Bayburt’ta elekler sanata dönüşüyor: Eleğin Hafızası Sergisi
Kültür mirası alanında dünyanın en önemli ödüllerinden ikisine sahip olan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, sanatçı yerleştirme programı çerçevesinde İyilik İçin Sanat Derneği iş birliği ile Eleğin Hafızası projesini başlattı.
Bayburt Beşpınar Köyünde 24 bin metrekare alan üzerinde yer alan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nde İyilik İçin Sanat Derneği iş birliği ile başlatılan Eleğin Hafızası isimli proje, Eylül 2023’te yapılacak bir sergi ile kamuoyu ile buluşturulacak. 26 bağımsız mekândan oluşan müzenin çevre köylerde yıkılan evlerden toplanan taş ve ahşaplar ile inşa edilen yapısı içerisinde sanatçı Loya Kader Öztürkmen’in çalışmaları yer alacak. Öztürkmen’in kullandığı başlıca malzeme olan elek, aynı zamanda müzenin bulunduğu coğrafyada yıllarca yöre kadınları tarafından kullanılan, modern zamanlar öncesi yaşamın önemli bir parçasını temsil ediyor. Birer sanat eserine dönüştürülen eleklerin iç kısımlarında Bayburt'u simgeleyen endemik bitkiler yer alırken dış kısımlarında ise kadınların ellerini sembolize eden çizgiler yer alıyor.
Dünyada yaptığı çalışmalar ile tanınan müze önemli ödüllere sahip; 2021 Yılında Avrupa Müze Forumu tarafından Avrupa’da Yılın Müzesi ödülü, 2022 Yılında Avrupa Birliği Kültür Mirası Europa Nostra ödülü ve Kültür ve Turizm Bakanlığı ödülü.
Müze Yönetim Kurulu Üyesi Furkan Yavuz “İyilik İçin Sanat Derneği ile birlikte başlattığımız projemizi, geleneksel hale getirerek danışma kurulumuzun onayladığı proje ve müellifi sanatçıyı müzemizde misafir edeceğiz. Anadolumuzun kadim kültürünü, sosyal yaşamını ve güzelliklerini sanatı ile buluşturacak projelere ev sahipliği yapacağız. Bu yıl “eleğin hafızası” projemiz ile başladık. Anadolu kadınının elinde saflaşmış, arınmış, sevgi ile yoğrulmuş hamurun, sofralara akışını simgeler elek. Eleğin Hafızası, ismini verdiğimiz projemizi Haziran 2023 tarihinde başlattık, projemizi Eylül 2023’te bitirerek yapacağımız bir sergi ile kamuoyu ile buluşturacağız. Projemizi Sanat danışmanı Dr. Feride Çelik küratörlüğünde sanatçımız, ressam Loya Kader Öztürkmen ile birlikte yürütüyoruz. Kültür ve sanat faaliyetlerinin Anadolu’nun her köşesine yaygınlaşması gerekir. Biz de uluslararası alanda başarısı tescillenmiş bir köy müzesi olarak, çalışmalarımızı kültür elçilerimiz ile birlikte sürdürüyoruz.”
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi Danışma Kurulu Üyesi, projenin danışmanı ve küratörlüğünü yürüten Dr.Feride Çelik, "Sanatçımız Loya Öztürkmen’in çalışmalarında kullandığı başlıca malzeme olan elek, aynı zamanda müzenin bulunduğu coğrafyada yıllarca yöre kadınları tarafından kullanılan, modern zamanlar öncesi yaşamının önemli bir parçasıdır. Sanatçı, eleğin içine ve dışına konumlandırdığı farklı malzemelerden ürettiği sanat eserlerinde bizlere, hasat zamanını yansıma şeklinde hissettirirken, geçmişe dönük bir yolculuk da yaptırıyor. Kendi pratiğinde de gerçeklik kavramını devamlı sorgulayan sanatçı, bu sefer de geçmişle bugünü gündemine alır. Eleğin Hafızası projesi ile bugün yaşadıklarımıza değil, geçmişte yaşanılanlara başka gerçeklere doğru hafızamızda yer açmasını amaçlıyoruz. Müze olarak Anadolu’nun dokusu ile bezenmiş yetenekli sanatçılarımızı desteklemeye devam edeceğiz” dedi. Sanatçı Loya Kader Öztürkmen ise “Anadolu’da kadın; toprak, emek ve fedakarlık demektir. Eleğin Hafızası Projemiz, toprağın yaşama sunduğu şifayla elek tutan Anadolu kadınlarının ellerinden bir yolculuğa çıkıyor. Eleklerimin dış yüzeyinde toprağı ekip biçen Anadolu kadınının ellerinden kesitler yer alırken, iç yüzeyinde yörenin şifalı endemik bitkileri ve Bayburt'un renklerini sunmaktadır” şeklinde konuştu.