Çok ortaklı 23 şirket Aralık'ta İMKB'de

Ece CEYHUN

FRANKFURT - İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı Hüseyin Erkan, çok ortaklı şirketlerin işlem göreceği Serbest İşlem Platformu'na ilişkin tamamlandığını belirterek 200'den fazla şirket arasından ilk etapta seçilen 84 şirketin listesinin geldiğini anlatarak "Bunların arasından da 23'ü süreci tamamlamak üzere. Biz bu şirketlerle aralık ayından itibaren işlemlere başlamayı planlıyoruz" dedi.

Nitekim Sermaye Piyasası Kurulu da bu 84 şirketin 62'si ile ilgili kararını açıklarken 23 şirketin adını da verdi.

İMKB Başkanı Hüseyin Erkan ile borsanın projelerini, 2012 planlarını, kamunun attığı son adımı konuştuk. İMKB'nin çok yakın bir zamanda hayat bulacak son çalışması ise çok ortaklı şirketler üzerine. Erkan, halka açık olup da işlem görmeyen şirketler için SPK tarafından İMKB'de bir imkan sunulması istendiğini hatırlatarak "Bizde halka açık şirketlerden borsada işlem görmeyenleri kısaca 'SİP' dediğimiz Serbest İşlem Platformu'nda işleme açacağız. Çalışmalar bitti. Pazar kabulü ya da kota almada olduğu gibi bir inceleme yapmıyoruz.

Dolayısıyla bu şirket borsada işlem görmeye hazır mıdır veya görebilir mi tartışmasına girmeden tamamen SPK'nın bize vermiş olduğu talimat ile faaliyete geçireceğimiz bir platform. 200'ün üzerinde şirket arasından yaklaşık 80 şirketin listesi geldi. Bunların arasından da 23'ü süreci tamamlamak üzere. Biz bu şirketlerle aralık ayından itibaren işlemlere başlamayı planlıyoruz" açıklamasında bulundu.

Erkan DÜNYA'ya şunları anlattı:

İMKB, KİT'LERDEN DAHA SIKI KURALLARA TABİ: Aslında yapmak istediklerimizin çok azını gerçekleştirebildik. İMKB'nin tabi olduğu hukuk ve hukuk belirsizliği çerçevesinde çok da hızlı adımlar atılamıyor, karar alma süreçlerinde sorunlar yaşanıyor. Özellikle satın almalarda Kamu İhale Kanunu'nun en sıkı ve en dar kapsamdaki uygulamasına tabiyiz. Acil bir durumda sınırımız 35-36 bin lira. İMKB, bir KİT olmamasına rağmen KİT'lere göre bile çok daha sıkı kurallara tabi. KİT'ler aşağı yukarı 5 milyon TL ye kadar kendi faaliyetleri ile ilgili satın almalarda kamu ihale kanunu hükümlerine tabi değiller, pazarlık usulü ile satın alma yapabiliyorlar. Ama inşaat işlerinde kamu ihale kanuna tabiiler. Böyle bir rahatlama bile İMKB'nin önünü çok açardı.

'İMKB'NİN DÖNÜŞÜMÜ NASIL OLMALI'YI ÇALIŞTIK: İMKB'nin hukuki statüsünün netleşmesi ve anonim şirkete dönüştürülmesi konusunda kendi dönemim içinde ciddi adım atılıp da bunun sonucunu görebilmeyi çok isterdim. Hakikaten başka türlü İMKB'nin rekabet edebilmesi mümkün değil. Bununla ilgili çalışmalarda yaptık. İMKB olarak çeşitli danışmanlıklar aldık. Bu çalışmalarımızı hem SPK ile hem de bakanlığımız ile önümüzdeki günlerde paylaşacağız. İstanbul Üniversitesi'nden de bir çalışma istedik. Önümüzdeki günlerde bize teslim edilecek. Ayrıca bir uluslararası danışmanlık firmasından bu dönüşüm nasıl olmalı, ne gibi alternatifler olabilir temalı bir çalışma istedik. Onlarda çeşitli modeller üzerinde çalıştılar, dünya örneklerini inceledikler. Projelerden biri anonim şirketleşme konusu.

TÜRKİYE BORSASI PROJESİ'NE DÜNYA DÖRT GÖZLE BEKLİYOR: Ayrıca çok yapmak istediğim bir projede İstanbul'u ve İMKB'yi bir üs, bir emir dağılım merkezi, haline getirmek. Böyle bir emir dağılım sistemini Türkiye'de kurabilmek için bir çok borsa ile ciddi görüşmelerimiz oldu ve birkaç alternatifi de çalışıyorduk. Yıl sonuna kadar bunları sonuçlandırmayı planlıyorduk. Yeni gelecek olan yönetime bunu hazır bir paket  olarak vereceğiz. Bu bağlantı merkezi ile dünyanın büyük borsalarından gelecek emirleri İMKB'ye, VOBAŞ'a, İAB'a ileride kurulacak olan enerji borsasına veya ürün ihtisas borsasına dağıtmak için bir sistem alt yapısı kuruyoruz. Burada Takasbank ve MKK'yı da bu emir dağılım platformuna dahil edip bölge borsaları ile tam bir entegrasyon sağlamayı amaçlıyorduk. Başkanlığını yaptığımız Avrasya Borsalar Federasyonu içerisinde bir çok borsa bu projeyi dört gözle bekliyor. Büyük borsalar İMKB üzerinden bu borsalara ulaşmanın daha sağlıklı olacağını düşünüyor.

HALKA ARZ BAŞARISINDAN MEMNUNUM: Halka arz seferberliği bizim için çok önemliydi. Hakikaten Türkiye'deki ticaret ve sanayi odaları ile güzel bir sinerji oluşturduk. Dolayısıyla halka arz seferberliğinden ve geldiğimiz aşamadan memnunum. 2 sene üst üste toplam 50 civarı şirket geldi. Bu yıl sonuna kadar 3 şirket daha gelecek gibi duruyor. Buna ilaveten sadece bu yıl 40 tane özel sektör tahvilleri halka arz edildi. 140'a yakın varant çıktı. Borsa yatırım fonu ve yapılandırılmış ürünler geldi. Fakat burada sadece biz değil SPK'nın da çok büyük çalışmaları oldu. Onların yardımı olmaksızın bunların olması mümkün değildi.

KAPANIŞ SEANSI ÇALIŞMASI YAKINDA BİTER: İşlem sisteminde yaptığımız değişikliklerde çok önemli bizim için. Sürekli müzayede sistemimiz vardı, piyasa yapıcılığı sistemini de getirdik. Likiditesi düşük C Grubu hisselerde tek fiyat belirleme seanslarını da devreye soktuk. Açılış seanslarını getirdik. Şimdi kapanış seansı üzerinde çalışıyoruz. Önümüzdeki birkaç ay içinde kapanış seansı çalışması bitecek. Gün sonu kapanış fiyatları en son işlem fiyatlarından oluşuyor. Bu çok sağlıklı değil. Gün sonunda, son 10 dakikada, bir müzayede yaparak kapanış fiyatlarını belirleyeceğiz.

Özellikle ileride vadeli ve opsiyon kontratları da devreye girdiğinde kapanış seansı ile belirlenen fiyatlar çok daha sağlıklı olacak. Ayrıca, fiyat adımlarını düşürdük. Eski tahta sisteminden gelen, elektronik ortama aynen taşınan ve taraf bilgilerini gösteren sistemi de kaldırdık. Belli aracı kuruluşlar kullanılarak, yabancı yatırımcı görünümü verilerek piyasa yönlendirilmeye çalışılıyordu.

EMİR İPTALİNDE İSTİSMARI ÖNLEYECEK ADIMLAR GELECEK: Emir iptali yapmayan tek borsa biz kalmıştık.Kaldırdık. Manipülasyon işlemleri özellikle mahkemeye götürüldüğünde 'emir iptal edemiyordum onun için kendimden kendime işlem yaptım' savunması ile karşı karşıya kalıyorduk. Davalar genellikle sonuçsuz kalıyordu. Şimdi de bazı istismarlar olmuyor mu? Oluyor. Ama baktığımızda emir iptalleri toplam emirler içinde yüzde 8-9'lara geliyor. Parasal değer olarak da yüzde 12 civarında. Emir iptalinin aşırı kullanımını da caydırmak için önce borsa payının dörtte birini alarak maliyet getirdik. Ardından baktık en çok emir iptali en iyi fiyattan oluyor o zaman dörtte biri değil tamamını alalım dedik. O da şu anda devreye girdi. Bunu da yeterli görmedik ve şimdi emir iptalinde istismarı engelleyecek yeni yaptırımlar üzerinde çalışıyoruz.

3 KARAR VOLATİLİTEYİ AZALTTI: Emir iptali, tarafların gösterilmemesi ve fiyat adımlarının daraltılması uygulamaları birer hafta arayla devreye girdi ve fiyat dalgalanmaları yüzde 15 civarında düştü. İşlem hacminde de ilk 3 ayda yüzde 60 civarında artış gördük. 8 aylık dönemde yüzde 30 ve bir yıllık dönemde de yüzde 10-12 civarında bir artış var. Gelişmiş ülkelere kıyasla İMKB Hisse Senetleri Piyasası'nda artış var.

İMKB'DE ÜCRETLER YÖNETMELİKLE BELİRLENMİŞTİR: Bu yönetmeliklerle ve toplu iş sözleşmeleri ile belirlenmiş bir konudur. İştiraklerden alınan gelirlerde yönetmeliklerle belirlenmiş sınırları var. Bunu aşamıyorsunuz. Kurum fazla ödediğinde sınırı aşan kısım borsaya gelir kaydediliyor. Ancak şu anda basına yansımış rakamlar son derece abartılı ve gerçeğe dayanmıyor. Bu konu kişiselleştirilerek kurum ve bizden sonra gelecek yönetim kadroları yıpratılıyor. İMKB'nin insan yetiştirmesi, bir okul olması önemli. Yetişmiş insan gücümüzü de muhafaza edebilmemiz için ücretlerin de rekabetçi olması lazım.

 YENİ YAZILIMDA HIZIMIZ MİKRO SANİYELERLE ÖLÇÜLECEK: 2012'de ciddi yatırımlar planladık. Gerek mevcut binamızda gerek Ataşehir'de yapılması gereken yatırımlarımız var. Bunların çalışmalarının 2012'de başlamasını umut ediyorum. Ayrıca yepyeni bir alım satım yazılımı üzerinde çalışıyoruz. Hisse senetleri piyasası, tahvil ve bono piyasası ve türev piyasasını kapsayan yepyeni çok hızlı çalışacak bir yazılım üzerinde çalışıyoruz. Buna şimdilik yeni nesil yazılım adını veriyoruz. Tamamen Türkiye'de bizim ekibimiz tarafından yazılıyor. Ara yazılım aldığımız başka kurumlarda var. Fakat fikri mülkiyeti İMKB'ye ait olacak. Bizim şu anki hızlarımızı belki 10'a 20'ye katlayacak hızda çalışacak ve kullanımı kolay bir yazılım olacak. Yeni yazılımımız 4 ay içerisinde teste hazır olacak. 6-7 aylık bir test döneminden sonra 2012 sonbaharında devreye alınmasını planlıyoruz. İşlem hızımız şimdi mili saniyelerle ölçülüyor yeni nesil sistem devreye girdiğinde hızımız mikro saniyelerle ölçülecek.

HİSSE SENEDİ REPOSUNDA MALİYE İLE GÖRÜŞÜYORUZ: Yeni projelerimiz arasında hisse senedi reposu var. Hisse senedinde alım – satımda, vadeli ve opsiyon işlemlerinde vergi yok. Ama tahvil reposunun kendisinde vergi olduğu için bir belirsizlik var. Bu soru işaretlerini Maliye ile açığa kavuşturmaya çalışıyoruz.