Haydarpaşa’da yük işi bitiyor, yeni işlevini Ankara tartışıyor

AYSEL YÜCEL

Yüzyıldan fazladır Türkiye’nin iç ve dış ticaretine hizmet veren Haydarpaşa Limanı’nda artık eski hareketlilik yok. En büyük müşterisi Ekol, bir iki haftaya kadar Yalova’daki kendi limanına çekilecek ve böylece limanın en büyük müşterisi de gitmiş olacak.

Rıhtım uzunluğu, derinliği, liman sahası büyüklüğü bakımından uzun yıllar yüksek kapasitelerle çalışan liman şehir içinde kalmanın ağır sonuçları ile karşı karşıya. Yol yasakları sebebiyle sabah 6 – 10, akşam 4 - 10 arasında TIR’la giremiyor. Büyük araçlar giremiyor. Daha önce TCDD’nin demiryolu hatları içine kadar uzanıyordu. Şimdi o hatlar da çalışmıyor. Yol yasaklarından etkilenmeyen ve daha rahat trafiği olan alternatif limanların artması Haydarpaşa’nın durumunu etkiledi. Gemi trafiğinde büyük düşüş oldu. Limanın gelecekteki işlevi ise Ankara’da tartışılıyor.

En büyük müşterisini kaybediyor

Haydarpaşa’da son dönemde en büyük iş yaratan şirket, limanı kullanan Ekol Lojistik’ti. Ancak bu şirket de artık limanı kullanmayacak. Ekol Lojistik İntermodal Taşıma Yöneticisi Eşber Horosan, “Haydarpaşa’daki en büyük hareketliliği getiren bizim gemilerimiz. Haftada 4 seferle birçok araç girip çıkıyor. Bizim dışımızda 2 Ro-Ro gemisi var. Rusya Ro-Ro’su vardı ama onlar da yavaş yavaş Karasu tarafl arına gidiyorlar. Oralarla ilgili çalışma yapılıyor diye bilgimiz var. Zaten hacimler de biraz düşmüştü özellikle bu Rusya olaylarından sonra. Hala uğrayan küçük konteyner gemileri var ama Haydarpaşa’nın eski hacimlerine baktığınızda şu anda hiçbir şey uğramıyor diyebiliriz. Dolayısıyla biz de oradan çıktığımızda çok ciddi bir kayıp olacak. Ama şu anda işler az. Bizi de çıkardığınızda o koskoca liman için hiçbir şey” dedi.

TOBB Denizcilik Meclis Başkanı ve Armatörler Birliği Başkan Vekili Erol Yücel, “Haydarpaşa artık bildiğimiz konteyner ya da diğer yükler için pek kullanılmıyor. Ro-Ro’ların kullandığı bir liman konumunda. En fazla da Ekol kullanıyor. O da Yalova’ya gidecek kendi limanına. Onun dışında Haydarpaşa’da bir şey yapılmıyor şu anda” diye konuştu. Haydarpaşa’ya inen yükleri diğer limanlara taşıyan Medkon Lines Genel Müdürü Mahmut Işık da “Eskiden çok fazla alternatifi olan bir liman değildi. Ama şu anda alternatifl er mevcut. Artık Haydarpaşa limanı çok fazla tercih edilen bir yer değil” dedi.

Bulunduğu arazi çok değerli

Denizcilik sektörü uzmanlarına göre limanın o bölgede oluşu trafiğe çok ağır bir yük oluşturuyor. Bu nedenle de uzun zamandır yük trafiğinden çıkarılması gündemde. DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan bir sektör uzmanı, “Hızlı tren bağlantısı yapılması gündemde. Bunu resmi olarak da söylüyorlar. Dolayısıyla da Haydarpaşa’nın işlevi daha ziyade yolcuya dönük olacak. Belki liman da yolcu gemileri için düşünülecektir. Konu hem ulaşım sektörünü çok etkiliyor ama aynı zamanda İstanbul’un yaşamını çok etkiliyor. O bakımdan her an her şey değişebilir. Ama liman olmayacağını şöyle de düşünebiliriz. Türkiye’de 7 liman var TCDD’nin kendisine ait. Bunların 6’sının işletme hakkını (Alsancak hariç) serbest işletmeye verdiler. Ama Haydarpaşa liman olmayacağı için onu öyle düşünmezler. Yük trafiğinden çıktıktan sonra 1. Ordu Komutanlığı’nın oradan Haydarpaşa’nın sahasına kadar arazinin boşaldığını düşünün ki Harem’in de kalkacağı konuşuluyor. O bakımdan konu çok netlik kazanmadı” dedi.

Yolcu gemilerine açılabilir

Ekol Lojistik İntermodal Taşıma Yöneticisi Eşber Horosan, “Sanıyorum yavaş yavaş orası da bu nakliyeye hizmet verme gömleğini çıkartıp başka bir şeye doğru yönelir diye düşünüyorum. Burası da artık yavaş yavaş zamanını doldurur. Sonrası ne olur bilemiyorum. Umarım olimpiyat projesi gibi güzel bir proje olur” dedi. Medkon Lines Genel Müdürü Mahmut Işık,Ankara’da liman bölgesinin yolcu gemilerine açılması konuşulduğunu belirtti. “Şehrin içinde kalmasından ve trafiği negatif etkilemesinden dolayı oradaki yük elleçlemesinin bir şekilde başka yerlere kaydırılması, oranın turizme açılması konuşuluyor. Bu aşamada da en doğru şeyin bu olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.

Liman sektöre 100 yıl hizmet etti

Haydarpaşa Limanı 1899’da Anadolu Bağdat Demiryolları Kumpanyasına inşa ettirildi ve 1924 yılına kadar bu kumpanya tarafından işletildi. 1924’te liman, hükümet tarafından satın alındı. 1927’ye kadar özel bir rejimle idare edildi. Daha sonra Bayındırlık Bakanlığı’na bağlı Demiryolları İdaresi’ne devredildi. Hesisleri yeterli olmadığından ilk kısmı 1954 yılında olmak üzere aşama aşama TCDD İşletmesine devredildi ve gerçek anlamda 1967 yılında hizmete girdi. İkinci modernizasyon çalışmaları 1979’da başladı. Konteyner molü, feri iskelesi gibi kısımlar yapıldı. Limanda bulunan konteyner terminali, 4 adet Gantry Crane ve 1 adet MHC vinci ile donatılı. -10/12 metre su derinliğine, 945 metre uzunluğunda rıhtımlara ve 12.000-15.000 TEU konteyner istifl eme kapasitesine sahip. Konteyner istif araçları ile üst üste 4+1 istif yapılabiliyor ve 80 adet soğuk hava tertibatlı konteyner için alt yapı bulunuyor.