İran: Petrolde fiyat savaşı istemiyoruz

İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) Uluslararası İlişkiler Genel Direktörü Mohsen Qamsari, İran'ın petrolde fiyat savaşı istemediğini, üretim artışını sınırlayabileceklerini söyledi. 

İranlı üst düzey bir yetkili, ülkesinin rakip petrol üreticileriyle fiyat savaşına girmek istemediğini ve yaptırımların kaldırılmasının ardından petrol üretimindeki artışın kademeli şekilde yapılacağını söyledi. 

Açıklama dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi ülkelerinden İran'ın yaptırımların kaldırılmasının ardından bir an önce azami miktarda petrol ihraç etme politikasında önemli bir değişiklik olabileceği sinyalini verdi. Nükleer programı nedeniyle enerji sektörüne uygulanan yaptırımlarının kaldırılmasını bekleyen İran, yaptırımların kaldırılmasının ardından Tahran'ın petrol üretimini artırmasına imkan vermeleri için OPEC üyesi ülkelere daha önce defalarca uyarıda bulunmuş ve petrol ihracatını bir an önce artıracağını belirtmişti. 

OPEC ve OPEC dışındaki üretici ülkelerin dünya genelinde devam petrol arz fazlasına rağmen birbirleriyle rekabete girerken, ham petrol fiyatları bu nedenle 2014'ten bu yana üçte iki oranında azaldı. Enerji şirketleri ve petrol üreticisi ülkeleri mali açıdan sıkıntıya girdi. Böyle bir ortamda İran'ın petrol ihracat artışını sınırlaması, ülkenin politikalarında önemli bir değişiklik anlamına gelecek. 

'Fiyat savaşı başlatmak istemiyoruz'

Reuters'a telefonla konuşan İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) uluslararası ilişkiler genel Direktörü Mohsen Qamsari, "Fiyat savaşı gibi bir şey başlatmak istemiyoruz" dedi. 

Qamsari, "Yaklaşımımızda daha makul olup, üretimi kademeli olarak artırabiliriz. Şunu söylemem gerekir ki fiyatların olduğu seviyelere bakarsanız daha fazla düşürecek yer yok" dedi. 

İran'ın petrol sevkiyatındaki artışı hafifletecek ne gibi hazırlık yapacağına dair ayrıntı vermeyen Qamsari, müşteri çekmek için daha fazla indirim yapılamayacağını da sözlerine ekledi. İran an itibariyle Hindistan'daki müşterilerine 90 gün vade, ücretsiz sevkiyat ve ham petrol fiyatlarında kısmi indirim uyguluyor. İran'ın petrol sektörü konusundaki bu ihtiyatlı açıklamaları, Şii dini lideri idam eden Suudi Arabistan ile ilişkilerin bozulmasının bir hafta sonrasına denk geliyor. İran'ın piyasalara daha ılımlı bir giriş yapması, şimdiden pazar payı için agresif bir mücadeleye girmiş olan Suudi Arabistan ve diğer Ortadoğulu OPEC üyelerine de makul gelebilir. 

Suudi Arabistan dün yaptığı açıklamalarda İran ile yaşanan anlaşmazlığın Suriye'deki iç savaşın sonlandırılmasına dair görüşmeleri etkilemeyeceğini belirtmişti. İran'ın petrol konusunda en üst düzey yetkilisi Petrol Bakanı Bijan Zanganeh, geçen hafta yaptığı açıklamada İran'ın piyasanın dengesini bozmayacağını, ancak pazar payını yeniden kazanacağından emin olacağını söyledi. İhracatın kademeli olarak artırılmasının yanında Qamsari, İran'ın ham petrolünü rafine etme kapasitesine yatırım yapmayı planladığını söyledi fakat detay vermedi. 

Arz fazlasında artış

Batı'nın Tahran'a yönelik yaptırımlarının ardından İran'ın petrol ihracatı 2011 yılında ulaştığı günde 3 milyon varillik zirve seviyesinden, günde 1 milyon varile düştü. İran daha önce yaptığı açıklamalarda yaptırımların kalkmasının hemen ardından petrol üretimini günde 500,000 varil seviyesinde ve bundan kısa bir süre sonra yine günde 500,000 varil artıracağını duyurmuştu. İran'ın ihracatta kademeli bile olsa artışa gitmesi, dünya genelindeki arz fazlasına rağmen üreticilerin talebin yüz binlerce varil üzerinde üretime devam ettiği bir döneme denk geliyor. 

Petrol fiyatları varil başına 37 dolarla tarihi düşük seviyelerinde seyrederken, Goldman Sachs gibi bazı analistler arz fazlasındaki artışla fiyatların 20 dolara kadar düşebileceği tahminini yapıyor. 

Qamsari, arz fazlasını artırmadan ilave petrol satabilmek için NIOC'un başka ülkelerdeki petrol rafinerilerinden pay almayı değerlendirdiğini belirtti ancak ülke veya şirket hakkında bilgi vermedi. İran'ın Çin'den sonra en büyük ikinci petrol müşterisi olan Hindistan'daki rafinerilerin İran'a yaklaşık 6 milyar dolar borcu bulunuyor. Qamsari, yaptırımlar yüzünden İran'dan petrol alımını durduran Hindistan'daki rafinerilerin NIOC'tan daha yüksek hacimde petrol almaya sıcak baktığını söyledi. İran ekonomisini darboğaza sokan ekonomik yaptırımlar, Tahran'ın akaryakıt ithal etmek zorunda bırakmıştı. Qamsari yaptırımlar kalktıktan bir yıl sonra Tahran'ın akaryakıt ithalatını sonlandırmayı umduğunu belirtti.