Ön izin olmadan ticari SMS ve e-mailler yollanamayacak

5 Kasım 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 1 Mayıs 2015 tarihinde yürürlüğe girecek olup vakit daralıyor. Büyük ölçüde bu iletişim kanallarını kullanan şirketlerin elektronik iletileri alıcının izni olmadan gönderemeyecekleri bir döneme giriyoruz. Sistemlerin düzenlenmesi için son gün 30 Nisan. 

Kanunun kapsamı nedir? 

Kanun ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini ve uygulanacak yaptırımları kapsıyor. Elektronik ticaret yöntemleriyle satış yapmasa da bu kanaldan reklam ve pazarlama faaliyeti yapan şirketler de bu kanuna uymak durumunda. Kanunda genel olarak iki ana alanda düzenleme yapılmış. Bunlardan ilki, elektronik araçlarla yapılan sözleşmelerde bilgi verme ve hizmeti sunanlar için getirilen yükümlülüklerdir. Bu yükümlülükler incelendiğinde daha ziyade elektronik hizmetin alıcısının satın alacağı mal ya da hizmeti tanıyabilmesi, onu yanıltabilecek bilgilerin önüne geçilmesine ilişkin, diğer yükümlülükler ise sözleşmenin sonradan erişilebilir kılınması ve hataların sonradan düzeltilmesine imkân verilmesiyle ilgili.

İstenmeyen iletilerde opt-in, opt-out

Kanunda ikinci esas alan ise istenmeyen elektronik postalara ilişkin düzenlemeler yapıyor. Kanun’un gerekçesine göre Türkiye, maalesef istenmeyen elektronik postaların yayıldığı ülkelerin başında bulunmakta. Bu durum Avrupa Birliği'nin konuya ilişkin raporlarında da yer alıyor. Kanunun hazırlığında, istek dışı elektronik postaların niteliği ve dünyada yapılmış olan konuya ilişkin kanuni düzenlemeler araştırılmış ve değerlendirilmiş. Dünyada istek dışı haberleşme konusunda; alıcının ilk elektronik postadan sonra reddetme hakkı olarak tanımlanan “opt-out” ve elektronik iletilerin ilkinde dahi önceden izin alma şartı getiren ve “opt-in”sistemi olarak adlandırılan iki farklı düzenleme bulunuyor. İlk yöntem, Amerika Birleşik Devletleri ve Uzakdoğu'da; ikinci yöntem ise Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin genelinde uygulanıyor.

Ülkemizin Avrupa Birliği'ne üyelik süreci ve Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları göz önüne alınarak istek dışı elektronik iletiler ile ilgili bölüm önceden izin alma yöntemine göre hazırlanmış. Bu sistemin istisnası olarak esnaf ve tacirlerin ticarî faaliyetlerine ilişkin haberleşme ihtiyacı göz önüne alınarak ilk elektronik iletiden sonra bunu almayı reddetme hakkı sağlayan ilk sistem kabul edilmiştir.

Ön onay sistemi

Kanunun 6’ncı maddesine göre ticari elektronik iletiler, alıcılara ancak önceden onayları alınmak kaydıyla gönderilebilir. Bu onay, yazılı olarak veya her türlü elektronik iletişim araçlarıyla alınabilir. Kendisiyle iletişime geçilmesi amacıyla alıcının iletişim bilgilerini vermesi hâlinde, temin edilen mal veya hizmetlere ilişkin değişiklik, kullanım ve bakıma yönelik ticari elektronik iletiler için ayrıca onay alınmaz. 

Esnaf ve tacirlere önceden onay alınmaksızın ticari elektronik iletiler gönderilebilir. Bu noktada esnaf ve tacirin kapsamı, çalışanlar, tacir yardımcısı, acente, temsilci vb ile iktisadi işletmesi tacir sıfatını haiz olmayan dernek, vakıf, kamu iktisadi kurumları için ikincil düzenlemelerde açıklamalar yapılması gerekiyor. 

Kanun eskiden alınmış onaylara ilişkin bir geçiş hükmü de öngörmüştür. Buna göre bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla onay alınarak oluşturulmuş olan veri tabanları hakkında yukarıda yer alan izin düzenlemesi uygulanmaz. Ancak eskiden alınan onaylara istinaden gönderilen iletilerde de aşağıda anlatacağımız sonradan kolay ve ücretsiz vazgeçme uygulaması bulunmalıdır. 

Ayrıca ticari elektronik iletinin içeriği, alıcıdan alınan onaya uygun olmalıdır. İletide, hizmet sağlayıcının tanınmasını sağlayan bilgiler ile haberleşmenin türüne bağlı olarak telefon numarası, faks numarası, kısa mesaj numarası ve elektronik posta adresi gibi erişilebilir durumdaki iletişim bilgileri yer alır. İletide, haberleşmenin türüne bağlı olarak, iletinin konusu, amacı ve başkası adına yapılması hâlinde kimin adına yapıldığına ilişkin bilgilere de yer verilir.

Kişisel verilen korunması 

Hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar bu kanun çerçevesinde yapmış olduğu işlemler nedeniyle elde ettiği kişisel verilerin saklanmasından ve güvenliğinden sorumludur. Kişisel verileri ilgili kişinin onayı olmaksızın üçüncü kişilere iletemez ve başka amaçlarla kullanamaz.

Sonradan vazgeçme

Alıcının ticari elektronik iletiyi reddetme hakkı kanunda özel olarak düzenlenmiş. Alıcılar diledikleri zaman, hiçbir gerekçe belirtmeksizin ticari elektronik iletileri almayı reddedebilir. Hizmet sağlayıcı ret bildiriminin, elektronik iletişim araçlarıyla kolay ve ücretsiz olarak iletilmesini sağlamakla ve gönderdiği iletide buna ilişkin gerekli bilgileri sunmakla yükümlüdür. Talebin ulaşmasını müteakip hizmet sağlayıcı üç iş günü içinde alıcıya elektronik ileti göndermeyi durdurur.

Kanun önemli değişiklikler öngörüyor ve cezaları da idari para cezası olarak belirlenmiş durumda, bu sebeple şirketlerin kurumsal pazarlama ve müşteri ilişkileri yönetiminin bu ilkelere göre yeniden oluşturulması önemli.