Z kuşağı mobili ve temassızı patlatacak

ECE CEYHUN - FİNANS SOHBETLERİ

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, Y jenerasyonunun enflasyon ile büyüyen X jenerasyonuna göre daha kontrollü yaşamayı sevdiğini belirterek “Y jenerasyonu banka kartını büyütüyor, Z kuşağı ise temassızı ve mobili patlatacak” dedi.

BKM Genel Müdürü Soner Canko ile kartlı ödeme sistemlerinin büyüme hikayesini konuşurken banka kartı kullanımının toplam içinde payının gün geçtikçe arttığına işaret ederek kuşakların ödeme alışkanlıklarının pazarın dinamiklerini şekillendirdiğine değindi. Canko, “Enflasyon ile büyüyen X kuşağı için kredi kartı adeta gökten inmişti. Y kuşağı ise daha kontrollü bir bütçe ile yaşıyor. Hesabındaki parayı harcamayı seviyor. Tabii bir de şu var: yüzde 80 enflasyonların olduğu dönemde bir malı kart ile alıp 40 gün sonra ödemek nereden baksanız yüzde 10 kazandırıyordu. Şimdi enflasyon yüzde 10’larda ve kazancınız olsa olsa yüzde 1 oluyor. Küçük ödemelerde banka kartı harcama kontrolü sağlıyor. Y jenerasyonu için enflasyon hesabına gerek kalmadı. Üstelik onların kodlarında da ayağını yorganına göre uzatmak var. Z kuşağı ise daha farklı. Onlar paylaşım ekonomisini seviyor. Para onlar için amaç değil, araç. Kendi özgürlüğünden taviz vermek istemiyor. Bize gelen taleplere baktığımızda POS geldiğinde hesabın kaç kişilerse ona bölünerek gelmesini istediklerini görüyoruz” dedi.

35 milyon kredi kartı, 20 milyon yeni banka kartı müşterisi gelecek Banka kartları ve kredi kartları ile ocak ayında toplam 49,9 milyar TL’lik ödeme yapıldı. Bu tutarın 45,3 milyar TL’si kredi kartları ile yapıldı. 4,6 milyar TL’sinde banka kartları kullanıldı. Önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranı banka kartı ile ödemelerde yüzde 33 oldu. Kredi kartı ile ödemelerde ise yüzde 11 oldu. Toplamda değişim ise yüzde 13 oranında. Türkiye’de ocak ayı sonunda gelen verilere göre 58,8 milyon adet kredi kartı, 118,3 milyon adet banka kartı kullanıldı. 2016 yılının ocak ayı ile kıyaslandığında kredi kartı sayısında yüzde 1’lik artış görülüyor. Banka kartı sayısındaki büyüme ise yüzde 7’lik artışı işaret ediyor. Toplam kart sayısı iseoranla yüzde 5 arttı.

Soner Canko’ya kredi ve banka kartlarındaki büyüme potansiyelini sorduğumuzda kredi kartlarında yüzde 100, banka kartlarında yüzde 50 büyüme potansiyeli olduğunu belirtti. Canko, burada yaptıkları projeksiyonu ise şöyle anlattı: “Türkiye’de toplam 176 milyon kart var. Bunun 58,8 milyonu kredi kartı, 118,3 milyonu ise banka kartı. Sanal ve ticari kartları çıkartıp tekilleştirme yaptırdığınızda, 80 milyon nüfus içerisinde kredi kartı kullanamayacak çok genç ve çok yaşlı nüfusu da düştüğünüzde, 15 yaşın üzerindeki yaklaşık 60 milyon kişinin 25 milyonunda kredi kartı, 40 milyonunda banka kartı var. Bunların ne kadarının kartlarını aktif olarak kullandığını kestirmek zor. Geriye kalan 35 milyon kişiyi kredi kartı sahibi, 20 milyon kişiyi ise banka kartı sahibi yapmamız mümkün.”

Çok uzun soluklu bir maraton koşuyoruz, henüz yarısındayız BKM, potansiyel kart kullanıcısını hesaplıyor ama bunu bugünden yarına ulaşılması gereken bir hedef olarak da görmüyor. Nitekim Soner Canko, kartlı ödeme sektörleri olarak ‘uzun soluklu bir maraton’ koştuklarını anlatırken, “Bu maratonun da yarısındayız” vurgusunu yapıyor.

2011 yılında açıkladıkları 2023 nakitsiz toplum hedefi doğrultusunda harekete geçtiklerinde bunun 12 yıllık bir maraton olarak gördüklerini hatırlatan Canko, “2011’de harekete geçtiğimiz günden bu yana 6 sene geçti. Uzun soluklu maratonun henüz yarısındayız. İkinci yarıya da çok sıkı hazırlanıyoruz. Kartlı ödemelerin hane halkı tüketim harcamaları içerisindeki payı giderek artarak yüzde 40 seviyesini yakalamasına rağmen nakitsiz toplum yolunda gidilecek hala yol var” dedi.

Kart kullanımını desteklerken bilinçlendirmenin de kendileri için önemli bir hedef olduğunu aktaran Canko, “Bizim için ‘kartlandırma’ karlılıktan ziyade dijital dönüşüm fırsatı. Finansal okur yazarlığın kayıtlı ekonominin büyüme fırsatı olarak görüyoruz. Kartlı ödeme sistemleri bir ekonominin geneline dair gösterge panelidir. Ne kadar büyük bir sistemi buna dahil ederseniz ekonominin geneline dair o kadar büyük bir gösterge paneliniz olur. Yaklaşık 30 yıllık bir gelişim ile kartlı ödeme sistemlerini Türkiye’nin gösterge paneli haline getirdik. Toplumu kartlandırmayı uzun vadeli bir hedef olarak görüyoruz” dedi.

Kartlı ödeme sistemlerinin sadece bireylerin kredi kartı sahibi olması noktasına indirgenmemesi üzerinde de duran Soner Canko, ticari hayatta ticari kart kullanımının, küçük ödemelerde temassız kart kullanımının, POS’larda banka kartı ile alışveriş yapılmasını da teşvik ettiklerinin altını çizdi.

Önce kamu nakde ‘bye bye’ derse domino etkisi daha büyük olur

Canko, “Kamudan da destek bekliyoruz. E-devlet ödemelerinde kartlı ödeme sistemleri daha fazla kullanılabilir. MTV ödemeleri en çok kart ve internetten yapıldı. Kamu ödemelerinde bu tercihler bizim için çok kıymetli. Önce kamu nakde ‘bye bye’ derse bu domino etkisiyle en büyük perakendeciden vatandaşa kadar daha az nakit kullanılması anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.

Şimdi, simitçi, büfeci, semt pazarı gibi küçük ödemelerin ağırlıklı olduğu noktalarda nakitsiz ödemeleri yaygınlaştırmak istediklerini de aktaran Canko, “2011’de 2023’e kadar nakitle mücadele için bir yol haritası hazırlamıştık. Şimdi simitçisinden pazarcısına, taksiciye kadar herkesin kartlarla alışveriş yaptığı bir Türkiye’ye götürmek istiyoruz. Bunu kamu bacağında da artırmaya ihtiyacımız var” açıklamasını yaptı.

Canko’nun verdiği bilgiye göre 1,6 milyar TL’lik ödeme tutarı ile “Kamu- Vergi Ödemeleri” sektörü, ocak ayında internetten en fazla ödeme yapılan sektör oldu. İnternetten yapılan bu ödeme kamu ve vergi ödemelerinin yüzde 55’ini oluşturdu. Kredi kartı tarafında da Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin (MTV) ilk taksitlerinin ödendiği ocak ayında, “Kamu-Vergi Ödemeleri” sektöründe 2,8 milyar TL’lik ödeme yapıldı. Bu, 2016 yılının aynı dönemine göre yüzde 37 büyümeye denk geliyor. Toplam kredi kartı ödemeleri içindeki vergi ödemeleri payı yüzde 5.1’den yüzde 6.3’e yükseldi. Kredi kartları ile yapılan kamu ve vergi ödemelerinde ortalama tutar 416 TL oldu. 2,8 milyar TL’lik ödemenin yüzde 59’unda yani 1.7 milyar TL’lik bölümünde kart sahipleri taksit avantajından faydalandı.

Dünyanın hiçbir yerinde bizim kadar gelişmiş yerel bir cüzdan yok

BKM Ekspres’in yurtdışı işbirlikleri konusunda ise İspanya’nın cüzdanı ile işbirliği yaptıklarını anlatan Soner Canko, “Gururla söyleyelim dünyanın hiçbir yerinde bizim kadar gelişmiş yerel bir cüzdan yok. Şimdi onların gelişmesini bekliyoruz. Avrupa’da dijital cüzdanların envanterini çıkarttık. Bütün Avrupa’nın kullanımına sunuyoruz. Bu ay Roterdam’da yapılacak bir konferansta bunu BKM Ekspress’in katkılarıyla sunacağız. Çok sayıda cüzdanınız olabilir ama bizim gibi biraya gelmezseniz yaptığınız cüzdan inovasyonları kart kullanıcısının aklını karıştırır. Biz diğer ülkelerdeki karar vericilere ‘bir araya gelin’ mesajı veriyoruz. Danimarka’da pazar lideri olan bir bankanın yaptığı cüzdana diğer bankalar ‘gel bunu paylaşalım’ teklifi ile gittiler. O banka da kabul etti ve ulusal cüzdanları haline getirdiler. Biz Türkiye’de oyunu zaten baştan böyle kurgulamıştık” bilgisini verdi.

Her 4 kartlı ödemeden 1’i banka kartları ile yapılıyor

BKM’nin kart kullanımını bilinçlendirme hamlesinin en önemli temel taşlarından biri de banka kartı kullanımını yaygınlaştırmaktı. Nitekim Canko, “Banka kartı bizim en önemli bilinçlendirme kampanyamızdı. 10 sene önce payı yüzde yarım ile ifade ediliyordu. Şu anda toplam hacmin yüzde 10’u. Ticari kredi kartı ve banka kartları ile yapılan ödemeler toplam kartlı ödemelere göre daha hızlı büyüyor. Ticari kredi kartı ödemeleri yüzde 17, banka kartı ödemeleri ise yüzde 34 büyüdü. Artık her 4 kartlı ödemeden 1’i banka kartları ile yapılıyor” dedi.

Sicil affını ve yapılandırmayı sakın ıskalamayın

BKM Genel Müdürü Soner Canko, kartlandırmayı uzun soluklu bir maraton olarak görürken şu anda gündemin sıcak konusu olan yapılandırma ve sicil affı konusunda ise tüketicilere “Aman ıskalamayın” diyor. Geçen yıl hem yeniden yapılandırmanın hem de sicil affı ile fi nansal sisteme yeniden dönüşün kapısının açıldığına işaret eden Canko, “Borçluların aftan yararlanabilmesi için 27 Temmuz’a kadar borçlarının tamamını ödemesi veya bankalara başvurup borçlarını yapılandırması gerekiyor. Son çıkan sicil affı ile birlikte yaklaşık 8.5 milyon kişi fi nansal sistemde yeniden yer alabilir, bu da nakitsiz topluma geçişi hızlandıracak bir adım olabilir. Bu şekilde kayıtdışı ekonomiyi kayıt altına alabilir, vergi gelirlerini ve kayıtlı istihdamı artırabiliriz” dedi. TBB’nin yayınladığı verilere göre Ekim-Aralık 2016 döneminde 562 bin kişinin 2,4 milyar TL kredi kartı borcu yapılandırılırken, aynı dönemde 456 bin kişinin 6,4 milyar TL tutarındaki tüketici kredisi yapılandırıldı. Ortalama yapılandırma vadesi ise kredi kartlarında 23, tüketici kredilerinde ise 37 ay olarak gerçekleşti. Sisteme her yıl ortalama 2 milyon kişinin eklendiğine işaret eden Soner Canko, bu rakamın detaylarına bakıldığında bu büyümede banka müşterisi haline gelen gençlerin, emekli maaşı alacakların ve eski borçlarını kapatarak yeniden sisteme giriş yapan kişilerin bulunduğunu söyledi.

Troy'un uluslararası damarlarını kurguluyoruz

Türkiye’nin ödeme sistemi Troy önümüzdeki günlerde 1. yılını kutlayacak. Canko, Troy’un geçen sene dünya rekoru denilebilecek bir hızda büyüdüğünü belirterek, “Geçen sene 1 Nisan’da Türkiye’deki tüm ATM ve POS’larda kabul gördü. Sene sonuna kadar tüm e-ticaret siteleri ve internette de kabulünü sağladık. 2016’yı 12 bankanın Troy kartı ihracıyla tamamladık. Bu sene sonunu da 28 banka, yani tüm bankaların Troy kart ihracıyla tamamlayacağız. Bizim Troy’un çalışmalarını yaptığımız dönem, pek çok ülkenin de benzer çalışmaları yaptığı bir döneme denk geldi. En çok işbirliği yaptığımız, Brezilya’dan Elo, Rusya’dan Mir, Hindistan’dan Rupay oldu. Ödeme sistemlerinde BRIC-T ülkelerinin üçüyle çok güzel bir sinerji yarattık. Diğer gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere de destek veriyoruz. Şu anda Avrupa’da 2 ülkeye Polonya ve İsviçre’ye bilgi paylaşımı da yaptık. İsviçre’ye tüm süreç hakkında bilgi verdik. Bir ülkede yerel kart markası ihtiyaç. Bundan sonrası içinde dünyanın yerel şemalarını bir araya getirecek işbirliği modelleri için çalışıyoruz. Troy’un uluslararası damarlarını kurguluyoruz” dedi.