Yenidoğan annelerinin en merak ettiği sorular

Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Kaya, annelerin en çok sorduğu soruları cevapladı...

1. Bebeğinizin ilk doktor ziyareti ne zaman olmalı?

Bebeğiniz doğar doğmaz, doğumhanede çocuk doktoru tarafından hemen ilk muayenesi yapılır. Bebeğinize "apgar skoru" denen bir puanlama sistemi üzerinden puan verilir. Bu puan, bebeğinizin ileri dönemdeki sorunları açısından fikir sahibi olunmasını sağlayacaktır. Eğer bu esnada her şey yolunda giderse, yani bebeğinizde herhangi bir sağlık problemi yoksa, çocuk doktorunuz sizi, bebeğiniz 1 haftalık olduğunda ilk kontrole çağırır. Bu kontrol özellikle bebeğinizin anne sütü ile yeterince beslenip beslenemediği ve yenidoğan sarılığı dediğimiz hastalığın teşhisi amacıyla yapılır. Bebeğinizin bu muayenesi sırasında da hiçbir sorunu görülmezse, doktorunuz sizi, bebeğiniz 1 aylık olunca rutin aşılama kontrolleri için çağırır.

[PAGE]

2. Bebeğiniz günde kaç saat uyumalı?
Yeni doğan bebeğiniz ilk haftalarda günde 17–18 saat uyuyabilir. 3. ayında ise uykusu günde 15 saate kadar düşer, ancak bu uyku genelde aralıksız olarak 2–3 saati geçmez. Dolayısıyla bu dönemde en çok siz ızdırap çekersiniz çünkü 2–3 saatten fazla aralıksız uyuyamazsınız. Ya bebeğinizin beslemek, ya altını temizlemek ya da sadece oynamak için uykunuz mutlaka bölünecektir. Bu durum, genelde bebeğiniz 5–6 ayına gelene kadar devam eder.

Bebeğiniz 2–3 haftalığa eriştiğinde, gece ve gündüzün farkını ona öğretmeye başlamalısınız. Gece uyku vakti geldiğinde ışıkları karartın, oynadığınız oyunları mümkün olduğunca yavaşlatın ve onun ilgisini çekecek tüm aktiviteleri sınırlayın.

6–8 haftalık olduğunda bebeğinize kendi kendine uyuma şansı tanıyın. Onu yatağına yatırın, uyutmak için çaba sarf etmeyin, kucağınıza almayın veya sallamayın. Böylece kendiliğinden uyumayı öğrenme şansını tanıyın.

3–4 aylık olan çoğu bebek, günde 15 saat kadar uyuyabilir. Bunun yaklaşık 10 saati gece, 5 saati ise gündüzdür. Eskisi gibi her 2–3 saatte bir uyanmaz. Geceleri ancak bir kaç kez beslemek için uyanabilirsiniz. Gündüz uykuları ise, 2–3 parti halinde yaklaşık 5–6 saat olacaktır. Bu dönemde; bebeğinizin uyku saatlerini planlamaya başlayabilirsiniz. Geceleri 9-10 sıralarında uyuması uygun olacaktır. Bu saatlerde bebeğiniz çok aktif görünse de yatmasını sağlayın. Gündüz uykularını da belli saatlere göre planlamaya çalışın. Yatma zamanı için bir takım alıştırmalar geliştirmeye başlayabilirsiniz. Onu yatırmadan önce oynadığınız oyunları yavaşlatın. Pijamalarını giydirin. Hikaye anlatın, ninni söyleyin. Işıkları azaltın. Bunu her gün yaparak, bebeğinizin yatma saati geldiğini öğrenmesini sağlayın. Bebeğinizi gece 10 saat uyuduktan sonra uyandırın. Böylece gündüz uykularını da düzenli uyumasını sağlarsınız.

Bebeğiniz 6–12 aylık olduğunda, günlük uykusu yaklaşık 14–15 saat olacaktır. 7 saate yakın bir süre hiç uyanmadan uyuyabilir. Sabah ve öğleden sonra olmak üzere, günde iki kez kısa süreli gündüz uykuları uyuması, uyku düzeninin sağlanmasında faydalı olacaktır, ancak gündüz uykuları olmadan da bebeğiniz normal uykusunu uyuyabilir.

[PAGE]

3. Emzirme ile ilgili bilmeniz gerekenler nelerdir?

• Sütünüzün memenizden yeterince gelmesi için bebeğinizi sık sık emzirin.
• Bebeğiniz ağladığında ve arandığında emzirin.
• Yeni doğan bebeğiniz genellikle günde 8–10 öğün emmek isteyecektir. Öğün sayısı daha sonra giderek azalır.
• Sık emzirme, bol süt gelmesini sağladığı gibi göğüslerinizin şişmesini ve acımasını da önler.
• Sütünüz birikince mutlaka sağın.
• Emzirme süreniz bebeğinize göre, 3–4 dakika ile 30 dakika arasında değişebilir.
• Bebeğiniz, genellikle memenizdeki sütün yarısını ilk birkaç dakikada boşaltır.
• Bebeğiniz küçükken emerken yorulabilir. Düşük doğum ağırlıklı bebekler emerken çabuk yorulabilirler. O zaman bu durumda daha sık emzirmelisiniz.
• Anne sütünüzün kısa sürede artması için bebeğinizle aynı odada kalmalı ve her istediğinde onu emzirmelisiniz. Bebeğiniz emdikten sonra uyuyorsa 3–4 saat uyumasına izin vermelisiniz. Aç kalacak endişesiyle sık sık uyandırmanız, bebeğinizi huzursuz edebilir.
• Bebeğiniz ilk doğduğunda emdiği sürece memenizde kalabilir. Bebeğiniz emmiyorsa da en az yarım saat memenizde tutmalısınız.

[PAGE]

4. Bebeğiniz günde kaç kere acıkır?
İlk günlerde bebeğiniz oldukça sık acıkır. İkinci aydan itibaren günde 2–3 saatte bir acıkması normaldir. Bebeğinizin mide hacmi büyüdükçe genişlediği için acıkma aralığı da gittikçe artar. Yine de beslenme aralığının 3–4 saati aşmaması gerekir. Bu nedenle bebeğinizi günde 8–10 kez beslemeniz gerekir. Bebeğiniz genellikle, midesi boş olarak beş saatten fazla uyuyamaz. Bu yüzden geceleri, onu iki ya da üç kez beslemek zorunda kalabilirsiniz. Anne sütü daha kolay ve çabuk sindirildiği için bebeğiniz mama ile beslenen bebeklere göre daha sık acıkacaktır.

Bebeğiniz tok olduğu halde, gaz sancısı gibi başka nedenlerle ağlayabilir. Bebeğinizin doyup, yeterli beslendiğinin tek göstergesi kilosunun normal oranlarda artmasıdır. Kilo almıyorsa, anne sütünüz yetersiz geliyor olabilir.

[PAGE]

5. Bebeğinizin ilk banyosunu nasıl yaptırmalısınız?

Bebeğinize banyo yaptırmanız, onun temizlenmesinin temel şartlarındandır. Bebeğinizin cildinin temiz olması, sadece cilt için değil tüm vücudunun sağlığı açısından da büyük önem taşır, ancak özellikle bebeğinizin ilk banyosu sizi biraz ürkütebilir. Bu dönemde kafanıza pek çok soru takılır. Oysa bazı küçük noktalara dikkat ederek, bebeğinize banyo yaptırmanız hiç de zor değildir.

Fileden yapılmış bir bölümü bulunan küvetlerde bebeğinizi yıkamanızı tavsiye ediyoruz. Böylece bebeğiniz, yarı oturur bir durumda ve kayma riski olmadan, çok daha keyifli bir banyo yapabilir. Aynı zamanda, bu tür küvetler size de bebeğinizi daha rahat yıkama fırsatı verir.

Bebeğinizi yıkarken bez kullanmayı tercih ediyorsanız, onun vücudunu nazik bir şekilde silmeye ve her seferinde temiz bir bez kullanmaya özen gösterin. Genel olarak banyoda sünger yerine, temiz bezler kullanmanızı tavsiye ediyoruz, çünkü sünger, içinde mikrop barındırabilir ve dolayısıyla bebeğinizin sağlığını da risk altına sokabilir.

Düzenli temizlik, bebeğinizin cildinin sağlıklı, tertemiz ve bakımlı olması için şarttır. Banyo zamanı, ayrıca onun cildine dokunmak, onu okşayarak sevildiğini hissettirmeniz için de en uygun zamandır. Bebeğinizin çevre ısısından çabuk etkilendiğini hatırlayarak, oda ısınının 25–27°C civarında olmasını sağlamalısınız ve banyosunu yaptıracağınız yerin, hava akımından uzak olması gerektiğini unutmamalısınız.

Bebeğinizin banyosu için en uygun zaman, iki emzirme arası, yani hem çok aç olmadığı hem de midesinin çok dolu olmadığı zamanlardır. Daha da iyisi gece yatırmadan evvel yapılan banyodur. Bu banyo, bebeğinizin rahat ve huzurlu uyumasını da sağlar.

[PAGE]

6. Bebeğinize banyo yaptırırken nelere dikkat etmelisiniz?
Banyoda acele ve telaş etmeden, bebeğinizin rahatlayabileceği uzunlukta bir zaman harcamalısınız. Kendinizi fiziksel olarak rahat hissettiğiniz bir ortamda, bebeğinizin banyosunu yaptırmanız en doğrusudur. Banyodaki küvetin içindeki suyun sıcaklığını, dirseğinizin veya bileğinizin iç kısmıyla kontrol edebilirsiniz. Bu şekilde emin olamıyorsanız, bir derece almanızda fayda vardır. Önce bebeğinizin vücudunun alt kısmını, daha sonra da yavaşça tüm vücudunun su içine girmesini sağlayın.

Banyoya, bebeğinizin başını temiz ve ılık su ile ıslatarak başlayın. Göz yakmayan bir şampuan ile başını nazik hareketlerle önden arkaya doğru masaj yaparak yıkayın. Yine temiz ve ılık suyla bebeğinizin başını durulayın. Koltuk altından boynunu, kolunuzun üzerinde yaslamış olarak tutmaya devam edin. Diğer elinizle, hafif hareketlerle vücudunu yıkamaya başlayın. Bebeğiniz suyun içinde olmaktan hoşlanacaktır ve anne karnında su içinde olduğu zamanı hatırlayarak rahatlayacaktır.

Yumuşak bezinizi ıslatıp, vücut temizleyicisi (sabun veya banyo köpüğü) ile bolca köpürtün ve tüm vücudunu, boğum aralarını güzelce sabunlayın. Bir kolunuzu başının altından geçirerek, koltuk altından sıkıca kavrayın. Diğer elinizle, iki bacağından veya poposunun altından tutun. Küvetten çıkarırken de aynı şekilde sıkıca tutarak, sudan çıkarın ve temiz bir havlu üzerine sırt üstü yatırın. Sonra havlusunun bir kenarıyla, bebeğinizin yavaşça kafasını kurulayın. Saçlarını yumuşak bir fırça ya da tarakla tarayın. Sonra da sıcak tutmak için başını havlunun kuru ucuyla kapatın.

[PAGE]

7. Banyo sonrası bebeğinizin bakımı için ne yapmalısınız?
• Hızla tüm vücudunu, yumuşak hareketlerle kurulayın. Boğum aralarını, koltuk altını, kasıklarını, ayak parmaklarının aralarını iyice silin.
• Nemlendirici bir losyon veya bebe yağıyla vücudunu yağlayın.
• Hemen giydirmeye başlayın.
• Bezli bölgeye pişik kremi sürerek, temiz bezini bağlayın.
• Giydirme işlemini tamamlayın.
• Son olarak battaniyesine sararak, kucağınıza alın.