Aramco’nun arzı reform planlarını mahvedebilir

Aydın ŞAHİNALP

Dünyanın en büyük ham petrol üreticisi Aramco’nun 2.5 trilyon dolarlık rekor halka arzının Suudi Arabistan'ın Vizyon 2030 adlı reform planını mahvedebileceği öne sürülüyor. 2015'te 98 milyar dolarlık rekor bütçe açığı veren ve petrole olan bağımlılığından kurtulmak isteyen krallık, devlete ait olan petrol şirketi Aramco'yu halka arz etmeyi planlıyor. Fakat uzmanlarca bu hamle gelirlerinin yüzde 77'sini petrolden elde eden Suudi Arabistan'ın petrol bağımlılığını sona erdirmek için hazırladığı master plan ile çelişiyor. 

Krallığın öncelikli hedefi Aramco hisselerinin satışından elde edilecek parayı, hâlihazırda 160 milyar dolar olan Kamu Yatırım Fonu'nu 2 trilyona genişletip ekonomisini çeşitlendirmek için kullanmak. Suudi hükümeti dünyanın en değerli markası Apple'ın dört katı büyüklüğündeki dev fonun yatırımcıları ülkeye çekeceğini belirtiyor. Ancak tüm bu planın hayata geçirilmesi göründüğü kadar kolay olmayacak. 

Aramco, dünya petrol üretiminin yaklaşık yüzde 10'unu kontrol ediyor. Borsada listelenmesiyle birlikte şirketin değerinin 2.5 trilyon dolarla rekor kırması bekleniyor. Fakat Aramco'nun halka arzda umduğunu bulması, Suudi Arabistan ekonomisinin petrol merkezli olarak büyümesine bağlı. Bu satıştan elde edilecek nakit, kısa vadede ‘Vizyon 2030’ reform paketine katkı sağlayabilir. Ancak şirketin ülke ekonomisi ve maliyesindeki kritik rolünü devam ettirebilmesi için büyüyerek hissedarlarını memnun etmesi ve sağlıklı gelir akışını sürdürmesi gerekiyor. Bu da petrol fiyatlarının yükselmesi dolayısıyla Aramco hisselerinin düşmemesi gerektiği anlamına geliyor. Halka arz gelecek yıl ya da 2018'de gerçekleştirilecek. Suudi hükümeti Aramco'nun sadece yüzde 5'lik hissesini satmayı düşünüyor. 

‘Suudilerin iki ya da üç yılı kaldı’ 

İki yıl önce petrol fiyatlarındaki tarihi çöküşü öngören ünlü Fon Yöneticisi Zach Schreiber, Suudi Arabistan'ı 'yapısal olarak ifl as etmiş' diye niteledikten sonra, "Suudilerin bir duvara çarpmadan önce iki ya da üç yılı kaldı" diye uyardı. 

Aramco'nun halka arz edilmesinin çılgınlık olduğunu belirten Schreiber, "Altın yumurtlayan tavuklarını sattıktan sonra diğer yatırımların finansmanını nasıl sağlayacaklar? Bu tam bir çılgınlık. Suudi Arabistan zaman kazanmak için geleceğini ipotek ediyor" diye konuştu. Danışmanlık şirketi Capital Economics’ten Jason Tuvey ise bu konudaki görüşlerini şöyle özetliyor: “Vizyon 2030 reform paketinde yeni olan çok az konu yer alırken kanun yapıcıların hayati önemdeki birkaç konuyu aydınlatması gerekiyor. Biz Arabistan'ın 2020'ye kadar petrol bağımlılığından kurtulacak iddialarına pek inanmıyoruz. "