Forbes, yazılı basının geleceği için model olma yolunda

Didem ERYAR ÜNLÜ

İSTANBUL - New York'lu Forbes dergisi, yazılı basın ve dergilerin yaşadığı zorlu sürece inat, hem satışlarını hem de kârını artırmaya devam ediyor. Hatta, yazılı basının geleceği açısından Forbes'un model
olarak alınması gerektiğini düşünenler var.

Forbes modeline baktığımızda üç temel unsur ön plana çıkıyor:
1 - Dergi geçtiğimiz sene, 2006 yılından bu yana en büyük karını gerçekleştirdi. Forbes internet sitesinin aylık ziyaretçi sayısı 15 milyona ulaşıyor. Bu sayı her yıl yüzde 20 artış kaydediyor.
2- Yüzlerce redaktörün işine son veren dergi, dışarıdan editoryal destek veren yaklaşık bin kişilik bir ağa sahip. Günde 400-500 arasında makale gönderen bu kişilerin, emeklilik, sosyal güvenlik gibi
masrafları yok.
3- Derginin dijital reklam gelirleri, "Native advertising" adı verilen sponsorlu reklamlar sayesinde çok büyük bir artış kaydetti. Bu reklamlar, şirketler tarafından, derginin editoryal içeriğine benzetilerek yazılıyor.

Bin kişilik ağ

Burada sormamız gereken ilk soru şu: Bin kişilik yazar ağı, haber kalitesi açısından editoryal kadronun yerini tutuyor mu? Bu yönde araştırmalar yapan Harvard Üniversitesi'nin bu soruya verdiği cevap şöyle: "Ortalamada, dergideki makaleler eskiye oranla daha kötü; fakat dergiye ulaşan makalelerin yüzde 10'u eskilerine oranla çok daha iyi."
Bunun başlıca nedeni, dergiye dışarıdan destek verenler arasında ekonomistler, uzmanlar, akademisyenler, iş adamları ve avukatların bulunması. Yani yazarların hepsi, kendi konularında uzman isimler. Bu kişilerin büyük bir bölümü makaleleri için para talep etmiyorlar. Sadece isimlerinin duyulması için yazıyorlar. Önemli olan internette en fazla "tıklanan" yazar olmak. Örneğin, derginin internet sayfasına yeni bir okur kazandırana, belli bir ödeme yapılıyor. Forbes, bu ödemenin miktarını açıklamıyor. Eğer aynı yazar, aynı ay içinde yeni bir okur daha getirmeyi başarırsa, ilk kazandığının 20 katını kazanabiliyor.
Bu noktada ortaya çıkan en önemli eleştirilerden birisi, gazetecilik ile reklam-röportaj arasındaki sınırın gitgide azalması olsa da, okurlar bundan fazla etkilenmiş görünmüyorlar.

Kağıt baskı da kârlı

Forbes dergisi, geçtiğimiz sene, 2006 yılından bu yana en büyük karını gerçekleştirdi. Derginin internet sitesinin aylık ziyaretçi sayısı 15 milyon. Bu sayı her yıl yüzde 20 oranında artış kaydediyor. Les Echos'ya göre, Forbes'un internet ziyaretçi sayısı The Wall Street Journal'ı geride bırakıyor. Fakat işin en ilginç olan tarafı, derginin kağıt baskısının da kârlı olmaya devam etmesi. Basılı derginin geliri geçtiğimiz sene yüzde 9 oranında artış kaydetti. ABD genelinde bayi satışları yüzde 10 gerilerken, Forbes'un bayi satışları yüzde 2 yükseldi.
Dergi yöneticilerine göre derginin bayide daha fazla satılması, sosyal medyadaki popülerliğinden kaynaklanıyor.

"Markanın sesi"

Forbes'un diğer yayınlara kıyasla önemli farklılıkları var. Örneğin birçok büyük gazete, web içeriği için para talep ederken, Forbes'un web içeriğinin tamamı bedava.
Bu model, reklam sayesinde başarılı oluyor. Dergi, özellikle Facebook ve Twitter'da etkili olmayı hedefliyor.
Bugün için internet reklamlarından elde edilen gelir, kağıt baskıdan elde edilen gelirin üçte iki oranında altında. Bu fark, "Brandvoice" (Markanın Sesi) bölümünde verilen sponsorlu-makaleler ile kapatılmaya çalışılıyor. Les Echos'ya göre, şirketler Brandvoice bölümünde yazı yayınlamak için ayda 75 bin dolar vermeye hazırlar. Bu da dijital reklam gelirlerinin patlamasına yol açıyor.
Mart ayı başında, Washington Post, Forbes'un izinden giderek "Brandconnect" adı altında bir bölüm açtı.
Sektör uzmanları, Forbes'un yeni iş modelinin, geleceğin basınını yansıttığını dile getiriyorlar.
Morgan Stanley'e göre, Forbes, bugün basın sektöründe izlenen en büyük başarı örneği.
Tabii ki bu süreci eleştirenler de var. Forbes'un tüm geleceğini reklam üzerine kurduğunu düşünenler, bu balonun yakın bir zamanda patlayacağını öngörüyorlar. Model ya da değil, fakat gerçek olan şu ki, yaşamın hızına ayak uyduramayan gazeteler, yok olmaya mahkumlar.