2.5 milyon ton tahıl kayboldu
ANKARA - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tahılda hasatta dane, hastalık ve zararlı, yanlış depolama gibi etkenlerden kaynaklanan kayıpların önemli boyutlarda olduğunu bildirerek, "tahılda, 2010-2011 sezonunda, 32,4 milyon tonluk üretimin 2,5 milyon tondan fazlası üretimde ve kullanımda kaybediliyor" dedi.
Bayraktar, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 32 milyon 428 bin 550 tonluk üretimin 1 milyon 659 bin 659 tonunun üretimde kaybedildiğini, 30 milyon 768 bin 891 tonluk kullanılabilir üretime karşın 4 milyon 840 bin 653 ton ithalat yapıldığını, 31 milyon 184 bin 199 ton yurtiçi kullanım, 17 milyon 776 bin 236 ton tüketim olduğunu belirtti.
Şemsi Bayraktar, tahılda tohumluk kullanımının 2 milyon 143 bin 455 tonu, yemlik kullanımın 10 milyon 147 bin 467 tonu, endüstriyel kullanımın 327 bin 256 tonu, kullanımda kaybın 873 bin 667 tonu, ihracatın 3 milyon 505 bin 336 tonu, stok değişiminin 898 bin 428 tonu bulduğunu kaydetti.
Bayraktar, durum buğdayında 189 bin 750 tonu üretimde, 97 bin 808 tonu kullanımda olmak üzere 287 bin 558 ton, diğer buğdaylarda 892 bin 320 tonu üretimde, 459 bin 950 tonu kullanımda olmak üzere 1 milyon 352 bin 270 ton, arpada 435 bin tonu üretimde, 170 bin 375 tonu kullanımda olmak üzere 605 bin 375 ton, mısırda 129 bin 300 tonu üretimde, 125 bin 421 tonu kullanımda olmak üzere 254 bin 721 ton kayıp meydana geldiğini vurguladı.
Pirinçte 5 bin 160 ton üretimde, 16 bin 602 ton kullanımda, çavdarda 4 bin 752 ton üretimde, 10 bin 824 ton kullanımda, yulafta 1631 ton üretimde, 6 bin 67 ton kullanımda, diğer tahıllarda (tritikale, kaplıca, darı, kuşyemi, mahlut ve sorgum) 1746 ton üretimde, 3 bin 221 ton kullanımda kayıp meydana geldiğini bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:
"Yeterlilik derecesi mısırda yüzde 79,58’de, pirinçte yüzde 90,7’de, yulafta yüzde 94,28’de, diğer buğdaylarda yüzde 99,98’de, diğer tahıllarda yüzde 97,69’da kalırken, durum buğdayında yüzde 114,29’a, arpada yüzde 104,68’e, çavdarda yüzde 104,36’e çıkıyor. Toplam buğdayda yeterlilik oranı yüzde 102,23’ü bulurken, tahılda bu oran pirinç hariç yüzde 98,82, pirinç dâhil yüzde 98,67’de kalıyor.
Kuru baklagillerden kuru fasulyede 8 bin 765, kırmızı mercimekte 22 bin 222 ton, yeşil mercimekte 1717 ton, nohutta 18 bin 743 ton üretim ve kullanım kaybı yaşanıyor. Bu ürünlerde üretim 1 milyon 235 bin 306 ton iken, ithalat 304 bin 552 tonu buluyor. 250 bin 777 ton da ihracat yapılıyor. Nohutta yüzde 110,54 olan yeterlilik derecesi, diğer ürünlerde 100’ün altında kalıyor. Yeterlilik derecesi toplam kuru baklagilde yüzde 95,76, kırmızı mercimekte yüzde 91,34, kuru fasulyede yüzde 81,87 iken, yeşil mercimekte yüzde 58,51’e kadar iniyor."
Patateste üretimin 4 milyon 548 bin 383 ton olmasına karşın 63 bin 941 ton ithalat, buna karşın 163 bin 723 ton ihracat yapıldığını hatırlatan Bayraktar, "üretimde ve kullanımda 208 bin 461 ton kayıp yaşanıyor. Patateste yeterlilik derecesi ise yüzde 102,28’i buluyor" dedi.
Şeker pancarında ithalat ve ihracat yapılmadığını, 17 milyon 942 bin 112 ton üretimin 681 bin 336 tonunun kullanımda kaybedildiğini, 17 milyon 260 bin 776 tonunun yurtiçinde kullanıldığını bildiren Bayraktar, şekerde 2 milyon 262 bin 109 ton kullanılabilir üretimin, 1 milyon 931 bin 85 tonunun tüketildiğini, 43 bin 701 ton ithalat, 233 bin 805 ton ihracat yapıldığını, şekerde yeterlilik derecesinin yüzde 115,38’e ulaştığını vurguladı.
Sebzede kayıp tahıldan fazla
Sebzede 24 milyon 20 bin 259 ton üretimin 678 bin 542 tonunun üretimde kaybedildiğini, kullanımda kaybedilen 2 milyon 187 bin 57 tonla beraber toplam kaybın 2 milyon 865 bin 599 tonu bulduğunu bildiren Bayraktar, şöyle devam etti:
"Sebzede ithalat 72 bin 783 ton iken ihracat 1 milyon 549 bin 447 tona çıkıyor. Sebzede yeterlilik derecesi yüzde 106,75 düzeyinde. Sebzeler ürün grubunda en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 111,85 ile domateste. Yeterlilik derecesi havuçta yüzde 111,56, biberde yüzde 109,96, hıyarda yüzde 109,10, taze soğanda yüzde 107,59, pırasada yüzde 105,82, kuru soğanda yüzde 105,45, ıspanakta yüzde 102,90, patlıcanda yüzde 101,44, kabakta (sakız) 100,93, karpuzda yüzde 100,83, turpta yüzde 100,67, lahanada yüzde 100,59, baklada yüzde 100,47, kavunda yüzde 100,39, bamyada 100,29, marulda yüzde 100,18, semizotunda yüzde 100,02 düzeyinde.
Buna karşın yeterlilik derecesi taze fasulyede yüzde 99,71, kuru sarımsakta yüzde 97,41, bezelyede yüzde 79,16 ile yüzde 100’ün altında bulunuyor.
Üretim ve kullanımdaki kayıp, domateste 1 milyon 219 bin 33, karpuzda 454 bin 862, biberde 214 bin 941, kavunda 199 bin 730, hıyarda 198 bin 905, kuru soğanda 166 bin 109, patlıcanda 93 bin 427, lahanada 75 bin 56, taze fasulyede 70 bin 603, havuçta 57 bin 995, marulda 52 bin 422, kabakta (sakız) 39 bin 73, pırasada 27 bin 791, ıspanakta 25 bin 747, taze soğanda 18 bin 833, turpta 16 bin 954, kuru sarımsakta 16 bin 469, bezelyede 12 bin 576, baklada 4 bin 702, bamyada 3 bin 929, semizotunda 538 tonu buldu."