Yenilenebilir enerji, kömürü tahtından etti

Bu dönemde, dünyanın elektrik üretiminin yüzde 34,2’si yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanırken, kömürün payı yüzde 33,1’de kaldı. Yenilenebilir kaynaklardan 5 bin 72 teravatsaat elektrik üretilirken, kömürden 4 bin 896 teravatsaat üretim gerçekleşti.

Güneş ve rüzgar talep artışını karşıladı

Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından yayımlanan "Küresel Elektrik Sektörü Yarı Yıl Değerlendirmesi"ne göre, dünya genelinde elektrik talebi 2025’in ilk yarısında yıllık bazda yüzde 2,6 oranında arttı. Bu talep artışının tamamı, güneş ve rüzgar enerjisinden sağlanan üretimle karşılandı. Böylece fosil yakıtlardan yapılan elektrik üretiminde hafif bir düşüş yaşandı.

Yenilenebilir enerji üretiminde güneş enerjisinin payı yüzde 8,8, rüzgar enerjisinin payı yüzde 9,2 ve hidroelektriğin payı yüzde 13,9 olarak gerçekleşti. Diğer yenilenebilir kaynakların payı ise yüzde 2,3 olarak hesaplandı.

Fosil yakıtlarda gerileme: Gaz ve nükleerde son durum

Kömürün elektrik üretimindeki payı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,6 oranında azalırken, doğal gazın payı da yüzde 0,2 geriledi. Bu gelişmeler sonucunda, elektrik sektöründen kaynaklanan küresel emisyonlar yüzde 0,2 oranında azaldı. Elektrik üretiminde gazın payı yüzde 20,7; nükleer enerjinin payı ise yüzde 9,1 olarak belirlendi. Kalan üretim, diğer fosil yakıtlardan sağlandı.

Çin ve Hindistan temiz enerjiyle öne çıkıyor

Dünyanın en büyük ekonomileri olan Çin, ABD, Hindistan ve Avrupa Birliği (AB), küresel elektrik üretimindeki dengeyi belirlemeye devam ediyor. Çin ve Hindistan, 2025’in ilk yarısında fosil yakıt kullanımını azaltırken, yenilenebilir enerji üretimini artırdı. Çin, temiz enerji üretiminde liderliğini sürdürürken; Hindistan’da yenilenebilir kaynaklardan yapılan üretim, ülkenin elektrik talebindeki artışı aştı.

Buna karşın, ABD ve Avrupa Birliği’nde fosil yakıtlardan elektrik üretiminde artış gözlendi. Ember’e göre, küresel ölçekte yenilenebilir enerji kaynaklarından yapılan üretim, talep artışıyla paralel şekilde büyüse de ülke bazında ilerlemeler farklılık gösteriyor.

Ember Kıdemli Elektrik Analisti Małgorzata Wiatros-Motyka, bu gelişmeleri değerlendirerek, "Elektrik üretiminde kritik bir dönüm noktasının ilk işaretleri görülüyor. Güneş ve rüzgar, dünyanın elektrik talebini karşılayabilecek kadar hızlı büyüyor. Bu durum, temiz enerjinin elektrik talep artışına ayak uydurmaya başladığı bir dönüşümün başlangıcına işaret ediyor," ifadelerini kullandı.

Türkiye, kapasite artışında lider ülkeler arasında

Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) yayımladığı "Yenilenebilir 2025" raporuna göre, dünyada yenilenebilir enerji kurulumları 2024’te yıllık bazda yüzde 22 artışla 685 gigavat seviyesine çıkarak rekor kırdı. 2025-2030 döneminde küresel ölçekte 4 bin 600 gigavat ilave kapasitenin devreye girmesi bekleniyor. Bu artış, önceki beş yıllık döneme kıyasla iki katından fazla bir büyümeye karşılık geliyor.

Rapora göre Avrupa, yenilenebilir enerji politikalarındaki ilerlemeler sayesinde hızlı kurulum sağlıyor. 2025-2030 döneminde Avrupa’nın yenilenebilir enerji kapasitesinin yüzde 67 artarak 1612 gigavata ulaşması öngörülüyor. Bu artışın yüzde 75’i; Almanya, İngiltere, İspanya, Türkiye, İtalya, Fransa, Polonya ve Hollanda’dan sağlanacak.

Bu ülkelerdeki büyümenin ana itici gücü ise güneş enerjisi olarak öne çıkıyor. Türkiye de bu dönemde kapasite artışı açısından lider ülkeler arasında yer alıyor.