Çin, cevhercileri sıkıştırıyor

Mehmet ÖZTEK

İSTANBUL - Çin, son 6 aylık dönemde düzenli demir cevheri alarak, gelecek dönemlerde kozları elinde tutmak istiyor. Demir cevherinin ucuz olması, navlun fiyatların düşmesinin yanı sıra yerli cevherin çıkarma maliyetinin yüksekliği Çin'in bu girişimlerde bulunmasına olanak veriyor. Çin, 2009 Ocak-Nisan aylarında geçen yılın aynı dönemine oranlar yüzde 23 oranında artışla 188 milyon tonluk cevher ithalatı yaptı. Stokları artıran Çin ilk tepkisini Rio Tinto ile Japon çelik üreticileri arasında sağlanan ve fiyatların yüzde 33 oranında indirimini öngören anlaşmayı yetersiz gördüğünü açıklayarak verdi. Çin fiyatların yüzde 50 oranında indirilmesini talep ettiğini duyurdu.

Çin'in yoğun olarak Brezilya ve Avustralya'dan cevher satın alması, Baltık Kuru Yük Endeksi'nin 5000'e dayanmasına neden oldu. Demir-elik Üreticileri Derneği (DÇÜD) Genel Sekreteri Dr. Veysel Yayan, Çin'i bu girişimini avantaj sağlamaya yönelik olduğunu söyledi. Çin'in yılbaşından itibaren sistematik olarak cevher alımı yaptığını belirten Yayan, ''Çin, kalite ve fiyat nedeniyle yakın coğrafya olan Hindistan'dan cevher alımı yapmıyor. Bunun yerine Brezilya ve Avustralya'yı tercih ediyor. Üretimin düşmesine rağmen Çin, ülke içi maliyetlerin yüksekliği, düşen cevher fiyatları ve navlunun ucuz olması gibi nedenlerden dolayı bu fırsatı değerlendirmek istiyor" dedi. Cevher üreticileri ile demir çelik üreticilerinin ay aylarında referans fiyat için görüşmeler yapıldığına dikkat çeken uzmanlar, Çin'in cevher stoklarını artırarak, başta Brezilyalı Vale,  olmak üzere önde gelen cevher üreticilerinin üzerinde baskı yapmayı amaçladığını belirtiliyor.

Cevher ithalatı 4 ayda, % 23 arttı

Marvel Danışmanlık ve Denizcilik tarafından yayımlanan haftalık kuru yük piyasa raporuna göre, Çin'in cevher ithalatı, bu yılın ilk dört ayından geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 23 oranından artarak, 188 milyon tona ulaştı. Rapora göre, sadece nisan ayında 57 milyon ton olan cevher ithalatından Çinli yetkililer memnun değil. Çin Demir-Çelik Birliği (CISA), rakamların rekor seviyelere çıkmasını spekülatörler ve küçük ölçekli fabrikalar tarafından yaratıldığını duyurdu. Çin Gümrük verilerine göre, bu yılın ilk üç ayından en fazla ithalat yapan 10 firmadan 6'sı tüccar. CISA'ya göre tüccarlar fiyatların tekrardan yükseleceğine ilişkin beklentiler nedeniyle stok yapıyor. Çin limanlarındaki stoklar son üç aydan yüzde 30 artarak, 58 milyon tondan 75 milyon tona çıktı. Çin Endüstri ve Enformasyon Bakanlığı ise ticari bankalara, dünyadaki talebin düşmesini dikkate almadan kapasite artırma arayışı içerisinde olan çelik fabrikalarına yönelik kredilerin durdurulması veya azaltılması talimatı verdi. Bakanlık ayrıca cevher akışının izlenmesi, stokçuluğun önlenmesini talep ediyor. Bu gelişmeler ışığında önümüzdeki dönemde Çin'in cevher ithalatını azaltması bekleniyor.

Baltık Endeksi 5000'e dayandı

Rapora göre, demir cevheri, mevsimsel hububat, kömür ticaretinde sağlıklı spot talebi ve tonaj azlığı kuru yük piyasasında tekrardan olumlu bir hava yarattı. Küresel kriz ile birlikte Aralık 2008'de 663'ü gören Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) bugün (3 Haziran) 4291'i gördü.

Oslo merkezli RS Platou Türkiye Direktörü Yahya Karahasan ise cevher ve kömür talebinin arttığını söyledi. Önceki zirve ve diplerin 'balon' özelliği gösterdiğini belirten Karahasan, ''Baltık Kuru Yük Endeksi'nin yaz aylarında dengede olacağını düşünüyoruz'' diye konuştu 

Çin, yüzde 50 indirim istiyor

Çin çelik sektörü birliği, geçtiğimiz günlerde Rio Tinto ve Japon çelik üreticileri arasında sağlanan ve demir cevheri fiyatlarında yüzde 33 düşüş içeren anlaşmanın kendileri tarafından izlenmeyeceği belirtildi. Çin Demir-Çelik Birliği'nden (CISA) yapılan açıklamada, bu tip bir anlaşmanın Çinli üreticilerin genel olarak zarar etmelerine yol açacağı yorumunda bulunuldu. Açıklamada, bu anlaşmanın, tarafların hiçbirine yarar sağlamayacağı ve bu nedenle Çin'in demir fiyatlarında daha fazla indirimde ısrarlı olacağı ifade edildi. Çin, fiyatlarda yüzde 50 indirim istiyor. Cisa ve BHP Billiton, Vale gibi üreticiler arasındaki görüşmelerin bu ayın sonunda tamamlanması bekleniyor. Bu tarihe kadar bir uzlaşma sağlanmaması, bazı uzun vadeli sözleşmelerin sona erecek olması nedeniyle, fiyatların spot piyasa tarafından belirlenmeye başlayacağı anlamına geliyor.