Dijital botlar bizi kandırıyor mu?

MURAT YILDIZ

Biraz paranız varsa, Twitter'da kolayca trending topic olabilirsiniz. Popüler bir sanatçıysanız botları kullanarak YouTube videonuzun milyonlarca izlenmiş gibi gösterebilirsiniz. Yeni bir web siteniz varsa bir günde yüzbinlerce ziyaretçi varmış gibi arama motorlarını ya da reklam verenleri aldatabilirsiniz. Hayatımıza giren botlar, yani insan gibi davranan minik yazılımlar dijital evrendeki her şeyi manipüle edebiliyor.

Sosyal medya bu botlardan binlercesi ile kaynıyor. Kimileri için ciddi bir gelir modeli haline gelmiş durumda. Tahmin edemeyeceğiniz ünlüler bile bu botları kullanmaktan çekinmiyorlar. 2014 yılında Justin Bieber'ın Instagram hesabı bir günde 3.5 milyondan fazla kullanıcı kaybetti. Çünkü Instagram, bot olduğundan şüphe ettiği hesapları bir gecede silmişti. Bu demek oluyor ki Justin Bieber sosyal medya danışmanları, rakamları biraz artırmak, en yakındaki ünlü ile arayı daha fazla açmak için bot kullanmakta bir sakınca görmemişlerdi.

Basitçe bir bilgisayar yazılımı olan botların temel amacı, aynen gerçek kullanıcı gibi davranan sosyal medya hesapları ve internet kullanıcısı oluşturmaktır. Bu hesaplar daha sonra sahibinin istediği şekilde bir hesabı takip edebilir, anket için oy kullanabilir ya da bir web sitesindeki reklam linklerini tıklamaya başlayabilir. Hesapların gerçek gibi görünmeleri için çok yoğun çaba sarf edilir. Bir kelime veri tabanından alakasız kelimeleri seçip her gün yayınlamak iyi sonuç vermez. Hem kullanıcılar hem de sosyal medya şirketleri bu hesapları kolayca fark edebilir. Dolayısıyla botların çok daha zeki ve gerçek insan gibi görünen metinler paylaşmaları gerekir. Bu da kimi zaman baş ağrılarına neden olabiliyor! Geçtiğimiz sene Hollanda'da polis bir Twitter kullanıcısının peşine düştü. Çünkü bu kullanıcı bir başka Twitter hesabına yönelik ölüm tehdidi anlamına gelebilecek mesajlar atmaya başlamıştı. Ancak ortaya çıktı ki, mesajları gönderen bir bilgisayar yazılımı yani bottu. Ancak çok daha ilginci, mesajların gönderildiği, tehdit edilen hesap da bir başka ülkede hazırlanmış bot hesaptı. Yani iki sanal varlık birbirlerini tehdit etmişler ve gereksiz yere polisin devreye girmesine neden olmuşlardı.

Politik botlar devrede

Amerikan başkanlık seçimleri muhtemelen birçok kişi için sürpriz bir şekilde sonlandı. Ancak en büyük sürpriz ise internet üzerinden büyük veri analizi yaparak seçim tahminleri yapan istatistik ve araştırma şirketlerine oldu. ABD seçim sürecinin bir adeti olan başkan adaylarının TV karşısındaki kapışmalarının sonrası aynı zamanda bot savaşlarına sahne oldu. İlk karşılaşmadan sonra medya kuruluşları tarafından yaptırılan online anketlerin bazılarında Trump birinciliğini ilan etti. Öte yandan CNN/ORC tarafından yapılan ankette Clinton %62 oyla birinci görünüyordu. İkinci TV kapışmasından sonra ortalık iyice şenlendi. CNN'in sitesinde yapılan oylamada Trump %12, Clinton %14, Liberal parti lideri Gary Johnson ise %70 oy aldı. Ancak ortada bir sorun vardı. TV'deki tartışma programına Johnson katılmamıştı bile.

Sosyal medya güven yitiriyor

Botların bu kadar yoğun bir şekilde kullanılıyor olması sosyal medya markalarının ciddi anlamda güven yitirmesine neden oluyor. Üstelik kimi kötü niyetli firmalar botlarını rakiplerini karalamak için bile kullanabiliyorlar. Tüm bu süreçten en çok memnun olan ve ciddi paralar kazanan ise botları yazan ve bunları farklı kişilere kiralayan yazılımcılar oluyor.

SOSYAL MEDYA BOTLARINI ANLAMAK

Sosyal medya botları giderek akıllanıyor. Ancak yine de bir hesabın bot olup olmadığını anlamak mümkün.

1. Twitter hesabının profil resmi yumurta ise bot olma ihtimali yüksektir.

2. Twitter bot hesapları genelde her gün 140 karakterlik deyim, atasözü, film repliği paylaşırlar. Ancak hiç özel yaşamları ile ilgili bilgi yoktur.

3. Botların paylaşımlarının içeriğinde genelde alakasız hashtag'ler bulunur. Ağaçlar ile ilgili bir özlü sözün hashtag'i yeni piyasaya çıkmış bir sanatçının ismi ve şarkısı ise bottur.

4. Bot hesaplar genelde çok fazla kişiyi takip ederler. Hatta botların çoğu birbirini takip eder.

5. Eğer bir hesap hiç içerik paylaşmayıp yalnızca başkalarını retweet ediyorsa bottur. Değilse bile sosyal medyayı anlamamıştır.