Afganistan devlet başkanını seçiyor

ANKARA - Afganistan'da halk, devlet başkanını belirlemek üzere perşembe günü sandık başına gidecek.

Taliban tehdidinin gölgesinde yapılacak seçimde, Devlet Başkanı Hamid Karzai dahil 41 aday yarışıyor.

Yapılan son kamuoyu yoklamalarında Karzai önde gösteriliyor. En yakın rakipleri olarak eski Dışişleri Bakanı Abdullah Abdullah ve eski Maliye Bakanı Eşref Gani görülüyor.

Seçimin önündeki en büyük tehdidi Taliban oluşturuyor. Uluslararası güçlerin ve Afgan güvenlik kuvvetlerinin, seçim günü düzenlenebilecek olası saldırıları engellemek için özellikle ülkenin güneyi ile doğusunda etkili olan Taliban direnişçilerine yönelik operasyonları artırdıkları gözlemleniyor.

Taliban, daha önce yapılması planlanan, ancak güvenlik konusundaki endişeler nedeniyle ağustos ayına ertelenen seçimi engellemek için büyük gayret sarfediyor. Seçim sonucunun ABD tarafından önceden belirlendiğini savunan Taliban, halka, seçimi boykot etmeleri çağrısında bulunuyor. Taliban'ın tehditlerinin yanı sıra, kadınların oy haklarından mahrum bırakılmaları ihtimali, oy kullanan seçmen yüzdesinin çok aşağılarda kalabileceğine işaret ediyor.

Uluslararası gözlemcilerin, yetersiz güvenlik önlemleri nedeniyle sandık başlarına gidememe olasılığa da başka bir kaygı unsuru.

Adaylar

Taliban yanlılarından eski komünistlere, 41 adayın mücadele vereceği yarışta iki de kadın aday bulunuyor. Hamid Karzai'nin seçimden birinci çıkmasına kesin gözüyle bakılıyor. Eski Dışişleri Bakanı Abdullah ve eski Maliye Bakanı Gani, Karzai'yi zorlayabilecek rakipler arasında gösteriliyor.

Öne çıkan adayların tamamı, Taliban ile masada uzlaşma fikrini savunuyor.

Adaylardan birçoğu, mücadele verdikleri koltuk için yetersiz olmakla eleştiriliyor. Merkezi Seçim Komisyonu Başkanı Azizullah Ludin'e göre adaylar arasında savaş suçu işleyenler ve psikolojik rahatsızlığı olanlar bulunuyor.

Adaylardan birinin seçimi kazanması için oyların en az yüzde 50'sini alması gerekiyor. Aksi durumda sonuçların açıklanmasından en fazla iki hafta sonra ikinci tur seçime gidiliyor. Adayların anne ve babalarının Afgan olmaları, Afgan pasaportu taşımaları, Müslüman ve en az 40 yaşında olmaları gerekiyor.

Afganistan devlet başkanı bu görevi, en fazla iki dönem olmak üzere 5 yıl süreyle yürütüyor.

Seçmen ve oy kullanma işlemleri

Yaklaşık 30 milyon kişinin yaşadığı ülkede, 18 yaş üzeri 17 milyon kadar kayıtlı seçmen bulunuyor. Pakistan ile İran'daki Afgan mülteciler oy kullanamıyor.

Ülke genelindeki ortalama 7000 seçim merkezinde, kadın ve erkekler için ayrı sandıklar oluşturulacak. Pusulalar, her seçim merkezinde, oy kullanma işlemlerinin bitmesinin ardından elle sayılacak. Oy sayımının 2 veya 3 hafta sürmesi bekleniyor. Bu süreçte, seçime ilişkin olası itirazlar ele alınacak.

Nihai sonuçlar, 17 Ağustos'ta açıklanacak.

Ülkenin ücra kesimlerindeki sandıkların toplanmasında, yaklaşık 3000 kadar eşekten faydalanılacak.

AB, Afganistan'daki seçimlerle ilgili çalışmalarını Temmuz alında resmi olarak başlattı. Seçim öncesinde 25 ülkeden 67 kişi gözlem yapacak ve seçim günü buna 50 kişi daha eklenecek.