Piyasanın gözü beş gelişmede

ECE CEYHUN

Piyasalarda referandumdan sonra beklenen hareket neredeyse başlamadan bitti. İlk hareket her zaman olduğu gibi kur cephesinde yaşandı ama kısa soluklu oldu. Piyasa bundan sonra; odağında siyaset olan 5 temel gelişmeye dikkat kesilecek.

Geçen hafta başında referandumdan ‘evet’ çıkacak heyecanı yaşayan piyasalara beklenen ralli gelmedi. Borsa İstanbul’da endeks alım tarafında hareket etse de yükseliş yüzde 1’leri aşamadı. Kur, 3.6250 TL’yi denese de gün içinde ağırlıklı olarak 3.65-3.67 TL’lerde dengelendi. Zaten ekonomi yönetiminden dün gelen açıklamalar piyasanın normalleşeceği beklentilerini destekledi. Pazar akşamı gelen ilk yorumlarda da referandum sonrasında kurda düşüş, borsada çıkış diye özetlenebilecek dalganın ağırlıklı olarak kısa vadeli olacağı yorumu yapılıyordu.

Global konjonktürde sayabileceğimiz, Fed, Trump, Fransa seçimleri gibi gelişmeleri bir kenara ayırırsak içeride ağırlıklı olarak 5 temel siyasi gelişme izlenecek. Ekonomik veri gündeminde ise ilk sırada bütçe ardından enflasyon var.

• İlk açıklamalarla, bankacılar artık erken seçim ihtimalinin zayıfladığını düşünüyor. Hatta piyasanın sakin seyri genel olarak bu ihtimalin kimilerine göre kalkmasına, kimilerine göre de zayıflamasına bağlandı. Fakat hala üzerine net bir şekilde çizik atılabilecek bir gelişme olarak da görülmüyor. Bu ihtimalin göz ardı edilebilmesi için daha net açıklamaların gelip gelmeyeceği izlenecek. Erken seçimi bir kenara koyarsak, piyasa açısından normalleşmede en önemli sinyal OHAL’in kaldırılması olacak.

• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Huber Köşkü’nde halka hitaben yaptığı konuşmada ‘idam’ı yeniden telaffuz etmesi piyasanın gündemine gelirken bu konudaki devam niteliğinde diğer liderlerden gelen açıklamalar takip edilecek. Orta vadede bu konuda bir referandum olasılığının masada olduğu düşünülüyor.

• Piyasa açısından bir önemli gelişme de AB ile ilişkiler. Son dönemde gerilen ilişkilerin yeniden tesis edilmesi ya da gerginliğin artması noktasında gözler ajanslarda olacak.

• Piyasada ağırlıklı olarak ‘reform gündemine geri dönelim’ beklentisi hakim. Referandumun geçmesinin ardından olası bir erken seçim ihtimali yoksa eğer piyasa Türkiye’ye güçlü büyüme-yabancı yatırım hikayesi yaratacak bir reform iklimine dönülmesi gerektiğini düşünüyor.

• Suriye ve Rusya başta olmak üzere son 2 yıldan beri en sıcak gündem maddelerinden biri olan jeopolitik riskler izlenecek gelişmeler arasında.

Piyasalarda neler oldu?

Piyasalardaki gelişmelere bakıldığında geçen haftanın son işlem gününde küresel piyasaların çoğu tatil nedeniyle kapalıydı. ABD ile Kuzey Kore arasındaki gerginlik gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahını azaltınca piyasalar üzerinde satış baskısı arttı.

Geçen Cuma akşamı, günü 3.69 TL’ye yakın kapatan Dolar da geç saatlerde elektronik işlemlerde 3.70’in üzerine çıkmıştı. Pazar akşamı sonucun netleşmesiyle, erken seçim ihtimalinin de azaldığını değerlendirilirken, gelen ilk kotasyonlar, 3.62 TL ile, kurun 3 Ocak’tan beri en sert düşüşünü gerçekleştirmesine neden oldu.

Bu değerlenme genel olarak gelişmekte olan ülke piyasalarına paralel kısa soluklu oldu. TL kazançlarının bir kısmını vererek 3.68’e kadar yaklaştı. Fakat piyasada hacim sınırlı.

Referandum, henüz yabancı yatırımcı tarafında net bir şekilde fiyatlanmadı. Cuma günü Paskalya tatili nedeniyle hem Avrupa hem ABD piyasaları tatildi. Pazartesi sabahı ise Asya seansı kapandıktan sonra yerli yatırımcı vardı. Çünkü Avrupa’da tatil dün de sürdü. ABD piyasalarından gelen ilk tepki de piyasalarda çok önemli bir volatilite yaratmadı.

Yapılan analizlere bakıldığında kurda 3.50 TL seviyelerinin aşağı yönlü kırılması için başta siyasi kanatta olmak üzere çok pozitif beklentilere bağlandığı dikkati çekerken son 2 günde 2 uluslararası yatırım bankası yıl sonu için kurda 4.0 TL olan beklentilerini koruduğunu söyledi.

TL zayıflamaya devam eder

Uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs, referandum sonrası “Türkiye: Anayasa referandumundaki ön sonuçlar başkanlık sistemine geçiş sinyali verdi” başlıklı raporunda Dolar/TL’nin 12 aylık bir süre içerisinde 4’e çıkabileceğini tahmin ettiklerini belirtti. Goldman Sachs, “Lira referandum belirsizliğinin çözülmesine reaksiyon vererek güçlenebilir ancak bu etki sönecek gibi gözüküyor. TL’nin zayıfl amaya devam edeceğini tahmin etmeye devam ediyoruz ve 12 aylık Dolar/TL tahminimizi 4 olarak sürdürüyoruz” dedi. Raporda şu ifadeler öne çıktı: “Sonuçlar, faizin fiyatlandığından daha fazla yükselmesi gerektiğini ve Lira’nın zayıfl ayacağı görüşümüzü değiştirmiyor. TCMB Mart’ta faizi yüzde 11,75’e yükseltse de politika faizlerinin bankacılık faizlerine yansıması sınırlı oldu.”

MS'ye göre yıl sonunda TL 4.0

Morgan Stanley, referandum sonrasında yatırımcıların 6 gelişmeye odaklanacağını düşünüyor. Morgan Stanley yayınladığı değerlendirmede izlenecek 6 gelişmeyi ise, yeni anayasa çerçevesinde yapılacak değişiklikler, OHAL’ın 19 Nisan sonrasında devam edip etmeyeceği, yeni seçimlerin zamanlaması konusunda siyasetçilerden gelecek sinyaller, Bakanlar Kurulu’nda önümüzdeki haftalarda yapılması olası değişiklikler, Türkiye’nin AB üyelik sürecine ilişkin gelişmeler, parasal ve mali cephede politika reaksiyonlarında değişiklikler olarak sıraladı. Referandum sonrasında TL’de bir değerlenme olduğunu ancak bu rallinin daha öteye gitmeyeceğini öngören banka, Dolar/TL'nin yılı 4,0 seviyesinde tamamlayacağı görüşüne bağlı olduklarını vurguladı.

Kurda 3.80 TL'nin üzeri normalleşebilir

Kapital FX’ten Enver Erkan orta-uzun vadede piyasaların artarak devam eden jeopolitik sorunlar ile yüksek enflasyon, artan işsizlik, düşük büyüme gibi makro ekonomik verileri izleyeceğine işaret ederek “2014’ten sonraki seçimlerin her birinden sonra (mahalli seçimler, Cumhurbaşkanlığı seçimi, genel seçimler, erken seçim, referandum) “yapısal reform” beklentilerinin söz konusu olduğunu ve bunların geciktiğini hatırlatalım. Piyasanın algısını 'ekonomik reformlar' kanadına çekmek kolay olmayacaktır. Dolayısıyla TL varlıklarda da uzun vadede değer kaybı eğilimi olacaktır. Dolar/TL’de 3,80’in üzeri önümüzdeki aylarda normalleştirilebilir” yorumunu yaptı.