Gelir İdaresi'nin kurumsal mali durum ve beklentiler raporundan not

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereği, genel yönetim kapsamındaki idareler, bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçlarını, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefleriyle faaliyetlerini kapsayan mali durumu temmuz ayı içinde kamuoyuyla paylaşıyorlar. Bu çerçevede Gelir İdaresi Başkanlığı da temmuz sonunda kendi raporunu kamuoyuna açıkladı. Rapor, 2015 yılı ilk altı ayında yapılan faaliyetleri, bu dönem bütçe uygulama sonuçlarını ve ikinci altı ayda yürütülecek faaliyetlerle bu döneme ilişkin beklenti ve hedefleri içeriyor. Rapor oldukça kapsamlı ve incelemeye değer çok sayıda bilgi ve veriyi içeriyor. Ayrıntıya girmeden, vergi mükelleflerinin, şirket yöneticilerinin ve meslek mensuplarının dikkatini çekebileceğini düşündüğüm bazı notları aşağıda özetlemeye çalıştım.

Mükellef odaklı hizmet anlayışı 
Rapor “Mükellef odaklı hizmet anlayışı çerçevesinde yapılan çalışmalar” başlığıyla başlıyor, çeşitli mükellef hizmetleriyle devam ediyor. Raporun mükellef odaklı hizmet anlayışı çerçevesinde yapılan çalışmalar başlığı altında, e-defter, e-fatura, e-arşiv gibi elektronik dönüşümle ilgili çalışmalar özetlenmiş. 

e-dönüşümle ilgili faaliyetler, kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında yapılan çalışmaların en önemli kısmı. Kayıt dışıyla mücadeleyi aslında kayıtlı çalışan mükellefler açısından önemli bir mükellef hizmeti saymak mümkün. Haksız rekabeti ortadan kaldırmaya dönük her çaba, haksız rekabete maruz kalanlar açısından önemli ve en iyi mükellef hizmeti de denebilir. Kaldı ki, mükellef hizmeti kavramını öne çıkartmak, bu kavramı gerçek içeriğiyle hayata geçirmeye çalışmak başlı başına da önemli. 

Öte yandan, e-dönüşümle ilgili çalışmalar işletmelere ciddi faydalar da sağlıyor. Bu açıdan Gelir İdaresinin bu alandaki çaba ve çalışmalarını takdir etmek gerek. 

e-dönüşümde neredeyiz? 
e-dönüşümle ilgili olarak yapılan çalışmalar kapsamında Raporda özetle şu veriler yer alıyor: 

• e-fatura kullanmak üzere başvuru yapan mükellef sayısı 19 bin 842. Uygulamayı; GİB portal üzerinden kullananların sayısı 6 bin 845, entegrasyon yöntemiyle kullananların sayısı 2 bin 648, özel entegrasyon yöntemiyle kullananlar ise 10 bin 344. 
• e-defter kullanmak üzere yapılan başvuru sayısı 18 bin 909. 
• Raporda ayrıca e-arşiv ve e-biletle ilgili faaliyetler de özetlenmiş. Ancak henüz işin başında olduğumuz görülüyor. 

Taşra teşkilatının yeniden yapılandırılması 
Raporda yer alan bilgilerden, belki başka etmenler de var ama özellikle e-dönüşüm çalışmalarının, Gelir İdaresinin taşra teşkilatının da yeniden yapılandırılmasını gerektirdiği, bu kapsamda Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığının pilot olarak seçildiği ve çalışmanın devam ettiği anlaşılıyor. Yapılan pilot çalışma kapsamında, Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığına vergi dairesi ve tahsil dairesi sıfatı kazandırıldığı, bazı vergi dairelerinin kapatılarak yeni şubeler kurulduğu ve bu şubeler aracılığıyla mükelleflere en yakın yerden hizmet sunulmasının amaçlandığı bilgisi veriliyor raporda.

Mükellef hizmetleri 
Raporda yer alan bilgilere göre, bu yılın ilk altı ayında, mükellef hizmetleri kapsamında sunulan bazı hizmetler şunlar: 
• 18 adet rehber güncellenmiş veya yayınlanmış. 
• 350 bine yakın aboneye, her türlü güncel bilgi, mevzuat ve Gelir İdaresi haberleri ücretsiz olarak gönderilmiş. 
• Toplam 3 milyondan fazla kişiye hizmet sunan internet portalında, periyodik olarak güncellenen vergi mevzuatı, vergiyle ilgili gelişmeler, internet vergi dairesi hizmetleri, rehberler, verilen özelgeler, mevzuat taslakları, sıkça sorulan sorular ve yanıtları başta olmak üzere, zengin içeriğiyle Gelir İdaresinin internet sitesi mükellef hizmetleri kapsamında önemli bir işlevi yerine getirmiş. 

Gelir İdaresi’nin İngilizce danışmanlık hizmeti 
Gelir İdaresi, öteden beri çok çeşitli kanallardan, çeşitli şekillerde vergi danışmanlık hizmeti veriyor. 

Mali Durum Raporu’nda, yabancı uyruklu kişilere ve kurumlara, vergi ile ilgili konularda e-posta aracılığıyla İngilizce olarak danışmanlık hizmeti verildiği belirtiliyor. 

Raporda, bu yılın ilk altı ayında, 81 adet İngilizce e-posta başvurusu alındığı bilgisi yer alıyor. 

KDV iade sistemi Raporda; 
• KDV İadesi Risk Analizi Projesi’yle, iade işlemlerine hız kazandırıldığı, 
• KDV İade Takip Sistemi’yle, iade sürecinin bütün aşamalarının online olarak izlenmesine ve süreçlerin analizine olanak sağlayan sistemin pilot olarak uygulandıktan sonra Türkiye genelinde uygulanmaya başlandığı, 
• Sahte Belge Risk Analiz Projesiyle, uyumsuz ve sahte belge düzenleyen mükellef kütüğü oluşturulmaya başlandığı, 
• İade talebinde bulunanların, iade işlemleri tamamlandıktan sonra düzeltme beyannamesi vererek iade tutarını azaltmalarına yönelik yaptıkları işlemlerin tespiti amacıyla, “KDV İade İşlemi Gerçekleştirildikten Sonra İade Tutarını Azaltan Mükellefler” menüsünün, GİB internet ekranına eklendiği, belirtiliyor.
 
Bu bilgilerden, iade işlemleri tamamlandıktan sonra düzeltme beyannamesi vererek iade tutarını azaltan mükellefl erin izlendiği anlaşılıyor. 

Mükellef Karne Projesi 
Raporda, Mükellef Karne Projesi’yle, mükelleflerin davranış eğilimlerinden hareketle, vergiye uyum ve uyumsuzlukları değerlendirebilen bir sistemin geliştirilmesi için çalışıldığı, bu konuda pilot uygulamaya geçildiği bilgisine yer verilmiş. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu’nun, bu yılın ilk yarısında yürütülen faaliyetlerle ilgili kısmını yukarıda kısaca özetledim. Bir sonraki makalede, bu yılın ikinci yarısında yürütülecek faaliyetlerle ilgili bölümü özetlemeye çalışacağım