"ABD’nin vize uygulaması yanlış bir taktik"
Eski ABD büyükelçisi ve Avrupa&Avrasya ve Atlantik Konseyinden sorumlu müsteşar yardımcısı Matthew Bryza ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlter Turan vize krizini yorumladı.
Washington DC merkezli düşünce kuruluşu Turkish Heritage Organization (THO), 31 Ekim’de, devam eden ABD-Türkiye krizinin konuşulduğu bir telekonferans düzenledi. Telekonferansa ABD'nin eski Avrupa-Avrasya ilişkilerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Matthew Bryza ile DÜNYA Gazetesi yazarı ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlter Turan konuk oldu.
İki ülke arasındaki krizin kökenine de değinen konuşmacılar, İstanbul’daki ABD konsolosluğunda görevli bir Türk çalışanın tutuklanması ile tetiklenen sorunların yanı sıra ABD-Türkiye arasındaki son tarihi ilişkiler, krizin ikili ilişkilere etkisi ve Washington ile Ankara arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi için gerekli muhtemel stratejileri tartıştı.
Telekonferansın moderatörlüğünü THO yöneticilerinden Yenal Küçüker yaptı.
"Vize süspansiyonu kabul edilebilir bir diplomatik tedbir değildir"
Konuşmacılar ABD’nin göçmen olmayan vize hizmetlerini askıya almasını değişik derecelerde şok ifadesiyle nitelendirdi. Büyükelçi Bryza, hizmet ettiği yıllar boyunca, özellikle NATO üyesi müttefik iki ülke arasında, vize süspansiyonunu kabul edilebilir bir diplomatik tedbir olarak nitelendirmediğini kaydetti. Bryza hareketi “yanlış taktik” olarak tanımladı.
Prof. Turan, Bryza’nın yorumlarına katılırken süspansiyonu “sokaktaki adamı inciten sıra dışı bir adım” olarak nitelendirdi. Prof.Turan “ABD’nin aldığı kararın, tasfiye edilmeye daha uygun görünen ve Amerika ile bağlantılı olan segmentteki topluluğun gidiş gelişlerini güçlendirecek derecede zarar verici buluyorum.” dedi.
Büyükelçi Bryza, ABD tarafında böyle bir kararın nasıl işleme alındığını ve yine bu tarz bir politikada devreye giren karar mekanizmalarını da açıkladı.
Prof. Turan krizlerde çöken bir kararın, siyasal anlamda başarısının göstergesi olduğunu savundu; “Sorunun artması siyasi liderlik bilincini gerektirir. Günü kurtaran bir adım olarak ele alınmamalıdır.” dedi.
Her iki konuşmacı da Türkiye’de anti-Amerikan bir tutum olduğunu ve bu tutumun, ikili ilişkilerle yumuşatılabileceğinin üzerinde durdu.
Prof. Turan vize kararının her yıl okumak için Amerika’ya giden pek çok öğrenciyi etkileyeceğinin altını çizdi. Ayrıca ABD’de önümüzdeki bahar ayları için planlanan çok sayıda siyasal bilim konferansının olduğunu ve krizin en yakın zamanda çözülmemesi halinde Türk akademisyenlerinin de etkileneceğini vurguladı.
Büyükelçi Bryza da vize krizinin hem iş camiasını sarsacağını, hem de her yıl Türkiye’ye gelen yarım milyon Amerikalı turisti olumsuz etkileyeceğini söyledi.
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminin ABD ile Türkiye ilişkilerine etkilerine değinen Bryza, "Türkiye'de darbe girişiminin arkasında ABD'nin olduğu yönünde ve Fetullah Gülen'in ABD tarafından korunduğuna dair algı var. ABD tarafında ise bunun gerçek bir darbe olmadığı yönünde bir görüş var. Bunlar iki ülke arasında bir iletişim sorunu olduğunu gösteriyor. Bu sorun halloluncaya kadar iki ülke arasındaki ilişkinin de etkileneceğini düşünüyorum." diye konuştu.
Her iki konuşmacı da vize krizinin hızlı bir şekilde çözümleneceğine dair optimist yaklaştıklarını, ikili ilişkilerin uzun vadeli sorunlarda etkin olacağını belirttiler.