İkinci el otoya 'garanti' zorunluluğu

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, ikinci el motorlu kara taşıtının satışını yapan veya satışına aracılık eden işletmelere, taşıtın motor ve şanzıman gibi parçalarına satış tarihinden itibaren belli bir süre veya kilometre için geçerli olacak şekilde garanti verme yükümlülüğü getireceklerini bildirerek, "Aracını galeriden veya bu işle iştigal eden bir iş yerinden aldığında, 5 veya 500 kilometre gittiğinde ya da 5 gün sonra arıza vermemesi gerekir. Kilometre sınırını tam netleştirmedik ama ikinci el ticaret yapanları zorda bırakacak bir kilometre garantisi değil makul bir süre olacak" dedi.

Tüfenkci, Otonomi'de düzenlenen toplantıda, "İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı"na ilişkin açıklamalarda bulundu.

Yurt dışından sıfır diye ithal edilen ama AB mevzuatına göre ikinci el olarak değerlendirilen araçların, Türkiye'de kullanımında gümrük mevzuatı açısından büyük sıkıntılar çıktığını hatırlatan Tüfenkci, gümrük idarelerince yapılan incelemelerde, bazı araçlara el konulduğunu, bazılarının takibe alındığını, bazılarının da incelemelerinin sürdüğünü söyledi. Yurt dışından getirilen araçların, ülkeye girdikten sonra ikinci, üçüncü hatta dördüncü ele ulaştığını bildiren Tüfenkci, burada iyi niyetli üçüncü kişilerin mağduriyetine yol açan uygulamalarla karşılaştıklarını anlattı.

Tüfenkci, bu konuda inceleme yaptıklarını belirterek, "Türkiye'de bu mevzuat tehdidi altında bulunan yaklaşık 40 bin araç mevcuttu. Bunların bir kısmının incelemeleri tamamlanmış ve gümrük otoparklarını çekilmiş, bir kısmının da incelemesi ve takibatı devam ediyordu. Son çıkan torba yasa ile beraber, sektörden büyük bir talep vardı... Bu alanda bir düzenleme ihtiyacı hissettik ve kısa zamanda düzenlemeyi yaparak, hayata geçirdik." diye konuştu.

Gümrük Kanunu'nun ilgili maddesinde, "Eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir." hükmünün yer aldığını anımsatan Tüfenkci, şunları kaydetti:

"Bu tip eşyalarda, gümrüklenmiş değerinin yüzde 25'ini 6 ay içinde yatırdığı takdirde, araç kimin elindeyse, kim yatırırsa o aracı elinde olan vatandaşa yatırdığında, o aracı kendisine iade edelim. Bundan sonra da yakalamalarda bulunulmasın, sadece şüphelenilen ve incelemeye tabi olan araçlar sicile şerh verilerek, araç sahibinde kalsın. İnceleme sonucuna göre, bir karar verilsin hükmünü getirdik. Ayrıca bu durumda olup da halen incelemeye başlanmamış veya inceleme aşamasında olan araçların sahipleri de yine 6 ay içinde başvurmaları halinde bu sefer yüzde 15'lik ceza ödeyerek, bu takibattan kurtulmuş olacaklar."

Tüfenkci, düzenlemenin elinde bu tip araç bulunanlara, bir rahatlama getireceğine işaret ederek, onları her ana araçlarına el konulması korkusundan kurtarmış olacaklarını dile getirdi. Gümrüklerde bekleyen araçları çürümekten kurtararak, bunları yeniden ekonomiye kazandıracaklarının altını çizen Tüfenkci, böylece elinde bu tip araç olanlara, kendileri beyanda bulunduğunda bir imkan getirileceğini ve takibattan kurtulacaklarını kaydetti.

Yetki belgesi olmayan ikinci el otomobil satamayacak

Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanununda, 2. el motorlu kara taşıtlarının ticaretine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla "İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik Taslağı" hazırlandığına değinen Tüfenkci, taslağın bakanlıklar, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, dernek ve federasyonların görüşüne açıldığını hatırlattı.

Yönetmelik taslağının ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal eden gerçek ve tüzel kişi tacirler ile esnaf ve sanatkarların ikinci el taşıt alım satım faaliyetlerini, noterlerin bu faaliyetlere ilişkin yükümlülüklerini, yetki belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptaline ilişkin usul ve esasları, ikinci el taşıt ticareti yapılan işletme, toplu iş yeri ve pazarlarda aranan şartları, bakanlık ve yetkili idarelerin ikinci el taşıt ticaretine ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyeceğini anlatan Tüfenkci, "İkinci el motorlu kara taşıtlarının ticaretinin yetki belgesi almış ve yalnızca bu işle iştigal eden tacirler ile esnaf ve sanatkarlar tarafından yapılması öngörüyoruz. İkinci el taşıt ticaretiyle iştigal edecek tacirler ile esnaf ve sanatkarlara, her bir işletmesi için yetki belgesi alma şartı getirilecek. Her önüne gelen, 'Ben ikinci el otomobil alıp satıyorum' diye ortaya çıkamayacak. Yetkilendirilmiş, yetki belgesi almış, bu işle iştigal eden esnaflarımız ve tacirlerimiz tarafından bu ticari faaliyet sürdürülecek. Yetki belgesi, bakanlıkça öngörülecek gerekli eğitimleri alınması koşuluna bağlanacak." şeklinde konuştu.

Tüfenkci, bu işle iştigal etmeyen gerçek ve tüzel kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerinin, bir takvim yılı içinde ikinci el taşıt satışı yapmalarının belli koşullara bağlandığına değinerek, getirilen düzenlemeyle ikinci el taşıt ticaretindeki aktör profilini netleştirmeyi ve kayıt dışı faaliyetlerle vergi kayıplarının önüne geçmeyi hedeflediklerini vurguladı. İkinci el motorlu kara taşıtı satışına aracılık eden işletmelere, kendisine teslim edilen taşıtlar için taşıtın adına tescilli olduğu kişiye verilmek üzere, taşıt teslim belgesi düzenlenmesi şartı ve satışa sunulan taşıtın ön yüzünde, araca ilişkin tanıtıcı bilgilerin bulundurulması şartı getireceklerinin altını çizen Tüfenkci, belli bir yaşın veya kilometrenin altında olan ikinci el taşıtlar için işletmelere taşıt satışı öncesinde ekspertiz raporu alma ve bir nüshasını alıcıya teslim etme zorunluluğu getireceklerini de aktardı.

Garanti konusunda da ikinci el motorlu kara taşıtının satışını yapan veya satışına aracılık eden işletmelere, taşıtın motor ve şanzıman gibi parçalarına satış tarihinden itibaren belli bir süre veya kilometre için geçerli olacak şekilde garanti verme yükümlülüğü getirdiklerine değinen Tüfenkci, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Aracını galeriden veya bu işle iştigal eden bir iş yerinden aldığında, 5 veya 500 kilometre gittiğinde ya da 5 gün sonra arıza vermemesi gerekir. Kilometre sınırını tam netleştirmedik ama ikinci el ticaret yapanları zorda bırakacak bir kilometre garantisi değil makul bir süre olacak. Belki hem süre hem kilometre 10 bin kilometre garantisi gibi veya 6 aylık, 1 yıllık gibi yaşına göre, kademesine göre verilecek standart, herkesin kabul edebileceği garantileri de vermek zorunda. Eğer arızalı satıyorsa onu belirtmesi gerekiyor, ikinci el ticaretin de kaporta arızası da olabilir, tamiratı da gerekebilir bunun da ticaretini önlememeniz lazım, o haliyle satması lazım ama bu araç tam, eksiksiz bir araç diye müşteriye satıyorsa, satıcının bunun belli bir garantisini de üstlenmesi gerekir. Taslakta ayrıca ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında noterlerin yükümlülüklerini de düzenledik. Bu kapsamda, noterlere ikinci el taşıt satışlarında yetki belgesiyle, gerekli görülen diğer belgeleri araması ve bu belgeler ibraz edilmeden satış işlemini gerçekleştirmemesi şartını getirdik. Önümüzdeki en geç 15 gün içinde Başbakanlığa, Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere sevk edeceğiz."

Otonomi Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Erkoç da otomobil ticaretinin önündeki en büyük engellerden biri olan ithal otomobiller ile ilgili sıkıntının çözüldüğünü söyledi. Düzenlemenin sadece otomobil ticareti değil, günlük yaşamda gayrimenkul alım satımında dahi ortaya çıkan problemi giderdiğini belirten Erkoç, "Yaklaşık 40 bin araç, her biri 100 bin lira olsa 40 milyar lira gibi bir rakam dönüyor. Bu gelirden dolayı Maliye Bakanlığına ciddi bir para transferi olacak. Yani piyasada 40 milyar liralık ticaretin önündeki engel tamamen kalkmış olacak." dedi.