının büyük kısmında çek kullanıldığını anlattı. Hisarcıklıoğlu, “Özetle kare kodlu çek, çekte itibarın göstergesi olacak. Kredi kayıt Bürosu, teminat mektuplarını da elektronik ortama aktaracak. Böylece bunları kağıda basma, saklama, teslim etme işinden de kurtaracak. Bunu da heyecanla bekliyoruz” dedi. 

Kare Kodlu çekler hakkında temel bilgiler

Toplantıda Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz uygulamayı tanıttı. Buna göre uygulamanın temel özellikleri şöyle:

İsteyen alabilecek, zorunlu değil: Kare kodlu çek defterlerini kullanmak isteyenler alacak. Bankalardan bu çeki talep etmek yeterli olacak. Uygulama zorunlu değil. Bankalar 15 Haziran itibariyle uygulamaya ilişkin uyumunu tamamlayacak. Çek defteri basan matbaalar da hazırlığını tamamladı ve baskıya başladı. 

Findeks’ten uygulama indirilecek: Uygun telefonla sistem çalışacak. Kare kod okuma özelliği bulunan, Findeks uygulamasının çalışabileceği ve internete bağlı bir akıllı telefon gerekiyor. Findeks uygulamasını indiren kişi bu uygulama kanalıyla üyelik oluşturacak. Çek eline geldiğinde, uygulamayı açıp, kare kodu okutacak. Karşısına önce çekin temel bilgileri (numarası, hangi bankadan verildiği vb) gelecek. Bunun ardından, çek sahibinin daha önce verdiği çeklerden ne kadarını zamanında ödediği, zamanında ödemediği çeklerin ne kadarını arkası yazıldıktan sonra ödediği, ne kadarını hiç ödemediği gibi bilgiler “yüzde oran” olarak görüntülenecek.