Türk tohumculuğunda yeni bir dönem başlıyor

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) depolarında bulunan ve 50 yılı aşkın geçmişe sahip tohumlar, Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü’nün bilimsel çalışmaları sonucunda, gen kaynağı olarak yeniden çimlendirildi. Tohum araştırma ve geliştirme ekibi, bu süreçte, iki bilimsel buluşa da imza attı.

İstanbul Ticaret Borsası'nın Türkiye tohumculuğunu dışa bağımlılıktan kurtarma arayışları çerçevesinde 2012 yılında Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü ile başlattığı, Borsa depolarında muhafaza edilen hiçbir genetik müdahaleye uğramamış tohumlar üzerindeki bilimsel çalışmalar ilk sonuçlarını vermeye başladı. İSTİB'in sahip olduğu 50 yıllık tohumlar üzerinde Yeditepe Üniversitesi’nin laboratuvar ortamında sürdürülen 30 aylık çalışmalar neticesinde, arpa, buğday ve nohut tohumlarının çimlendirilmesi başarıldı.

İstanbul Ticaret Borsası öncülüğünde 30 ay önce başlatılan Kadim tohumların canlandırılıp çimlendirilmesi projesinde Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü ve TAGEM de paydaş olarak yer alıyor. Proje, "araştırma ve geliştirme projelerine" verilen teşvik kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından da destekleniyor.

Proje sürecinde iki buluş da yapıldı

Proje kapsamında yapılan çalışmalar sırasında yeni buluşlar da yapıldı. Tohum projesi üzerinde çalışan Yeditepe Üniversitesi akademik ekibi, tohumlardaki enfeksiyonların giderilebilmesi ve eski tohumların canlandırılabilmesini sağlayan iki yeni bilimsel buluşa da imza attı.

Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Fikrettin Şahin danışmanlığında ve Dr. M. Müge Yazıcı yürütücülüğünde devam eden tohum projesi çalışmalarına, Prof. Dr. Metin Turan, Biyolog Leyla Tarhan ve Ziraat Müh. Okan Demir dışarıdan destek ve katkı sağlıyor.

Tohumlar nasıl çimlendirildi?

Araştırma ekibinin tohum üzerindeki çalışma süreci şöyle gelişti: Ekip, ilk olarak canlı olduğu saptanan kadîm tohumların başarılı bir şekilde çimlenmesini sağlayan bir formülasyon geliştirdi. Ayrıca çimlenme sırasında ve sonrasında tohumun içinde ve dışında bulunan farklı mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonların yok edilmesi için de yeni bir tohum sterilizasyon teknolojisi bulundu.

En hassas süreç, tam bu aşamada gerçekleşti ve yeni buluşlar, kadîm tohumlara başarıyla uygulandı. 30 aylık hummalı bir çalışmanın sonunda, bitki büyütme kabinlerindeki buğday, arpa ve nohut tohumlarının ilk çimleri görüldüğünde ise en zorlu aşama, başarıyla geride bırakılmış oldu.

Araştırma ekibi, "Yeditepe Üniversitesi ve TAGEM bünyesinde eşzamanlı yürütülen bu proje ile bitki büyütme kabinlerinde çimlendirme süreçleri başarıyla tamamlanan arpa, buğday ve nohut bitkileri saksılara aktarıldığını ve sera koşullarında üretim çalışmalarının da devam ettiğini" açıkladı.

Bu proje ile ilk defa İstanbul Ticaret Borsası depolarında bulunan farklı bitki türlerine ait tarihi tohumların çimlendirilmesinin ve gen kaynağı olarak geriye kazanımının mümkün olduğu ortaya konulmuş oldu. Araştırma ekibinin geliştirdiği yeni buluşların çalınıp taklit edilmesinin önlenmesi için de patent başvuruları yapıldı.