DAP teslim şekli kapı teslimi midir?

İlhan BULUT / Demirler Gümrük

Incoterms 2010 broşürüyle iktisadi hayatımıza giren 2 teslim şeklinden birisidir DAP teslim şekli. Delivered at Place/yani belirlenen yerde teslim şeklinde tanımlanabilir. Burada ithalatçının sorumluluğu minimum düzeyde tutulmakta ihracatçının sorumluluğu ve maliyeti ise en üst düzeyde kalmaktadır. Bu terim bizde "kapı teslimi" olarak ifade edilmektedir. Nedir bu kapı teslimi diye soracak olursak; İthalatçının yurtdışındaki malı gönderen firma ile anlaşma yaparken malın bedeli ile birlikte navlun, sigorta kalemleri ve ithalatçı ülkede karşılaşılacak diğer maliyet unsurlarını da (gümrük vergisi vs hariç) içeren bir fiyatlandırma yaparak fatura rakamının oluşturulmasıdır. Böylece oluşturulan bu rakam üzerinden borçlanılmakta veya döviz transferi yapılmaktadır.

İthale konu olan mallar hangi taşıma şekli ile gelirse gelsin geçici depolama alanına veya antrepoya boşaltılması esastır. Buna bir istisna olarak Gümrük Genel Tebliği (Gümrük İşlemleri Seri No: 16)'da belirtilen onaylanmış kişi statü belgesine sahip işletmelere her ürünü için bu belgeye sahip olmayan işletmlere ise dökme eşyalar ile getirildiği mahalde bulunan geçici depolama yeri ve antrepoya konulamayacak ağırlıkta veya hacimde olan, konulması külfet oluşturabilecek evsaftaki... dökme olmayan eşyalar ile sınırlı olmak üzere bir istisna getirmiştir. Geçici depolama alanına veya antrepoya boşaltılarak ithale hazır hale getirilen eşyalar için varsa izin vs. işlemleri tamamlandıktan sonra ithalat işlemine başlanılmakta, ithalat işlemi tamamlandıktan sonra da malların işletmelere sevkiyatı yapılmaktadır. Burada ithalatçının bilmesi gereken DAP teslim şekli her ne kadar kapı teslimi olarak düşünülse de ithalat esnasında oluşan liman masraflarının malı gönderen tarafından karşılanması sistematiğinin uygulanamadığı dolayısıyla limanda oluşan ardiye vs. giderlerin ithalatçı tarafından karşılandığının bilinmesidir. Diğer taraftan DAP teslim şeklinde karşılaşılan önemli bir diğer sorun ise karayolu taşımalarında görülmektedir. TIR karnesi kapsamında DAP teslim şekli ile gelen eşyanın antrepoya veya geçici depolama alanına boşaltıldıktan sonra transit rejimi kapsamında tır karnesi sonlandırılmaktadır. Bundan sonra ithalat beyannamesinin açılması, tamamlanması ve akabinde yurtiçi sevkiyatının yapılması yukarıda belirtilen istisna haricinde ilk işlemden farklı bir işlem olarak değerlendirilmektedir. DAP teslim şekli dahi olsa taşımayı yapan araç yabancı plakalı bir araçsa antrepoya ya da geçici depolama alanına boşaltılan eşyalar tekrar bu araca yüklenememektedir. Çünkü bu durum 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu'nun 13'üncü maddesinde belirtilen "Yabancı plakalı taşıtlar, Türkiye sınırları dahilinde ki iki nokta arasında taşıma yapamazlar" hükmüyle bağdaşmamakta ve bir iç taşıma şeklinde değerlendirilmektedir.

Özetle DAP teslim şekli ile ithalat yapan işletmeler;

- Limanda oluşan ardiye vs masraflarınız tarafınızdan karşılandığından;
- Karayolu ithalatlarınızda yukarıda belirtilen istisna gurubuna girmiyorsanız yabancı plakalı araçlarla getirdiğiniz ithalat yükleriniz antrepoya veya geçici depolama alanına boşaltıldıktan sonra yabancı plakalı aynı araçla işletmenize getirilemeyeceğinden oluşacak iç nakliye ücretleri tarafınızdan karşılandığından,

İthalat maliyet hesabı yapılırken hesapta olmayan bu girdileri düşünerek ya faturanızda indirim yaptırmanız ya da DAP teslim şeklinden bir önceki teslim şekli olan DAT (Delivered at terminal) terminalde teslim şeklini kullanmanız ve ona göre fiyat almanız daha faydalı olacaktır.