İlginç yasaklanma hikâyeleri

Ağaçkakan Yayınları'ndan çıkan "100 Yasaklı Kitap"ta Tommiks'ten Cesur Yeni Dünya'ya, Türlerin Kökeni'nden Karınca Duası'na 100 yayının okuyucuya ulaşana kadar başlarından geçen hikâyeler anlatılıyor.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

Farklı nedenlerle yasaklanmış, okuruyla arasına çeşitli engeller konmuş kitapların kimi zaman hazin, kimi zaman trajik, kimi zaman da komik yasaklanma hikâyeleri Birol Aktaş'ın yazdığı "100 Yasaklı Kitap"ta bir araya geldi. Tarih boyunca farklı farklı dönemlerde, bazı kitapların başına türlü badireler gelmiştir. Çin Hükümdarı olan Shih Huang Ti'nin Konfüçyüs okulundan gelen düşünürlerin eserlerini yaktırması tarihte bilinen ilk kitap kıyımlarıdır ve tarihi MÖ 259-210'lara kadar uzanır.

O tarihten beri de hemen hemen dünyanın her bölgesinde iktidarlar, kitapları çok çeşitli gerekçelerle sürekli yasaklar durur. İskenderiye Kütüphanesi'nin yakılması, engizisyonun Latince kaleme alınmış İncil dışındaki İncilleri yasaklaması, gnostik kurulların kendi anlayışları dışında yazılmış kitapları yok etmesi, Hitler faşizminin toplu kitap kıyımları ve yaşadığımız coğrafyada da Tanzimat'la başlayıp 12 Eylül askerî darbesiyle devam eden toplu kitap imhaları ve yasakları bu kapsamdadır.

Ağaçkakan Yayınları'ndan çıkan "100 Yasaklı Kitap"ta Tommiks'ten Cesur Yeni Dünya'ya, Türlerin Kökeni'nden Karınca Duası'na 100 yayının okuyucuya ulaşana kadar başlarından geçen hikâyeler anlatılıyor. İşte bu kitaplardan bazılarının başına gelen ilginç yasaklanma hikâyeleri:

tommiks

Özgün adı Capitan Miki olan ve 1951 yılından beri İtalya'da, 1955'ten beri de Türkiye'de yayımlanmakta olan popüler çizgi roman Tommiks hiçbir politik doku ve gönderme içermemesine rağmen 1961 yılında Türkiye'de yasaklanır. Yasaklanma gerekçesi "çocukların aklını çeleceği" gibi belirsiz bir gerekçeye dayandırılır. O tarihten sonra defalarca yeni baskılarının yapılmış olması, hattâ bazı gazeteler tarafından uzunca bir süre promosyon şeklinde dağıtılmış olması bu yasağın çok sıkı bir şekilde takip edilmemiş olduğunu akla getirir.

Devlet sanki bu kitaplar yüzünden ders çalışmayan çocuklarından şikâyet eden insanların gönlünü almak için çıkarmıştır bu yasak kararını.

insight guide turkey

Sevan Nişanyan, 1988'de Insight Guide Turkey adlı bir kitap yayımlar. Kitabın tarih bölümünde 16. yüzyıla ait bir harita basılıdır. Haritada Karaman eyaletinin adı Caramania olarak geçmektedir. Ancak C harfi kitabın cilt zımbasına denk gelmiştir ve Caramania adı aramania olarak okunur. Bakanlar Kurulu hemen harekete geçer ve bu ismin Armenia olduğuna karar vererek kitap hakkında toplatma kararı çıkarır. Dönemin bakanı Adnan Kahveci ile görüşen Nişanyan karşılıklı gülüştükten sonra bu yanlış anlaşılmayı düzeltirler ve kitap yeniden yayımlanır.

alice harikalar diyarında

Alice Harikalar Diyarında'nın yasaklanma gerekçesi ilginç bir biçimde belki de çoğumuzun hayatta ulaşmaya çalıştığı çok ideal bir durumdur aslında. Kitap hayvanlara haddinden fazla insan özellikleri yüklenmiş olmasının insanlara hakaret sayılacağı, ilerde çocukların, hayvanlarla insanlara eşit düzeyde yaklaşacağı gerekçeleriyle 1931'de Çin'in Hunan eyaletinde yasaklanmış, daha sonra "aynı nedenlerden" ötürü Amerika'da da birkaç okulda kütüphanelerden kaldırılmıştır.
(Tanıtım bülteninden)

• 100 YASAKLI KİTAP, Birol Aktaş, Ağaçkakan Yayınları, 312 s.