Aşırı kentleşme bitki evrimini tetikledi
Aşırı kentleşme sonucu yaşanan çevresel değişiklikler, bitkilerin evrim geçirmesine neden oldu. Japonya’da yapılan bir araştırmaya göre sürünen odun kuzukulağı bitkisi, yapraklarını yeşilden kırmızıya kadar renk varyasyonları ile kendini çevresel etkilerden korumayı başarıyor.
Başak Nur GÖKÇAM
Kentleşme ve insan faaliyetleri, dünya üzerindeki arazinin önemli bir bölümünü dönüştürdü. Kentsel ortamların oluşmasına neden olan bu dönüşüm sonucunda ortaya çıkan kentsel ısı adaları, ısı stresi yayarak bitkilerin evrim geçirmesine neden oldu.
Japonya'nın Chiba Üniversitesi Bahçe Bitkileri Enstitüsü'nden Doçent Yuya Fukano liderliğindeki bir araştırmacı ekibi, kentleşmenin, sürünen odun kuzukulağı olarak da bilinen Oxalis corniculata'nın yaprak renklerini nasıl etkilediğini araştırdı.
Araştırmadan elde edilen sonuca göre bitkinin, kendini çevresel ısı ve strese karşı korumak için yeşilden kırmızıya kadar değişen renk varyasyonlarındaki yapraklarıyla koruduğu gözlemlendi. Ayrıca yapraklardaki kırmızı pigmentlerin de (antosiyaninler), ışığı keserek ve antioksidanlar oluşturarak ısı ve ışık kaynaklı hasarı azalttığı tahmin ediliyor.
Bu evrim teorisini araştırmak için Dr. Yuya Fukano ve Tokyo Üniversitesi'nden Dr. Wataru Yamori, Tokyo Metropolitan Üniversitesi'nden Dr. Yuuya Tachiki ve Kazusa DNA Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Kenta Shirasawa'dan oluşan ekip, yerel, peyzaj ve küresel ölçeklerde kentsel ve kentsel olmayan bölgelerde sürünen odun kuzukulağındaki yaprak rengi dağılımını inceledi.
Science Advances dergisinde yayımlanan çalışma bulgularına yönelik açıklama yapan Dr. Fukano, "Sürünen odun kuzukulağının kırmızı yapraklı çeşitlerinin genellikle kentsel alanlardaki geçirimsiz yüzeylerin yakınında büyüdüğünü, ancak tarım arazilerinde veya şehir içindeki ve çevresindeki yeşil alanlarda nadiren büyüdüğünü fark ettik" dedi.
Coğrafi bulgular dünya çapında tutarlı
Kentleşme ile evrim arasındaki ilişkiyi araştırmak için bir araya gelen ekip, sürünen odun kuzukulağının yeşil yapraklı çeşitlerinin yeşil alanlara hakim olduğu, kırmızı yapraklı benzerlerinin ise hem yerel hem de peyzaj düzeyinde Tokyo'nun kentsel alanlarına hakim olduğu bir model belirledi.
Çevrimiçi veri tabanını daha ayrıntılı bir şekilde inceleyen araştırma ekibi, bu coğrafi bulguların dünya çapında tutarlı olduğunu keşfetti ve böylece kentleşme ile sürünen ağaç kuzukulağındaki yaprak rengi farklılıkları arasındaki bağlantıyı doğruladı. Bu, ekibi kontrollü ve kontrolsüz ekim deneyleri boyunca ısı stresi ve ısı stresi olmayan koşullar altında biyokütle büyümesi ve fotosentetik yetenek üzerindeki etkilerini inceleyerek bu yaprak rengi varyasyonlarının uyarlanabilir faydalarını ölçmeye motive etti.
Yeşil yapraklılar düşük sıcaklıkta gelişti
Bu deneyler sayesinde ekip, kırmızı yaprak türlerinin yüksek sıcaklıklarda üstün büyüme oranları ve daha yüksek fotosentetik verimlilik sergilediğini, yeşil yaprak türlerinin ise daha düşük sıcaklıklarda geliştiğini buldu. Sonuç olarak, kırmızı yaprak çeşitleri, yüksek stres toleransı nedeniyle bitki yoğunluğunun düşük olduğu kentsel alanlarda gelişme eğilimindedir. Yemyeşil alanlarda daha yüksek büyüme rekabet gücü sergileyen yeşil yapraklı benzerleri için ise bunun tersi geçerlidir. Dr. Fukano, "Bu bulgular yakın gelecekte pek değişmeyecek olsa da, bu çalışma kentsel alanlarda gözlemlenebilecek devam eden evrimin en popüler örneklerinden birini sergiliyor” diye belirtti.