Petrol yıl sonu 80 dolara çıkabilir

Aydın ŞAHİNALP

Bazı uzmanlar petrol fiyatlarını normal seviyelere çekmedeki büyük güdü, major üreticilerdeki devasa kesintiler ve Suudi devi Aramco'nun halka arzı gibi nedenlerin petrol fiyatlarını 2018'de yukarı çekeceğini savunuyor. Yatırım danışmanlığı şirketi Natixis Asset Management'ın Asya Portföy Yöneticisi Yoo Chou Chong petrolün varil fiyatının yıl sonunda 80 doları bulabileceğini söyledi. Petrolde bu yılın geri dönüş yılı olacağını belirten Chong, konuya ilişkin CNBC kanalına verdiği mülakatta, "İhracatçı ve teknoloji firmalarıyla ilgili çok araştırma yaptık, onlarla hala mutluyuz. Ancak bu yıl emtia ve özellikle petrol için geri dönüş yılı olacak. Aslına bakarsanız 80 dolar seviyeleri mantıksız olmaz" diye konuştu.

Petrol fiyatları salı günü 67 doların üzerine çıkarak 2015'ten bu yana en yüksek seviyesini gördü. Risk iştahı kabaran hedge fon yatırımcıları Brent tipi ham petroldeki son 6 aya oranla yüzde 35'lik rallinin devam edeceğine oynuyor. Financial Times'a konuşan İskandinav bankası SEB'den Analist Bjarne Schieldrop da, "Jeopolitik riskler 2014 yılının ikinci yarısında petrolde arz fazlasının gündeme girmesinden beri neredeyse tamamen yok olurken tekrar petrolün gündemine geri döndü. Riskler, geçen yılın sonbaharında petrol fiyatını etkilemeye başlamıştı. Çünkü üretim kesintileri envanterleri önemli ölçüde düşürmüştü" ifadelerini kullanıyor.

Brent petrolün varil fiyatı, İran protestoları ve artan talebin etkisiyle yükselişe geçerek salı günü 67.29 doları gördükten sonra çarşamba öğleden sonra 66.55 seviyelerine denge arayışına girdi. ABD gösterge petrolü Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün varil fiyatı da 60.74 dolara tırmanıp 60 dolar üzerinde tutunmaya çalışıyor. Bu rakamlar son iki buçuk yılın zirvesi anlamına geliyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), aralık ayında ABD petrol üretiminin 2018'de günlük 780 bin varil artabileceğini belirtmişti. Uzmanlar fiyatların güçlü seyretmesi durumunda bu rakamın artacağını belirtiyor.

Küresel petrol talebinin 2018 yılı içinde günlük yaklaşık 1.4 milyon varile yükseleceği tahmin edilse de, Brezilya ve Kanada'daki yeni projelerle birlikte artan ABD kaya gazı üretiminin, OPEC dışı tedarik arzını karşılaması bekleniyor. Fakat hedge fonları, fiyatların muhtemelen daha yüksek olacağı yönünü pozisyon alıyor. Bazı uzmanlar petrol üretiminin düştüğü OPEC üyesi Venezuela da dahil olmak üzere jeopolitik huzursuzluğun fiyatları destekleyeceğini savunuyor.

Kaya gazı üreticileri yükselişi frenleyebilir

Danimarkalı Saxo Bank'ın Emtia Stratejisi Başkanı Ole Hansen, Kuzey Denizi Forties ve Libya'daki boru hattının kesilmesi ve İran'daki protestolar gibi çoklu ancak geçici arz kesintilerinin rekor spekülatif uzun bahis yaratılmasına yardım ettiği konusunda uyarıyor. Ve ekliyor:

"2018 yılının başında özellikle ABD'nin artan üretiminden dolayı fiyatlarda düşüş olasılığı bulunuyor. ABD'nin günde 10 milyon varil üretim hedefine ulaşılabilmesi an meselesi. Ayrıca 2018'de Çin ekonomisi ile ilgili endişelerimiz var. Sonuçta talep artışının beklenenden daha düşük olmasına neden olabilir. Yıl sonu itibariyle Brent'in varil başına 60, WTI'ı varil başına üç dolar düşüşle 57 dolar olarak öngörüyoruz." Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's bu yıl küresel petrol talep artışının süreceğini ve fiyatların 40-60 dolar bandında olacağını tahmin ediyor.

ABD ham petrol üretimi 2017'nin sonunda 9.75 milyon varile ulaştı. Petrol trade verilerine göre Brent ve WTI fonları günlük 2 milyar varillik veya 10 günlük küresel petrol talebine denk gelecek miktarı kontrol ediyor. Ve hedge fonlarının yükseliş tarafında pozisyon alması fiyatların yüksek kalmasını sağlayabilir. Bu arada aralık ayının ikinci yarısında piyasaları günde yaklaşık 450 bin varil kesintiye uğratan Kuzey Denizi Forties Boru Hattı Sistemi'nin yeniden devreye girmesinin henüz piyasalarda önemli bir fiyat baskısı yapmadığını göz ardı etmemek gerekiyor.

Petrol en son 2014 Kasım ayında 80 doları görmüştü. Petrol fiyatları 2014 Haziran ayından sonra talebin düşmesi, güçlü dolar ve ABD kayagazı üretiminin güçlenmesi gibi nedenlerle 100 dolar seviyelerinden hızla düşerek Ocak 2016'da 30 dolara kadar inerek büyük bir çöküş yaşamıştı.

'Ünlü beşli' piyasaların kaderini çizecek

Küresel arenada jeopolitik risklerin yanında Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid el-Falih, Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, ABD kaya gazının öncüsü Tim Dove, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve çılgın mucit Elon Musk'ın 2018'de petrol piyasalarına yön verebilecek ünlü beşli olabileceği belirtiliyor. Önünde çok kritik bir 12 ay olan Suudi Enerji Bakanı el- Falih, OPEC üyelerini ve Rusya'yı üretim kısıntısı anlaşmasında tutmalı ve yeni bir ABD'li kaya gazı dalgasına mahal vermeden Aramco'nun halka arzını başarıyla tamamlamalı. İki ülke arasında yıllarca süren karşılıklı güvensizliği bir kenara bırakıp Suudi mevkidaşı el- Falih ile tarihi anlaşmaya varan Rusya Enerji Bakanı Novak Rus şirketlerden gelen anlaşmayı bozma baskılarını bertaraf edebilecek mi? ABD kaya gazı üretimindeki ciddi artış petrolde dengeleri bozabilir. Amerikalıların kayagazı öncüsü olarak gördükleri Tim Dove Teksas'taki Permian havzasını can damarı olarak görüyor ve üretimi artırmak için fiyatların yükseltmesini bekliyor. Petrolde devrim sözü veren Venezuela Devlet Başkanı Maduro 3 milyon varilden 1.86 milyon varile düşen günlük üretimi yükselmek için yollar arıyor. Çılgın girişimci Musk, nisandan itibaren Tesla'nın 5 bin adet daha düşük maliyetli Model 3'le montaj hattından yollara çıkacağını belirtiyor.