Zeytincilerin prim talebi 10 yıldır kabul edilmiyor

ALİ EKBER YILDIRIM

AYVALIK - Zeytinciler bir kez daha sofralık zeytine prim verilmesini istedi. Ayvalık Ticaret Odası, Ayvalık Ziraat Odası ile Ayvalık Belediyesi’nin öncülüğünde sivil toplum örgütleri ve firmaların desteği ile düzenlenen 10.Ayvalık Uluslararası Zeytin Hasat Günleri’nde 10 yıldan bu yana dile getirilen sofralık zeytine prim talebi bu yıl da tekrarlandı. Bugüne kadar zeytincilerin ısrarlı talebini duymazlıktan gelen hükümetin önümüzdeki yıl prim verip vermeyeceği merakla bekleniyor. DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre zeytinyağına verilen litre başına 70 kuruş destekleme priminin önümüzdeki yıl artırılması bekleniyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, zeytinyağında dünya ikinciliği hedefi doğrultusunda zeytinyağına yüksek oranda prim verilmesini istiyor. Bakanlık, bu konudaki çalışmayı Tarımsal Destekleme ve Yönlendirme Kurulu’na sundu. Ancak, yüksek prime Maliye Bakanlığı ile Hazine yetkilileri karşı çıkıyor. Zeytinyağına daha yüksek oranda prim verilmesi ve sofralık zeytinin de bu kapsama alınması için zeytincilik sektörünün Ankara’da daha yoğun kulis yapması ve özellikle Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı yetkililerini ikna etmesi gerekiyor. 

Zeytinyağı Hayat Bağı 

Ayvalık’ta 31 Ekim-2 Kasım tarihlerinde yapılan Zeytin Hasat Günleri’nin ana teması “Zeytinyağı Hayat Bağı” olarak belirlendi. Zeytin Hasat Günleri kapsamında yapılan panelde konuşan Ayvalık Belediye Başkanı Rahmi Gencer, 10 yıl önce bu etkinliği düzenlediklerinde kişi başına zeytinyağı tüketiminin 900 gram civarında olduğunu belirterek, “Geçen 10 yılın sonunda kişi başına tüketim 2 litreye yaklaştı. Bu artışta yaptığımız etkinliklerin, tanıtım çalışmalarının büyük rolü var. Bu süreçte zeytinciliğimiz çok büyük tehlikeler atlattı. Ancak tehlike henüz geçmiş değil. Bugüne kadar yanımızda yer alan medyanın bundan sonrada bize destek olacağına inanıyorum” dedi. 

Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Benhan İbrahim Kantarcı ise iç pazarda kişi başına tüketimi 3 litreye çıkarmanın ve dış pazarlarda da etkin olarak yer almanın zeytinyağı tüketiminde öncelikli hedefler olduğunu vurguladı. Ayvalık zeytinyağı için aldıkları coğrafi işaretin doğru kullanılması için daha sıkı denetim yapacaklarını anlatan Kantarcı, “Zeytin bize atalarımızdan miras değil, geleceğe bırakacağımız emanettir. Bu anlayışla zeytinimize sahip çıkmalıyız” diye konuştu. 

İthalatçı ülkelerde tanıtım yapılıyor 

Uluslararası Zeytin Konseyi Başkanı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı Neşet Akkoç da Türkiye’nin 1 Mayıs 2014’ten bu yana dönem başkanlığını üstlendiği Konsey’in ithalatçı ülkelerde yoğun tanıtım çalışmaları yaptığını söyledi. Brezilya, Amerika, Kanada, Japonya ve Çin pazarında tanıtımların da etkisiyle zeytinyağı tüketiminin artığını anımsatan Akkoç, özetle şu ifadeleri kullandı: “Dünya zeytinyağı üretimi 3 milyon ton. Bunun üçte birini İspanya'dan. İtalya 500 bin tonla ikinci, Tunus 220 bin tonla 3. sırada. Türkiye ise 190 bin ton ile 4. sırada. Sofralık zeytinde ise Zeytincilerin prim talebi 10 yıldır kabul edilmiyor 2.5 milyon ton üretimin 500 bin tonu İspanya’da yapılıyor. Türkiye 430 bin tonla 2.sırada, Mısır, Suriye, Cezayir de önemli üreticiler. Türkiye’de sofralık zeytinin yüzde 75’i iç piyasada tüketiliyor. Kişi başına tüketim 4.5 kilo. Dünya ortalaması 0.3 kilo. Zeytinyağında ise dünya üretiminde 4.sırada olmamıza karşın tüketimimiz diğer üretici ülkelerin gerisinde. Yunanistan’da yıllık kişi başına tüketim 21 litre, İtalya’da 11, İspanya’da 13, Tunus’ta 8 litre ve Türkiye’de 2 litre civarında. Üretici olmayan Amerika ve Avustralya’da bile 1 litreden fazla. Dünyanın en önemli üreticilerinden biri olmamıza karşın ürettiğimizin yalnızca yüzde 4’ünü ihraç ediyoruz. Hem üretimi hem tüketimi hem de ihracatı artırmamız gerekiyor.” 

Uluslararası organizasyonlara katılım 

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Ümmühan Tibet’in yönettiği panelde Akdeniz Zeytin Şehirleri Birliği Genel Sekreteri Elisa Scuto zeytinyağı üretimi ve tüketimi için tanıtım çalışmaları yaptıklarını belirterek Türkiye’nin 13.ülke olarak Akdeniz Zeytin Şehirleri Birliği’ne üye olduğunu söyledi. Zeytinyağı üretiminde kaliteyi ve üreticilerin birlikte hareket etmelerini sağlamak üzere İspanya’da kurulan QV Ekstra International Başkanı Soledad Serrano ise 4 kuşaktır zeytinyağı ürettiklerini belirterek, üreticilerin her geçen gün yoksullaştığını vurguladı. 

Zeytinyağının bitkisel yağlarla karşılaştırılamayacak kadar değerli olduğunu savunan Serrano, “Zeytinyağı tohumdan elde edilmiyor. Gerçek bir meyve suyu. Dünyadaki tüm üreticiler ortak hareket ederek bu değerli yağın pazar payını artırmamız gerekli. Örgütümüz İspanya’da kuruldu ama tüm üreticilere açık. Gerçek üretim yapan dürüst her üretici üye olabilir. Amacımız dünyada bu ürünü üretenler arasında köprüler kurmak” diye konuştu.

İhracatçı "DİR" istemiyor

Zeytinyağı sektöründe uzun yıllar gerginliklere neden olan Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithalat tartışması da sona erdi. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçılar Birliği Başkanı Gürkan Renklidağ, DİR kapsamında ithalat yapılmasına karşı olduklarını açıkladı. Renklidağ, sofralık zeytine prim istediklerini belirterek, sektörün bu talebe sahip çıkması gerektiğini söyledi. Son 12 ayda 30 bin ton zeytinyağı ihraç edildiğini bunun 23 bin tonunun kutulu ihracat olduğunu anımsatan Renklidağ, iri taneli zeytin dikimine özel teşvik verilmesi gerektiğini belirtti.

'Zeytin Hayattır'a 156 bin imza

Son dönemde yaşanan zeytin katliamı ve zeytinlik alanları madenciliğe açmayı öngören yasa tasarısının da gündeme geldiği panelde, Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği Başkanı Salih Madra, başlattığı “Zeytin Hayattır” kampanyasına bugüne kadar 156 bin imzanın toplandığını söyledi. Madra, dünyada zeytinleri koruyan tek yasanın Türkiye’de olduğunu belirterek, “Bu yasa 6 kez değiştirilmek istendi. Son tasarı mecliste. Yasalaşırsa zeytinciliğin idam fermanı olur” dedi.