Türkiye ihracatta Amerika'yı keşfetti

İSTANBUL - Türkiye'nin toplam ihracatı 2003-2012 yılları arasında yüzde 222,9 oranında artışla 152,6 milyar dolara yükseldi. Türkiye'nin ihracatı küresel krizle birlikte Avrupa'dan, Yakın ve Orta Doğu ile Afrika bölgelerine kaydı.  On yıllık dönemde Türkiye'nin ihracat miktarını en fazla artırdığı bölge yüzde 1.580 ile Güney Amerika bölgesi oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen bilgilere göre 2003-2012 yılları arasında Türkiye'nin Avrupa Birliği ülkelerine yaptığı ihracatın toplam ihracattan aldığı pay yüzde 58'den yüzde 38'li seviyelere geriledi. 2003 yılında AB ülkelerinden sonra yüzde 11,57 ile ikinci ihracat pazarı olan Yakın ve Orta Doğu bölgesinin toplam ihracattan aldığı pay artarak 2012 yılında yüzde 27,8'e yükseldi.

 

Afrika bölgesine yapılan ihracatın toplam ihracattan aldığı pay 2003 yılında yüzde 4,5 mertebesinden 2012 yılında yüzde 8,8 seviyesine ulaştı.

2003 yılında 47,3 milyar dolar olan Türkiye'nin ihracatı, 2003-2012 yılları arasında, 2009 yılı hariç tüm yıllar artarak, 2012'de 152,6 milyar dolara yükseldi. Bu dönemde ihracat 105,3 milyar dolar ile yüzde 222,9'luk artış gösterdi.

 

Son on yıllık dönemdeki ihracat artışında en büyük payı yüzde 35 ve 37 milyar dolarlık ihracatla Yakın ve Orta Doğu bölgesi aldı. Bu bölgeyi yüzde 30 ve 31,8 milyar dolarlık ihracatla AB ülkeleri, yüzde 10,7 ve 11,2 milyar dolarlık ihracatla Afrika bölgesi, yüzde 10,5 ve 11 milyar dolarlık ihracatla AB dışı diğer Avrupa ülkeleri takip etti.

 

AB'ye yapılan ihracatın toplam ihracattaki payı azalsa da tutar olarak yine Türkiye'nin en büyük pazarını AB ülkeleri oluşturuyor. Türkiye'nin AB'ye yaptığı ihracat 2003 yılında 27,4 milyar dolar iken, bu rakam 2012 yılında 59,2 milyar dolara yükseldi ve artış miktarı yüzde 116,3 oldu.

İkinci en büyük pazar olan Yakın ve Orta Doğu'ya yapılan ihracat 2003 yılında 5,5 milyar dolar iken 2012 yılında yüzde 677,3'lük artışla 42,5 milyar dolara çıktı.

On yıllık dönemde Türkiye'nin ihracat miktarını en fazla artırdığı bölge yüzde 1.580 ile Güney Amerika bölgesi oldu. Güney Amerika'ya yapılan ihracat 2003 yılında 130 milyon dolardan 2012 yılında 2,2 milyar dolara yükseldi. Küresel krizin başlayıp derinleştiği 2008-2009 yılında Türkiye'nin ihracatı Kuzey Afrika hariç tüm bölgelerde azaldı. Kuzey Afrika ülkelerine yapılan ihracat ise yüzde 27,8 oranında arttı.

 

 

Türkiye'nin 1 milyar dolar üzerinde ihracat yaptığı ülke sayısı 2003 yılında 9 iken, 2012 yılında 34'e yükseldi. Almanya 2003-2012 yılları arasında Türkiye'nin ihracatında ilk sırayı aldı.

Türkiye'nin ihracatında 2003-2006 yılları arasında ilk beş ülke arasında Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa ve ABD yer alırken, 2007 yılında ABD'nin yerini Rusya, 2008 yılında Rusya'nın yerini Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 2009 yılında BAE'nin yerini Irak aldı.

2010 ve 2011 yılında ihracat yapılan ülkelerde ilk beş Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Irak olarak gerçekleşti. 2012 yılında ise ilk beş ülke sıralamasında İtalya ve Fransa'nın yerine altın ihracatı sebebiyle İran ve BAE girdi.

2012 yılında Almanya'ya toplam 13, 1 milyar dolar, Irak'a 10,8 milyar dolar, İran'a 9,9 milyar dolar, İngiltere'ye 8,7 milyar dolar ve BAE'ne 8,2 milyar dolarlık ihracat yapıldı.

 

 

2012 yılında ihracatın yarısından fazlası deniz yolu ile gerçekleştirildi. 152,6 milyar dolarlık ihracatın yüzde 51,15'i deniz yolu ile yüzde 33,09'u karayolu ile yüzde 14,28'i de hava yolu ile yapıldı. Demir yolunun ihracat içindeki payı ise yüzde 0,67 düzeyinde gerçekleşti.

Öte yandan 2012 yılında hava yolu ile gerçekleştirilen ihracatta ciddi artış gözlendi. 2011 yılında ihracatın yüzde 6,36'sı hava yolu ile gerçekleştirilirken, 2012 yılında hava yolu ile yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki oranı yüzde 14,28 düzeyinde oldu.

2003-2012 yılları arası dönem incelediğinde kara yolu ile yapılan ihracatta gözlenen gerileme dikkati çekti. 2003-2011 yılları arasında ihracatın ortalama yüzde 41,02'si kara yolu ile gerçekleştirilirken 2012 yılında toplam ihracatın yüzde 33,09'unun kara yolu ile yapıldı.