Şüpheli işlem bildirimlerinde 'patlama'

ANKARA - Karapara aklamayla mücadeleye dönük şüpheli işlem bildirimlerinde geçen yıl patlama yaşandı. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu'na (MASAK) 2009 yılında, son 5 yılın toplamından daha fazla şüpheli işlem bildirildi.

MASAK'ın 2009 Faaliyet Raporundan derlediği bilgilere göre, finans kuruluşları ve diğer yükümlüler, geçen yıl karapara aklama suçuna yönelik 9 bin 823 adet şüpheli işlem bildiriminde bulundu.

2009 yılında kurula iletilen yıllık şüpheli işlem sayısı, bir önceki yıla göre ikiye katlanırken, 2004-2008 dönemindeki şüpheli işlem toplamını da geride bıraktı. 2004-2008 döneminde MASAK'a 9 bin 652 şüpheli işlem bildirilirken, bu rakam sadece geçen yıl 9 bin 823 oldu.

Geçen yıl MASAK'a en fazla şüpheli işlem bankalardan geldi. Bankalar, 9 bin 480 şüpheli işlem bildirimi yaparken, bunu 168 işlem ile aracı kurumlar, 129 işlem ile sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, 32 işlem ile finansman, faktoring, finansal kiralama ve yatırım şirketleri, 6'şar işlem ile PTT Genel Müdürlüğü ve noterler, 2 işlem ile de döviz büroları izledi.

Son 5 yılda terörün finansmanı konusunda da 513 şüpheli işlem bildirildi. Terörün finansmanıyla ilgili şüpheli işlem sayısı 2005 yılında 6, 2006 yılında 13, 2007 yılında 217, 2008 yılında 228, 2009 yılında ise 49 olarak gerçekleşti.

Savcıların izleme talepleri

MASAK'ın karapara aklama ve terörün finansmanıyla mücadeleye dönük diğer faaliyetleri de raporda şu şekilde sıralandı:

-2009 yılında Cumhuriyet Savcılıkları, ''Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu''nun işlenip işlenmediğini tespit için MASAK'tan 69 inceleme talebinde bulundu. Bu sayı son 5 yıllık dönemde 498'e ulaştı.

-Kamu kurum ve kuruluşları, denetim elemanlarınca yapılan incelemeler sonucunda gerekli gördükleri hususları, aklama suçu açısından değerlendirilmek üzere rapor veya yazıyla MASAK'A gönderiyor. 2009 yılında MASAK'a bu şekilde 458 bildirim iletildi.

Bunların 350'si gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişilerinden, 100'ü kamu kurumlarından, 6'sı da yurt dışından geldi. 2 bildirinin kaynağı da basın olarak belirtildi.

Son 4 yılda MASAK'a gönderilen bildiri sayısı da 2 bin 152 oldu.

MASAK'ın inceleme sonuçları

-MASAK'taki Mali Suçları Araştırma Uzmanları, Kurula intikal eden ihbar ve şüpheli işlem bildirimleri sonucunda geçen yıl 135 dosya üzerinde analiz ve değerlendirme çalışması başlattı. Bu sayı, 2005-2009 döneminde ise 1.260'ya ulaştı. MASAK'ın analiz ve değerlendirmeye aldığı dosya sayısı, 2005 yılında 383, 2006 yılında 406, 2007 yılında 173, 2008 yılında ise 163 olarak gerçekleşti.

-MASAK, son 5 yılda analiz ve değerlendirme çalışması yürüttüğü 1.387 dosyayla ilgili çalışmasını tamamladı. Analiz ve değerlendirmesi biten dosya sayısı 2005 yılında 283, 2006 yılında 275, 2007 yılında 353, 2008 yılında 324, 2009 yılında da 152 oldu.

1.387 dosyanın 1.008'i için kapsam dışı kararı verilirken, 342 dosya incelemeye sevkedildi, 37 dosya için de Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunuldu.

-Yapılan değerlendirmeler sonucunda daha ayrıntılı inceleme yapılması kararı verilen dosyalar ile MASAK Başkanlığının doğrudan incelenmesini istediği dosyalar için kapsamlı bir inceleme faaliyeti yürütüldü.

Bu çerçevede 2009 yılına bir önceki yıldan 119 dosya devretti, geçen yıl açılan yeni dosya sayısı da 63 oldu. Bu dosyalardan incelemesi tamamlanan 76 dosyanın 53'ü için kapsam dışı kararı verildi. 23 dosya için Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusu yapıldı. 106 dosya ise 2010 yılına devretti.

2005-2009 yılları arasında ise incelemesi tamamlanan dosya sayısı 541'i buldu. Bunların 158'i için suç duyurusunda bulunuldu, 383 dosya için de suç duyurusuna ihtiyaç duyulmadı.

193 suç duyurusu

-Son 5 yıllık dönemde Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusu yapılan dosya sayısı ise 193'e ulaştı. Bunların 158'i inceleme sonucu, 35'i de analiz ve değerlendirme sonucunda Savcılıklara intikal ettirildi.

Aklama suçu duyurularının 106'sı savcılıkların inceleme talepleri, 21'i şüpheli işlem bildirimleri, 66'sı da diğer ihbar kaynaklarının bildirimleri sonucunda gerçekleşti.

Aklama suç duyurularının yarıya yakınını da uyuşturucu madde ticareti oluşturdu. 193 suç duyurusunun 92'si uyuşturucu madde, 38'i gümrük kaçakçılığı, 25'i nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas, 17'si evrakta ve meşruiyet belgelerinde sahtecilik, 7'si sahte belge düzenleme ve kullanma, 5'i yağma, yol kesme ve adam kaldırma, 4'ü şahıs hürriyeti aleyhinde cürümler, 2'si devletin şahsiyetine karşı cürümler, 1'er tanesi de devlete ait mühür ve damgalarda taklit, silah kaçakçılığı ve eski eser kaçakçılığı için yapıldı.

Böylece aklama suç duyurularının yüzde 47,67'sini uyuşturucu madde, yüzde 19,68'ini gümrük kaçakçılığı, yüzde 12,95'ini de nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas suçları meydana getirdi.

22 mahkumiyet

-Karapara aklama suçundan MASAK'ın kurulduğu 1997 yılından 2008 sonuna kadar 264, 2009 yılında ise 15 dava açıldı. Bu şekilde açılan dava sayısı 279 oldu.

Bu davalardan 80'i 2008 sonuna kadar, 11'i ise 2009 yılı içinde sonuçlandı. Mahkemeler, 91 davada, 22 mahkumiyet kararı verdi.

Bu süreçte mahkemelerin sonuca bağladığı 79 dosya için temyize gidildi. Temyizden de 18 dosyayla ilgili karar çıktı. 188 davanın ise halen mahkemelerde devam ettiği bildirildi.

-MASAK'ta terörün finansmanıyla ilgili analiz ve değerlendirme çalışmaları kapsamında 2007 yılında 2, 2008 yılında 31, 2009 yılında ise 12 dosya açıldı.

Bunların 26'sıyla ilgili analiz ve değerlendirme işlemi tamamlandı, 1 dosya için Savcılığa suç duyurusunda bulunuldu, 4 dosya Savcılığa bilgi amaçla gönderildi, 3 dosya da Aklama Suçuna İlişkin Analiz ve Değerlendirme Grubuna sevk edildi. 19 dosya ise 2010 yılına devredildi.