Taksit sınırlaması raflardaki gıda ürünlerini azaltacak
BDDK'nın kredi kartlarına getirdiği taksit sınırlaması en çok gıda sektörünü zorladı. Bu sınırlamanın kaldırılması gerektiğini ifade eden sektör temsilcileri, bakkal raflarındaki malların azalacağı uyarısı yaptı
SERCAN AKINCI
İSTANBUL - Bir zamanlar toptancıdan aldığı malı ortalama 12 ay taksitlendiren bakkallar, son taksit sınırlaması sonrası dara düştü. Son dönemde nakit sıkıntısının yaşandığı piyasada bir de taksit sınırlaması gelince açıktan borçlanma uygulaması devreye girdi. Sektörde; böyle giderse çok bakkal kapanacak endişesi var.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) kredi kartına taksit sınırlaması getirmesinin ardından 7 haftada taksitli kredi kartı harcama tutarı 6 milyar 781 milyon lira geriledi. Taksit sınırlamasına takılan gıda sektörü temsilcileri özellikle sermaye yapısı güçlü olmayan küçük işletmelerin zor durumda kaldığını ifade ediyor.
Zenginler harcamaya devam ediyor
Türkiye Gıda İşverenleri Sendikası (TÜGİS) Başkanı Necdet Buzbaş kredi kartıyla taksitli alışverişin sınırlanmasının ardından gıda sektöründe kayıtdışı riskinin oluştuğunu ifade etti. Türkiye Bakkallar ve Bayiler Federasyonu (TBBF) Başkanı Bendevi Palandöken de sermaye sorunu yaşayacak bakkalların mal alımında zorlanacaklarını ve rafl ardaki malların azalacağını kaydetti.
Gıda sektörüne getirilen taksit sınırlamasının gözden geçirilmesi gerektiğini ifade eden TÜGİS Başkanı Buzbaş, daha önce bakkalların gıda toptancılarından aldıkları malzemeleri banka kartlarıyla taksitlendirerek yaptıklarını ifade etti.
Bakkalların şimdi taksit sınırlaması geldiği için ya nakit ödeme yapmaları ya da açıktan borçlanmaları gerektiğini belirten Buzbaş, "Bu her 2 taraf için de risk oluşturuyor. Bakkallar da sermaye de eksilmiş oldu. Son döneme bakarsak mal alımları azaldı.
Bakkalların yanında HOREKA dediğimiz hotel, restoran ve kantinler var. Bunlara da üreticiler gıda girdileri veriyor. Bunlar da banka kartlarıyla karşılıyorlardı. Taksitlendirme olduğu için parayı sermaye olarak kullanıyorlardı. Riski de bankalar karşılıyordu" dedi.
Bankaların riski karşıladığı dönemin sona erdiğini söyleyen Buzbaş, satın almalarda azalma, riskin arması ve kayıtdışına kayma gibi sorunların olabileceğine dikkat çekti. Şubat ayı sonu itibariyle hane halkı harcamalarıyla ilgili bir araştırma yaptıklarını da açıklayan Buzbaş, şunları anlattı:
"Hane halkını yüzde 20'lik 5 dilime ayırdığınız zaman ilk yüzde 20'deki hane halkı harcamalarında artış var. Yani zengin kesimin harcamalarında düşüş yok. Azalma alttaki 2 yüzde 20'lik dilimde. Bu alttaki yüzde 20'lik dilimin gıda için harcamaları yüzde 30'u dur. Yani kazancının yüzde 30'unu gıdaya harcıyor. Bu insanların tasarruf yapması mümkün değil. Diğer sektörlerdeki sınırlamalar için bir şey söylemiyorum ama gıda için olan kısmın kısa zamanda gözden geçirilmesi gerekli."
Seçim döneminin canlılığı yaşanıyor
Kredi kartına taksit sınırlaması getirilmesinin ardından tüm sektörlerde ciro kaybı yaşandığını ifade eden TBBF Başkanı Palandöken ise bundan sonra sıkıntının artarak devam edeceğini savundu. Şuanda seçim nedeniyle canlılık olduğunu anlatan Palandöken, "Seçim nedeniyle milyon dolarlar piyasaya sunuldu. Bu hareketlilik sağlıyor. Bundan sonraki süreç bizi ürkütüyor. İnsanlara ek bir gelir sağlanmamışken bu sınırlama sıkıntı yaratıyor. Biz yıl sonuna doğru bu sıkıntının daha fazla hissedilmesini bekliyoruz. Piyasada nakit para da yok. Piyasaya yeni bir canlılık gelirse, yeni para girişi olursa düzelme olur. Bu işin zamana yayılması gerekirdi" diye konuştu.
"Küçük esnaf rekabet edemez halde"
Kredi kartına taksit sınırlaması getirilmesinin ardından küçük esnafın iş yapamaz hale geldiğini kaydeden TBBF Başkanı Palandöken, "Küçük esnaf mal alamaz hale geldi. Küçük esnafl a ilgili çalışmalar devam ediyor. Bu yasa aslında milli servetin heba olmasını sınırlayıcı yasa ama tüm çalışmaları yapıldıktan sonra çıkarılmış olsaydı küçük esnaf rahat edecekti. Şu anda rekabet edemez halde. Bu iş kademeli olarak olsaydı insanlar buna adapte olacaktı. Bakkallar satacak mal almakta buna bağlı satacak mal bulmakta zorluk yaşayacaklar. Bundan sonra da kendi müşterilerine karşı da zor durumda kalacaklar. Müşteriler daha güçlü yerlere kayacak" şeklinde konuştu.