Gelir vergisi beyanın da dikkat edilecek hususlar

Osman BİÇEROĞLU

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu geliri bir gerçek kişinin bir takvim yılı için de elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlamıştır. Gerçek kişi mükellefler takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarını takvim yılını takip eden yılın mart ayının 25'inci günü akşamına kadar beyan etmek zorundadırlar. İçinde bulunduğumuz ayda beyan edilecek kazanç ve iratların beyanın edilmesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu geliri 7 unsur olarak tanımlamış ve bunların her birinin vergilendirilmesini tahsil ve tahakkuk esasına göre sınıflandırmıştır.Ticari kazanç ve zirai kazanç da tahakkuk esası yani gelirin elde edilmiş olması değil hak edilmiş olması gerekirken diğer 5 unsur da gelirin elde edilmesi yani tahsil esasını geçerli kılmıştır.Ücret,menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradın da stopaj yoluyla vergilendirmeyi esas almış.Her yıl belirlenen sınırları aşan ücret,gayrimenkul sermaye iradı,menkul sermaye iradı beyan edilmek durumundadır.Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde eden gerçek kişi mükellefleri beyan edilecek gelirleri bulunmasa dahi beyanname vermek zorundadır. Diğer gelir unsurların da beyan sınırı aşmayan mükellefler beyan vermek durumun da değildir,ancak bu mükellefler dilekçe ile bu durumu vergi dairelerine bildirmek durumundadırlar.Yurtdışında yaşayan mükelleflerimiz sadece Türkiye'de elde ettikleri kazançlar için beyanname vermek zorundadırlar. Gelir vergisi mart ve temmuz ayında 2 eşit taksit halinde ödenecektir.

Konut kira gelirlerinde stopaj uygulaması yoktur. Bu yıl konut kira gelirlerinde istisna tutarı

2 bin 600 liradır. Bu tutarı aşan rakamlar beyan edilecektir. Eğer beyan edilmezse daha sonra tespit edilmesi durumunda istisna hakkından faydalanamamaktadır. İşyeri kira gelirlerinde stopaj yapılmaktadır. 22 bin lirayı aşan işyeri kira gelirleri beyan edilecektir.

Menkul sermaye iratlarına, 2009 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı yüzde 16.7 olacak. 2009 yılında takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1 Ocak 2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanunu'nda sayılan her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi'nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler de indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecek.

Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı uygulanmayacak. Ayrıca, ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması da söz konusu olmayacak